Beneden en boven de wind

Literatuur van de Nederlandse Antillen en Aruba

[p. 129]

Hoofdstuk IV Holandisashon

‘Op school werd mijn liefde voor Nederland door het herhaaldelijk zingen van de schoone Vaderlandsche liederen, het luisteren naar boeiende verhalen uit Hollands onafhankelijkheidsoorlogen, grepen uit het leven van onze dappere helden in den ouden tijd, als Piet Hein, de Ruyter e.a. steeds wakker gehouden. Volgens mij was er geen ander land op gansch de wereld, dat zoo machtig was als Holland, geen één dat er mee kon wedijveren in dapperheid, of het kon evenaren in schoonheid, noch in roem, noch in sterkte. Dat zat vast in mijn kinderkop en werd dag aan dag onder de lessen meer en meer versterkt. Ik wil hiermede laten zien dat het van het grootste belang en zeer noodzakelijk is op deze wijze het Vaderlandsch gevoel warm en levend te houden in de gemoederen van onze jonge kinderen.’

H.E. Lampe Neerlandia

[p. 130]

1899	Van Deventer schrijft zijn Gids-artikel ‘Een eereschuld’.
1902	‘Kan de Hollandsche Taal hier algemeen worden?’
1903	Op Sint-Eustatius ontstaat de eerste A.N.V.-bibliotheek.
1904	Het socialistische kamerlid H. van Kol spreekt van de door hem bezochte ‘noodlijdende kolonie’. De Groep Nederlandse Antillen van het Algemeen Nederlands Verbond wil ‘Nederland in Curaçao doen leven’.
1905	Op 27 september verschijnt Joseph Sickman Corsen: ‘Atardi’ in La Cruz.
1907	Een nieuw onderwijsreglement eist het gebruik van zoveel mogelijk Nederlands op school. Uit protest sturen een aantal Sabanen hun kinderen naar Barbados.
1908	De betrekkingen met Venezuela bereiken een dieptepunt.
1911	J.C. Waymouth' krant St. Martin Day by Day verschijnt; het zal zich sterk maken voor de Bovenwindse los-van-Curaçao-beweging.
1915	Curaçao wordt een ‘olie-eiland’. Een dominee, een pater en een frater discussiëren over het Papiamento als cultuurtaal.
1922	De Antillen krijgen een nieuw regeringsreglement. Er breekt een grote havenstaking uit. Het tweede La Union verschijnt, met daarin talrijke Papiamentstalige originele roman-feuilletons. Op Sint-Eustatius wordt de Gertrude Judson Library geopend; Curaçao krijgt een gouvernementsbibliotheek.
1923	Saba krijgt zijn Queen Wilhelmina Library, Sint-Maarten de Philipsburg Jubilee Library.
1924	De Lago vestigt zich op Aruba.
1925	Op Curaçao vestigt J.L. Stoit Dyck de eerste ‘Hollandsche Boekhandel’.
1929	De ‘affaire Urbina’ zet de kolonie op stelten. La Charité wordt opgericht.
1930	Het Theater Brion wordt geopend met de opvoering van het Spaanstalige ‘Fabiola’. De Sint-Augustinus Boekhandel opent zijn deuren.
1931	In de Curaçaosche Schouwburg wordt de eerste voorstelling gegeven.
1932	Opnieuw wordt er heftig gediscussieerd over de taalkwestie. De Dietse Spelers brengen Nederlands toneel op Curaçao en Aruba.
1933	Wilhelm Netherwoord publiceert zijn Bovenwindsche Stemmen.

[p. 131]

	Aruba onderneemt de eerste stappen voor zijn ‘status aparte’.
1934	Nederland en de kolonie vieren hun vierhonderdjarig verbond. Cola Debrot publiceert het eerste deel van ‘Mijn zuster de negerin’ in het tijdschrift Forum.
1935	Het eerste nummer van de Beurs- en Nieuwsberichten verschijnt. John de Pool publiceert Del Curaçao que se va. Toneelgroep Emmastad geeft de eerste voorstellingen. Oprichting van de Curaçaosche Kunstkring.
1936	Wijziging van de Staatsregeling. A.d.C. pleit in zijn columns onder het pseudoniem ‘Je maintiendrai / Nos tambe lo warda’ voor de eigen cultuur, taal en literatuur. Het Nederlands krijgt het monopolie als onderwijsvoertaal.
1937	De Curom start eigen uitzendingen. De Sociedad Bolivariana wordt opgericht.
1939	Sociëteit De Gezelligheid organiseert een boekententoonstelling.
1940	Op de 10de mei raakt ook de kolonie Curaçao verwikkeld in de Tweede Wereldoorlog.