Werken. Deel 2. Vanden gheesteliken tabernakel

Regelnummers proza verbergen

Dat ierste principael Poent. C. I.

14Nu seldi merken dat ierste poent, dat enen gheesteleken 15loepe toe behoert: dat es ene ontladenheit alle der dinghe 16die verswaren mogen⁽⁸⁾. Ende dit en mach niet gescien ons, 17wi en maken Gode in ons ene gheestelike arke ende een 18heilechdom. Noe, die gerechte man, maecte hem selven ene 19arke van pleinen effenen houte⁽⁹⁾ daer ·viij· menschen hare

(8) Sur. quod est, exonerare sese et expedire omnibus illis, quae premere et gravare queant.

(9) De lignis laevigatis. Zie Genes. 6, 14.

[p. 4]

1naturleke leven in behielden in der diluvien. Ende van dien 2sijn wi alle gheboren na der naturen. Dese arke es vergaen 3metter tijt, ende die tijtleke gheboerte in der naturen sal 4oec vergaen. Moyses die maecte Gode ene arke van precio- 5sen houte, ende al ghedect met goude, op dat hi ende al 6dat volc van Israel dar mede Gode eerden ende dienden. 7Ende hier inne werden wi gheleert, want dese arke es ons 8ene figure, ende hier omme vergeet si oec metter tijt. Maer 9Christus, die Goeds sone, hi hevet Gode, ende hem selven, 10ende ons ene ewege arke ende een ewech tabernakel ghe- 11maect, dat es hi selve ochte de heilege Kerke, ende iege- 12welc goet mensche, daer hi een prince ende een hoevet af es. 13Want wi selen onderlinge, iegewelc inden anderen⁽¹⁾, ewelike 14in Christo met minnen ende met vrouden woenen ende ver- 15bliden: ende hieromme blivet dese tabernakel ewech, want 16hi volvoert de waerheit alle der figuren die leden sijn⁽²⁾.

17Hier begenne ic die figure, die doch ene waerheit es, ende 18een fundament al mijnre leren. Doe Moyses den volke gheop- 19penbaert hadde de leringhe Goeds ende sinc vonnessen (son- 20der de ·x· ghebode, die en hadde hi noch doe niet ontfaen), 21doe riep al dat volc met eenre stemmen: Alle de waerde ons 22Heren die hi ghesproken hevet, die selen wi doen. Doe 23screef Moyses die lere ons Heren ende stichte enen outaer 24van ·xij· stenen ane den voet van den berghe, ende daerop 25screef hi ·xij· titele: dat waren de ·xij· principale namen 26die hoefde waren van den ·xij· gheslechten van Israel, elken 27gheslechte ·j· titel, tenen tekene dat si hen verbonden had- 28den met Gode. Doe sant hi Aarons kindere sijns broeder, 29die sider priestere worden, ende hi met hen offerden ·xij·

(1) Sur. singuli namque alii in aliis.

(2) Sur. eo quod figurarum omnium praecedentium veritatem impleat.

[p. 5]

1calvere op dien outaer in die ere Goeds, ende omme vast te 2makene dat verbont datsi gedaen hadden met Gode. Half dat 3bloet ontfinc Moyses in vate; die ander helecht storte hi om- 4trent dien outaer, in die ere Goeds. Doe las Moyses die le- 5ringe Goeds ende sine vonessen vore al dat volc⁽¹⁾; ende si 6seiden alle datsi gehoersam souden sijn, ende doen al dat 7God gesproken hadde, ende datsi geloevet⁽²⁾ hadden. Doe 8nam Moyses die andre helecht van dien bloede dat hi gehou- 9den hadde, met watere gheminget, ende spraeihet⁽³⁾ in dat 10volc, ende seide: Dit es dat bloet der getonst⁽⁴⁾ ende des 11paeis, dat hem God met u verbonden hevet. Dat es te ver- 12stane, alsoe langhe als ghi houdet dat ghi ghelovet heb- 13bet⁽⁵⁾.

14Hier latic de figure van den iersten principalen poente, 15ende wille u seggen wat dese figure bediedet. Maer gui sult 16teersten weten dat bi den prophete Moysesse soe was Chris- 17tus gefigureert⁽⁶⁾ Moyses es alsoe vole gesproken als die 18ghenomen es uten watere, ochte ·j· waterman⁽⁷⁾. Ende hi 19bediet oec toetreckende, ochte tastende, ende salvende, ende 20dwingende⁽⁸⁾. Dese name Moyses bediedet alle dese dinge, 21ende dese Moyses was van Goeds wegen een gevere ende 22·j· bringhere der ouder wet. Ende die oude wet, in haerre

(1) B. Doe las Moyses die leringhe Goods, daer si hen toe verbonden hadden, vore al dat volc. - C. Doen las Moyses voer al dat volc die leringhe Gods, die hi ghescreven hadde, daer si hem toe verbonden hadden.

(2) B. ghelovet. C. alsoe si beloeft hadden.

(3) B. spraeiet. C. en D. sprayet.

(4) B. ghetonst. C. kwalyk gheconst. D. des ghetonst, en voegt by op den kant, des getuges of des verbonts. - Ghetons of ghetonst, by Kiliaen pactum, foedus.

(5) Cfr. Exod. 24.

(6) B. gheprefigureret.

(7) Sur. idem est quod aquaticus, sive sumptus ex aqua.

(8) Sur. itemque attrectans, vel palpans, atque etiam urgens, vel liniens seu ungens.

[p. 6]

1ufeningen⁽¹⁾, ende in haerre sacrificien, es si ene figure ende 2oec een fundament der neuwer wet. Ende hier omme alle 3dese dinge, die dese name bediet Moyses, die vinden wi in der 4waerheit in Christo, alsoe alsse Moyses hadde na der figuren; 5want Christus die es een volbringere der ouder wet, ende 6een hoevet ende een fundament der neuwer wet. Dit funda- 7ment der neuwer wet, Jhesus Christus, es ons toegevloten 8overmids de vloede des heilechs Geestes. Ende alsoe alse 9Moyses wart op genomen uter rivieren van dies conincs 10Pharaoens dochter, ende wart geheten haer soene, na der 11figuren: alsoe wart Jhesus Christus op genomen, in der 12waerheit, van dies conincs Davids dochter Marien, uter ri- 13viren des heilechs Geestes, ende was ende es allene hare 14naturleke sone na der menscheit, want hi van haren eige- 15nen bloede gescapen ende geboren es na den vleesche: ende 16aldus was hi op genomen na der waerheit te onsen behoef⁽²⁾ 17uten vloeden der minnen Goeds. Hi was oec selve een man 18der watere; want al sijn leven ende alle sine wandelinghe⁽³⁾ 19was ute vloeiende in karitaten, met dogeden ende met mel- 20decheiden. Ende hi was ende es oec toetreckende⁽⁴⁾ met 21sire leren, ende met sinen exemplen, ende met sire doet 22alle die menschen die behouden willen sijn. Ende hi was 23ende es noch tastende, dat es heimeleke van binnen, alle 24de ghene die hem gheheel ende al sijn. Hi was ende es oec 25salvende, metten gaven dies heilechs Geests, sine vriende die 26daer toe horende ende bereet sijn⁽⁵⁾. Ende hi blivet ewelike

(1) Sur. suis rilibus.

(2) Sur. ad nostros usus, nostramque levandam necessitatem et indigentiam.

(3) B. al sijn leven ende sine wandelinghe.

(4) Sur. Sic itidem et fuit et est etiamnum attrectans (vel veriüs attrahens) mortales emnes qui, enz.

(5) B. die daer toe berect sijn.

[p. 7]

1dwingende alle de gene die hem contrarie sijn, ende bliven 2al toter doet; want hem es alle macht gegeven in hemel, 3ende in erde, ende in de hille.

4Aldus vinde wi in Christo de waerheit die ons bi Moy- 5sesse betekent was.