Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel
(1858)–Jan van Ruusbroec– Auteursrechtvrij
Regelnummers proza verbergen
| |
[pagina 182]
| |
Vanden outare der specien. C. XXXIV.1Noch willen wi met der figuren voerder inwert gaen. 2Onse Here sprac tote Moysesse aldus: ‘Ghi selt maken enen 3outaer van den houte van sethym, daer men op berren sal 4dierbare crude van goeden roeke. Die lingde des outaers 5sal sijn ene mate, ende die breide ene mate, dat es vier- 6cantech. Die hoegede sal sijn ·ij· maten. Hi sal hebben 7·iiij· hoerne. Desen outaer suldi decken met finen goude, 8die siden al omme, ende die hoerne, ende dat roesterken 9daermen die crude op berren sal. Ende gi sult hem maken 10ommegaendeGa naar voetnoot(1) een gulden croenken; ende gi sult maken 11onder dat croenken in elke side twe guldene ringe, daer 12men inne doen sal verguldene grindele van boute van 13cethym, daer men den outaer inne dragen moge. Desen 14outaer suldi setter jeghen die cortine die hanct vore die arke 15des testaments, voreGa naar voetnoot(2) dat propiciatorium, dat es vore die 16guldene tafele daer dat testament mede gedect wert, alsoe 17dat ic tote di spreken moge. Op desen outaer sal Aaron 18verberren wale riekende offerande. Des mergens vroech, alse 19hi te gadere sal doen die lamptenGa naar voetnoot(3), dan sal hi den outaer 20onsteken; ende des avonsGa naar voetnoot(4) weder, alse hi de lampten 21set in hare stede op den candelare, dan sal hi berren die 22dierbare crude eweleke vore den Here in uwe geslachtenGa naar voetnoot(5).’
23Nu verstaet mi rechte. Die verhavene vrie wille der | |
[pagina 183]
| |
1minsceit ons Heren Jhesu Christi dat es onser alder outaer 2vore dat anesichte des Vaders. Hier op sal Aaron ende sine 3sonen, dat es Christus ende sine navolgeren, ewelec berren 4ende offeren sinen Vader dierbare crude van goeden roke, 5dat sijn alle die inwindege doechde die hi selve wrachte, 6ende die ie gewracht worden, ende emmermeer gewracht 7selen werden van allen goeden minscen: die sal Christus 8offeren sinen Vader, ende wi alle met heme. Ende dese 9werdige outaer en es maer ene mate lanc ende breet, want 10dat vrie willen alre heilegen ende alre goeder minscen, es 11een met den vrien wille ons Heren Jhesu Christi. Ende hier 12omme es sijn vri willen onser alder outaer, want daer inne 13leven wi alle eens moets, ende eens willen, ende eenre 14vriheitGa naar voetnoot(1), daer wi alle ewelec inne bevaen bliven. Maer 15dese outaer es twee maten hoge, want die vrie wille der 16minsceit ons Heren es verhaven overmids die cracht des 17Vader, dat es die ierste mateGa naar voetnoot(2); ende hi es verhaven over- 18mids verdiente sijns selfs, dat es die andere mate; want hi 19sprect selve: Mijn vader weret tote nu, dat es ewelec, 20ende ic werkeGa naar voetnoot(3). Voert sprac onse Here tote Moysesse dat 21die outaer soude hebben viere hoerne, dat es dat hi soude 22sijn viercantech. Ende boven die ·iiij· hoerne soude Aaron 23een werf des jaersGa naar voetnoot(4) beden met bloede dat geoffert ware 24vore die sonden des voles van Israel; ende alsoe soude hi 25den Here behagenGa naar voetnoot(5) in alle die geslechten der Joden, 26want die outaer met sire offeranden soude sijn den Here | |
[pagina 184]
| |
1heilech der heilegenGa naar voetnoot(1). Sinlec te merkeneGa naar voetnoot(2), soe was 2die outaer ene figure des crucen ons Heren; want dat 3cruce ons Heren hadde ·iiij· hoerne, dat waren sine ·iiij· 4indenGa naar voetnoot(3); ende boven die viere hoerne soe heeft Aaron, 5dat es Christus, eenwaerf gebeedt met sinen eigenen bloede, 6dat hi offerde vore die sonden sijns voles; ende alsoe heeft 7hi den Here, dat es sinen Vader, wel behaecht in alle sinen 8geslachte dat heme toebehoert. Ende dese outaer des crucen 9es geheilecht met sinen werden bloede, dat soe mildelec 10vloeide ute sinen hoefde, ende ute sinen voeten, ende ute 11beide sinen handen, daer hi die viere hoerne, dat sijn 12die viere inden des crucen, mede geciert heeft. 13Maer ic meine den inwindigen outaer sijns vrien willen, 14die den Here es heilech der heilegen: die heeft oec ·iiij· hoerne 15van groeter machtGa naar voetnoot(4) ende van groeter cierheit. Want sijn 16vrie wille es nedergegaenGa naar voetnoot(5) in gehoersamheiden, ende heeft 17sine lyfleke nature verwonnenGa naar voetnoot(6) ende gelevert toe der 18doetGa naar voetnoot(7): ende daer mede heeft hi onse doet gedodet, ende 19al dat verwonnen dat ons letten mach, eest dat wi heme 20gehoersam sijn. Dit es die ierste horen der starcheit, die 21alle diepheit van oetmoede vergrondenGa naar voetnoot(8) mach. 22Sijn vrie wille heeft heme verhavenGa naar voetnoot(9) ewelec lof ende ere 23te biedene sinen Vader; ende alsoe moten wi heme navolgen, 24wille wi Gode scouwen in sijnre glorien. Dit es die ander | |
[pagina 185]
| |
1horen der starcheit ende der cierheit, die alle hoecheit 2volclimmen machGa naar voetnoot(1). Ten derden male heeft hi hem vrilec 3ute gegeven ter rechter sidenGa naar voetnoot(2), die waerheit ende die doecht 4te leerne ende te leveneGa naar voetnoot(3): ende alsoe moeten wi ons 5gevuelenGa naar voetnoot(4), sele wi rike sijn van dogeden. Dit es die derde 6horen die alle onse wijtheitGa naar voetnoot(5) sterken ende cieren sal. Die 7vrie wille der minsceit ons Heren es oec uutvloeiende ter 8slinker siden, met genadecheiden tote alre noet, lijfleke ende 9geesteleke; ende des selfs selen wi in ons gevuelen, soe 10hebben wiGa naar voetnoot(6) den vierden horen, daer wi gracie ende glorie 11mede vercrigen in lancheit der dageGa naar voetnoot(7), dat es ewelec. 12Voertmeer, die outaer moeste hebben in midden een 13roesterken van boute van cethym, daer men die crude op 14berren sonde. Dit roesterken dat es die verborgene vrie 15werdecheitGa naar voetnoot(8), die di vele wille der minsceit ons Heren 16dreecht toe der eweger godheitGa naar voetnoot(9). Ende soe wi deser wer- 17decheit meer ende meer in ons gevuelen, soe wi Gode 18diepere ende naere geenecht sijn, ende in meerre vriheit 19gestedecht sijn. Want onser alre verborgene werdecheit te 20Gode es een met der levender werdecheit, die opgaende es 21in midden den vrien wille der minsceit ons HerenGa naar voetnoot(10). Ende | |
[pagina 186]
| |
1hier omme eest onser alder roesterken, daer Christus ewelec 2met ons allen op berren sal, in die ere sijns Vader, alle die 3offerande van inwindegen dogeden. 4Dese outaer, ende sijn roesterken, ende sine viere hoerne, 5dit sal al gedect sijn met finen goude; want die vrie wille 6der minsceit ons Heren, ende alle die daer mede geenecht 7sijn, die selen eweleke leven in enen ommevange van min- 8nenGa naar voetnoot(1). Want dit es die gulden outaer vol viereger minnen, 9die Sinte Ianne getoent wasGa naar voetnoot(2), ende die gestedecht es vore 10den troen der bescouwingen GoodsGa naar voetnoot(3). Ende dese outaer, 11sprac onse Here tote Moysesse, sal hebben een gulden 12croenken ommegaende. Dats dat wi alle gemeinlec gecroent 13selen sijn ende ommevaen met eenre vrouden in Christo 14JhesuGa naar voetnoot(4), die hi met vriheiden van wille verdient heeft; 15maer wi moten ons eigens willen vertien in sijn willen: 16ende alsoe leeft hi in ons ende wi in heme, ende alsoe 17dragen wi dat croenken van goude. 18Onder dit croenken, in elke side des outaers, soe woude 19onse Here hebben twe guldene ringe, daermen inne doen 20soude verguldene grindele van houte van cethym, daer 21men den outaer inne dragen sonde. Nu merct, die twe 22grindele van houte van cethym daer mede verstaen wi dat 23ewege vrie willen ende bekinnenGa naar voetnoot(5) Goods. Daer tusschen was 24ende es noch gestedecht die vrie wille der minsceit ons 25Heren (onser aldre outaer); ende dit es overmids viere 26guldene ringe, daer wi die werke sijnre minnen ende oec 27onser minnen bi verstaen. Want sijn vrie willen heeft heme | |
[pagina 187]
| |
1minlec gelevertGa naar voetnoot(1) te doene, ende te latene, ende te doegene 2al dat God van heme bekinde ende woude in der ewecheit. 3Ende alsoe sele wi ons gevuelen. Dat sijn die twee ierste 4ringe van goude, daer wi die ewege grindele Goods mede 5begripen. 6Voertmeer, alsoe alst God van ewecheit bekindeGa naar voetnoot(2) ende 7minde, alsoe minlec heeft hare die minsceit ons Heren 8overgegevenGa naar voetnoot(3) in die ewege claerheit ende in die ewege 9minne der godheit: ende in der selver wijs sele wi heme 10navolgen, soe wi alre minlects mogenGa naar voetnoot(4); soe volmake wi 11die andre twe ringe van goude, daer wi sijn bekinnen ende 12sijn minnen ewelec in behouden. Want sijn wi Christo 13geenecht, soe spreken wi niet heme: Here God, alsoe als 14ghi wet ende wilt, soe doet met ons, beide hier ende in der 15ewecheit. Dan leven wi sachteGa naar voetnoot(5), want onsen outaer hebben 16wi geset jegen die cortine der inwindeger dogede, alsoe dat 17wi bekinnen mogen doecht ende waerheit. Ende wi hebbene 18oec geset vore die arke des testaments, vore dat propicia- 19toriumGa naar voetnoot(6), dat es vore die stat der genadecheit GoodsGa naar voetnoot(7), 20alsoe alst God Moysesse gheboet na der figuren. Ende aldusGa naar voetnoot(8) 21sele wi Gode ewelee anebeden, ende hi sal minlec ons van 22binnen toespreken, ende wi selen neme antwerden.
23Op desen outaer, sprac onse Here, sal Aaron verberren 24wel riekende offerande. Des mergens vroech, alse hi te | |
[pagina 188]
| |
1gadere sal doen die lampten, dan sal hi den outaer onsteken; 2ende des avonts weder, alse hi die lampten set in hare stade 3op den candelare, dan sal hi berren die dierbare crude 4ewelec vore den Here in uwe geslachten. Wat alle dese 5dinge bedieden, dat salic namaels seggen, alse wi van der 6offeranden spreken. 7Siet, dit es onse guldene outaer die binnen in den taber- 8nakel stont. Voertmeer, die outaer der sacrificien die buten 9vore den tabernakel stont, daer op dede Moyses die ierste 10offerande; ende met heileger olien, ende met den bloede van 11sijnre offeranden, soe wijde hi ende consacreerde den outaer 12der sacrificien, ende den tabernakel, ende al dat daer toe 13behoerde, Aaronne sinen broeder ende sine sonen, ende al 14dat ornament daer si mede gecleed souden sijn in den 15dienste ons Heren. Ende beide dese outare, met den dienste 16die daer toe behoerde, soe beval Moyses van Goods wegen 17Aaronne sinen broder, den iersten biscop der Joden, ende 18sinen sonen na heme, alsoe alse wi namaels seggen selen. 19Siet, dit es na der figuren gesproken; maer na der waerheit 20die de figure bediet, soe dede Christus die ierste offerande 21der heileger Kerken, die sinen hemelscen Vader boven al 22behagede: dat was doe hi heme selven vrilec leverde der 23doet; ende met sijnre doet heeft hi die heilege Kerke gefun- 24deert, ende met sinen bloede heeft hi gewijd ende geconsa- 25creert onsen uutwindegen outaer der heileger Kerken, ende 26onsen inwindigen outaer sijns vrien willen, oec ons vrien 27willen; ende al dat te sinen dienste toebehoert, dat heilecheit 28ontfaen mach, dat wart al geheilecht in sinen bloede. Ende 29beide dese outare, met haren dienste, beval hi sunderlinge 30Sinte Petre, alse enen prince der apostelen, ende na heme 31die ierste biscop der heileger Kerken; ende voert bevel hise 32allen den anderen Apostelen ende haren navolgeren tote in | |
[pagina 189]
| |
1den lesten dach, datsi souden werdege offerande doen in die 2ere Goods, ende vore die sonden der minscen. Maer gi sult 3weten dat alle priesteren, die hier toe geroepen ende ver- 4coren sijn dese offerande Gode te doene, dat hen behoert 5geciert te sine met doechden, alsoe alse die priesteren der 6Joeden moesten geciert sijn, soudense Gode offeren, met 7uutwindegen ornamenten der cledere. |
|