Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Vander bediedenessen der grindelen bedekt met guldenen platen. C. XVIII.

18Hier na sprect onse Here dat wi desc grindele bedecken 19souden met guldenen platen. Hier inne werden wi geleert 20dat ene levende werkeleke minne, tusschen ons ende Gode, 21altoes middelen sal⁽³⁾ die Goods vrie inwerken, ende onse 22vrie toevoegen enechleke overformen sal. Ende dese minne 23en mach niet ledech sijn, want si wert geufent tusschen den 24levenden Gode ende, onsen levenden geeste; ende hier omme,

(3) Sur. semper medium intercedere debere.

[p. 120]

1alsoe vele alse wi werkeleker minnen in ons gevoelen, alsoe 2vele leven wi in der genaden; ende alsoe vele alse wi weseleker 3minnen in ons gevoelen ommevaende onse werkeleke minne, 4alsoe vele ontsinken wi ons selven in minnen, ende alsoe 5vele sijn wi salech. Maer die werkeleke minne tusschen ons 6ende Gode die sal al onse werke ende Gods inwerken over- 7formen ende bedecken, ende dat sijn onse platen van goude, 8daer wi alle onse grindele mede overdecken; ende dese 9werkeleke minne heten wi karitate, die onsen geest leven 10ende wassen doet in der genaden. Dese enege bant der kari- 11taten die gevet ons minne, ende hi eischet ons dat wi minnen, 12ende hi es selve minne; want hi maect dat minleke ingeesten 13tusschen ons ende Gode, dat altoes werken moet. Want dat 14onderlinge ingeesten dat es onse geeskleke leven, ende dat 15es onse karitate, ende dat es Goods minne ende onse minne 16in een vergadert. Dat sijn onse platen van goude, die alle 17Goods gaven ende alle onse werken overformen ende bedec- 18ken, want God en gevet gene overnaturleke gave te ver- 19geves. Ende hier omme moten wi sijnre gracien altoes 20antwerden; wi moten hem geven alle onse werke, overdect 21met onser minnen, wille wi ontfaen alle sine gaven overdect 22met sijnre minnen. Ende dese dobble minne, aldus geufent, 23dat es karitate, daer onse geesteleke leven inne besteet; 24want gelikerwijs dat wi leven in der naturen tusschen 25·ij· lijfleke beroeringen⁽¹⁾, alsoe moeten wi oec leven in der 26genaden tusschen ·ij· geesteleke beroeringen. Die ierste 27beroeringe, die alle minschen leven doet in der naturen, die 28werket in der cracht Goods: ende dat es die beroeringe 29des hemels, die God allen creaturen gemeine gevet, die 30leven ende wassen onder der sonnen tote in den lesten

(1) Sur. inter geminum quendam corporeum motum.

[p. 121]

1dach. Met deser beroeringen moet onse lijfleke nature 2concorderen, selc wi leven; want si werket in iegewelke 3creature na haerre ontfenkelecheit⁽¹⁾. Ende hier omme, 4overmids invlote ende beroeringe des hemels, soe leven 5onse binnenste, eest dat wi daertoe bereet sijn; want die 6levende longe in onsen live die es beroerlec ende licht, 7ende si werket altoes ende beroert hare, ende antwert der 8beroeringen des hemels. Ende si ontpluct hare rechte 9alse ·j· blaesbalch, ende trect die locht in hare, ende dan 10loct si hare toe, ende gevet die locht weder ute; ende hier 11ave vloeien die rivieren des bloeds in alle onse aderen, ende 12dragen den geest des levens in alle onse lede. Ende aldus 13hebben wi onse senleke leven, onse horen, ende onse sien 14udewert werkende, onse smaken ende onse gevoelen inwert 15werkende. Ende hier omme moet onse levende longe werken 16sonder onderlaet, selen wi leven, want si moet antwerden 17der beroeringen des hemels; ende overmids hare werc, 18dat es hare beroeren, trect si de locht alle uren in ons, 19slapende ende wakende, weten wijt ochte en weten wijs 20niet; ende al te hans gevet sise weder, ende hier mede 21blivet onse herte levende, vercuelt ende gelaeft. Ende dese 22locht, daer onse leven inne besteet, ontfaen wi dore onsen 23middelsten sin, dat es onse rieken; want onse rieken, met 24der inwindeger beroeringen onser longen, geliken wi den 25rechten grindele, die in midden steet, daer wi dat ingeesten 26tusschen ons ende Gode bi verstaen; want hier es ·j· in- 27geesten ons naturelecs levens, ende daer es ·j· ingeesten 28ons geestelecs levens. Ende geliker wijs dat wi leven in der 29naturen tusschen die beroeringe des hemels ende die beroe- 30ringen onser levender longen, die de locht intrect: alsoe

(1) Sur. ita ut quaeque capas est.

[p. 122]

1leven wi oec in der genaden tusschen die beroeringe der 2genadecheit Goods ende die beroeringe ons vrien willen, 3die met Gode concordeert, ende overmids accoert den 4geest Goods intrect. Ende hier omme, alse wi gesont sijn 5inder naturen, ende die locht sute es, ende wise intrecken, 6soe wert onse herte gespiset, ende gesterket, ende vervult, 7ende udewert getrocken in die suetecheit der locht; ende 8hier ave wast onse gesonde, ende soe verblidet onse nature, 9ende soe werden onse sinne subtijlre ende claerre; ende 10alse wi die locht weder ute geven, soe werden wi van 11binnen idel, begerende, ende ghelostech weder nuwe locht 12te ontfane: want in vernuwene der locht besleet onse 13naturleke leven. Nu merket, in der selver manieren, alsoe 14dicke alse wi onsen geest minleke in Gode geven, ende 15sinen geest in ons ontfaen, soe sijn wi gesont, ende soe 16werden wi in sinen geeste levendere, stankere, ende geson- 17dere dan wi te voren waren; want sijn geest es ·j· hemel- 18sche sute locht, die onsen geest trect in die suetecheit sijns 19selves; ende alsoe wert onse geest idel ende wijt, begerende 20ende gelostech; ende hier mede trecken wi den geest Goods 21met nuwer gracien weder in ons. Ende met desen intreckene 22gerieken wi dien hemelschen gore, die al venijn der sunden 23verdrivet, ende daer die sieke mede geneses, ende die 24doede mede levende werden, ende die levende sijn hare 25leven mede behouden. Ende die des roken niet en gevoelen, 26die sijn stinkende ende doet vore Gode. Ende hier omme 27sele wi ons alle uren vernuwen in gracien, ende van binnen 28na volgen den hemelschen roke, die al trect dat heme gelijc 29es; ende dien treckene selen wi minleke geven onsen 30geest, onse inwindege horen, ende onse sien, onse smaken 31ende onse gevoelen · ende hi saelt al vervullen met sinen 32geeste ende met sinen gaven; ende hier inne bestem onse

[p. 123]

1geesteleke leven, gelikerwijs dat ghi vore geboret hebt.

2Voertmeer op dat wi geleert werden, soe selc wi altoes 3anesien die crancheit ons naturlees levens; want worden 4wi alsoe vermiddelt⁽¹⁾ dat wi en gene nuwe locht alle uren 5en ontfingen, altchans moesten wi versmachten, want wi 6moten altoes sonder onderlaet nuwe locht ontfaen; ende 7hier omme en steet die hemel nimmer stille, want hi 8bewaert onse naturleke leven, ende hi werct in der cracht 9Goods die niet gebreken en mach. Maer die elemente, daer 10wi ave gemaect sijn, die sijn onderlinge contrarie; ende 11hier omme bedruct dat ·j· dickwile dat andere; ende alsoe 12werden wi te heet ochte te cout, te nat ochte te droege: ende 13hier ave wert onse lijfleke nature ontsaet⁽²⁾ ende hare 14beroeringe ongeordent, ende dan mote wi quelen. Maer 15wanneer dat die quale alsoe sere verwint, dat die naturleke 16beroeringe in ons niet en werct, ende niet en andwert der 17beroeringen des hemels: in den selven ogenblicke gebreken 18al onse senne, ende onse naturleke leven. Siet, al dese 19selve maniere vinden wi in onsen geesteleken levene. Soe 20wanneer onse geest niet minnen enech creaturlec beelde 21intrect⁽³⁾, dat ons verbeeldet⁽⁴⁾ ende Goods minne verwe- 22get⁽⁵⁾, soe werden wi vermiddelt⁽⁶⁾, ende omme dies middels 23wille en mogen wi dat ingeesten Goods niet ontfane, ende 24dan mote wi sterven in sunden. Nochtan en steel die he- 25melsche beroeringe der gracien Goods nimmer stille; maer 26alse wi niet wel eendrachtech en sijn metter gracien Goods,

(1) Sur. Si quod enim ejuscemodi medium sese inter nos et aerem, interponeret, ut, enz.

(2) Sur. aegrè afficitur.

(3) Sur. aliquam creatae rei in se trahit imaginem.

(4) Sur. ita ut ea intùs depingamur.

(5) Sur. Deique umori intra nos en proeponderet.

(6) Sur. jam planè medium suscipimus.

[p. 124]

1soe werden wi te heet, dat es te sere geneiget in ertscer 2minnen, te cout in godleker minnen, te nat in naturleken 3gerieve⁽¹⁾, ende te droege, dat es te laeu ende te trage in 4verhavenen toevoegene te Gode⁽²⁾: ende aldus en antwerden 5wi niet wel met onsen werken der beroeringen Goods, ende 6hier omme sijn wi ontsaet ende moten quelen. Maer eist 7alsoe dat dese quale onse vrie eendrachtecheit met Gode te 8male verwint, soe wert onse geesteleke beroeringe al 9verstilt⁽³⁾, ende in den selven ogenblicke sterven wi in 10sunden. Ende hier omme selen wi onsen geesteleken taber- 11nakel op rechten ende sieren met dogeden, gelikerwijs dat 12ghi vore gehoert hebt. Ende aldus sprac oec onse Here tote 13Moysesse: Du salt dat tabernakel op rechten na dat exem- 14plaer, dat di op den berch getoent es.

(1) Sur. in corporis sectandis utendisque commodis immoderatitus humidi.

(2) Sur. in sublevala nostri ad Deum applicatione.

(3) Alle de handschriften hebben verstilt; C. alleen verstelt. Zoo heeft Surius ook vertolkt planè perturbatur, tegen den zin des schryvers.