Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

[p. 172]

Vander gaven der Vresen ons heren. C. XXXI.

1Die sevende lampte die hier na volcht, die stont ter slinker 2siden, dat es die leste cierheit ons candelaren. Hier mede 3verstaen wi die gave der vresen ons Heren, daer wi mede 4beginnen, ende volbringen, ende besitten ewelec alle cierheit 5van dogeden. Want minleke vrese met reverencien⁽¹⁾ die 6blijft ewelec, ende die sijn wi Gode sculdech. Si beroeft ons 7eigens willen⁽²⁾, ende si doet ons gevoelen dat wi Goods 8eigen sijn ende niet ons selfs. Si verdrijft alle sunden, ende si 9behoet ons voert van sunden, ende si stoect⁽³⁾, ons tote allen 10doechden ende tote allen goeden werken. Ende alle pine es 11hare licht, want Godt dreecht haren last; ende hier omme 12en mach mense niet verladen⁽⁴⁾ met geenre noet, ende die 13haers darst, alre dogede ende alre genaden daerst hi. Ende 14hier omme eest ons groete noet dat wi merken die maniere 15hoe wi in dese vrese comen mogen. Dat begin van deser 16vresen dat es ·j· inwindech vaer die ons God inne sint⁽⁵⁾, 17in dien dat hi ons toent onse sunden, daer hi ons mede van 18binnen wedersleet⁽⁶⁾ ende versaecht⁽⁷⁾, ende toent ons hoe 19cleine wi sijn jegen sine groetheit, daer die ingle vore beven, 20ende die nieman wederstaen en mach. Dese groetheit dreicht 21ons ewelec te verworpene, en si dat wi hare onderdanech 22sijn met oetmoedeger penitencien van al onsen gebreken.

(1) Sur. cum amore et reverentia conjuctus timor.

(2) Sur. propria nos voluntate despoliat.

(3) B. stoket. Sur. nos incitat.

(4) Sur. praegravare.

(5) Sur. internus quidam horror est, immissus ac incussus nobis a Deo.

(6) C. wederslaet.

(7) Sur. reverberat ac perterret.

[p. 173]

1Sine wijsheit berespt ons van sonden, ende si doresiet onse 2binnenste, ende si sal ons ordelen met gerechtecheiden, ende 3onterven van den ewegen rike, het en si dat wi hare onder- 4hoerech sijn, ende merken wat si geleert heeft⁽¹⁾, ende pinen 5ons daer na te levene⁽²⁾. Sine goetheit beclaget hare van 6onser ontrouwen, ende toent ons sine ewege trouwe daer hi 7ons ewelec inne gemint heeft ende minlec gesocht in dit 8ellinde⁽³⁾: ende hier omme dreicht ons die goetheit ewelec 9vremde te sine⁽⁴⁾, het en si dat wi wederkeren⁽⁵⁾, ende 10eendrachtech met hare werden, ende cieren ons met den 11doechden. Ende eest dat wi Gode hier inne wederstaen, ende 12sine gaven versmaden, soe werden wi meer geargert⁽⁶⁾, ende 13altoes sine gaven te onghereedere te ontfane⁽⁷⁾ ende doechde 14te werkene. Eest dat wi oec van anxte ons selfs⁽⁸⁾, ende niet 15van minnen te Gode goede werke ane gripen, soe es onse 16vrese knechtelec⁽⁹⁾, ende alsoe en verdienen wi engenen loen. 17Ende hier omme soe moeten wi ons selfs in minnen ver- 18tien⁽¹⁰⁾, ende met oetmoedeger reverencien sijnre leren 19ende sinen berespenne gehoersam sijn: soe ontfaen wi die 20minleke gave der vresen ons Heren, ende also werden wi 21sijnre goetheit willens⁽¹¹⁾ onderdanech, ende sijnre wijs- 22heit onderhoerech, ende met sijnre goetheit eendrachtech

(1) Sur. attendamusque institutiones ac doctrinas illius.

(2) Sur. et juxta eas vitam agere connitamur.

(3) Sur. in hoc exilio. Het woord ellende, ellinde, samengesteld uit el en land, beteekent eigentlyk anderlandigheid.

(4) Sur. se aeternò nobis alienam prorsus futuram.

(5) Sur. nisi resipiscamus.

(6) Sur. pejores efficimur.

(7) Sur. ac magis magisque inidonei et imparati ad illius dona capessenda.

(8) Sur. ex formidine quadam qua nobisipsis timemus.

(9) Sur. servilis est.

(10) Sur. nosipsos ex amore abnegabimus.

(11) Sur. spontè.

[p. 174]

1ende geenecht⁽¹⁾; ende dan werden wi heme gebroecsam⁽²⁾ 2ende vervult met sijnre vresen; ende alsoe verdriven wi ute 3ons stoutheit van moede⁽³⁾, ende vercrigen die sevende 4hoeft doecht, dat es oetmoedecheit met vresen ende met 5minleker reverencien te Gode.

6Hier op selen wi funderen al onse leven, want oetmoe- 7decheit met vresen maect ons gehoersam ende verduldech, 8onachsam⁽⁴⁾ ons selfs⁽⁵⁾, altoes beliende onse gebreke, ende 9altoes dinkende dat wi onwerdech sijn eneger eeren ochte 10enechs goets. Oetmoedege vrese doet ons houden die ghebode 11Goods en der heileger Kerken; si leret ons dat wi lettel 12spreken het en si omme orbore; si leert ons dat wi onse 13sinnen bedwingen, ende dat wi oetmoedech sijn van herten, 14ende van manieren, ende van abite, ende van al onser 15wandelingen⁽⁶⁾: ende dit es die olie die wi Gode offeren 16selen in onse lampte, die de sevende es; ende hier inne 17selen wi hebben dat lenement recther meiningen, dat es 18dat wi meinen selen ons selven te vernieutene in oetmoede 19omme die ere Goods; ende al vernieutende ons selven, 20gevoelen wi oetmoedecheiden die sonder wise es, die nie- 21men vergronden en can⁽⁷⁾, want si es onse gront raste⁽⁸⁾, 22endediepere dan al onse dogede. Ende alsoe wi haers gevoelen, 23soe en konnen wi Gode niet gnoech gehogen⁽⁹⁾, noch ons

(1) Sur. et cum ejus bonitate consentiemus, concordabimus ac uniemur.

(2) Versa buigzaem. Kliaen heeft broksaem, beteekenende lentus, flexilis. Surius vertaelt: flexibiles ad ipsius voluntatem. Zie Bormans, Christina, bl. 512.

(3) Sur. et ita animi fastus, audacia et elatio depelletur.

(4) B. onachtsam.

(5) Sur. parvipendentes nosipsos.

(6) Sur. habitu ac omni demum conversatione.

(7) Sur. cujus fundum nemo attingere vel pervestigare queat.

(8) Sur. fundi nostri quies est.

(9) Sur. extollere

[p. 175]

1selven niet gnoech genederen⁽¹⁾ na dat wi begeren⁽²⁾ ende 2na dat onse minne eisct; maer wi gebreken in allen⁽³⁾, ende 3al gebrekende gevoelen wi rasten ende salecheiden. Ende 4daer wert onse lenement onsteken met nuwer minleker 5vresen; ende daer ane comen ons nuwe werke van oetmoede 6ende van allen doechden, die ons alle uren vernuwen 7doen⁽⁴⁾. Ende hier omme selen wi nedergaen in eweger 8oetmoedecheit, overmids die minleke gave der vresen ons 9Heren, ende wie selen oec opgaen in Gode met ewegen 10love, overmids die gave der starcheit: ende tusscen op- 11gaen in love ende nedergaen in oetmoede, soe wert karitate 12in ons geufent, die vierde wise van allen doechden. Ende 13alsoe weven wi coccinen, dat es dubbel roet, die vierde 14varuwe van onsen cortinen; want die gave der starcheit 15Goods stooct dat vier der minnen in ons, ende eisct ons 16dat wi met ons nemen alle creaturen⁽⁵⁾, ende dat wi toe der 17hoecheit Goods opgaen met ewegen love. Ende die gave der 18vresen ons Heren stoect dat selve vier der minnen in ons, 19ende eisct ons dat wi ons vore die hoecheit Goods nederen 20met allen creaturen in reverencien, ende in oetmoedegen 21dienste. Ende aldus leefde Christus, die Sone Goods, na 22sijnre minsceit, die onser alder spiegel es. Ende alsewi 23desen tween aldus gnoech sijn⁽⁶⁾, soe leeft in ons die vierege 24roede varuwe der minnen Goods; ende alsoe werden wi 25Christum gelijc ende geenecht met heme, die volheit alre 26gaven es ende alre dogede: ende overmids heme moge

(1) Sur. abjicere ac deprimere.

(2) Sur. nostro pro desiderio.

(3) Sur. sed deficimus ubique.

(4) Sur. quibus nos singulis renovamur horis.

(5) Sur. ut cunctis pariter assumptis et collectis is creaturis.

(6) Sur. Cumque hisce duobus nos satisfacimus.

[p. 176]

1wi alle gaven ontfaen ende alle dogede werken, ende sonder 2heme en bebben wi niet, noch soe en vermogen wi niet. 3Ende hier omme moeten wi sinen geest in ons ontfaen met 4·vij· principale gaven, ende daermede selen wi gecrigen 5dese sevene hoefdoegeden: ende dat leren ons die seven 6lampten. Want elke doget, ende alle dogede, moeten leven 7in die gaven Goods, selense dogede sijn, ende in elker 8doget moeten wi hebben ·iiij· eigenscape, dat sijn die viere 9wisen, daer ic ave gesproken hebbe. Want wi moten ons 10gevoelen in elker doecht onnoesel, besceden, melde ende 11vol karitaten: dat sijn die vier varuwen van onsen cortinen. 12Ende hier omme, die lingde iegewelker cortinen, ende alle 13der cortinen, dat was ·xxviij· maten; want die ·vij· dogede, 14viervuldiger wijs geufent, maken ·xxviij· maten; ende 15die ·x· gebode in der selver wijs geufent maken ·xl· maten, 16dat es die breide van allen onsen cortinen: want in 17die ·x· gebode ende in dese seven hoefdogeden, soe wert 18geufent alle volcomenheit van levene.