|
| |
| |
| |
Dat gaat ten daal' Heer Cardinaal!
Zyt gy niet hoog genoeg gereezen?
Gy zyt tot Cardinaal erweelt:
En hoopt gy ook noch Paus te wezen?
Dat's mis. u rol is uytgespeelt.
| |
| |
| |
Dooden dans, Verbeeldende Een Cardinaal wandelende, En van de doot gevat. Seventiende Plaat.
HOE nu, Signor? het schynt gy wilt hier zo wat wandlen;
En ik zoud graag met u van myn commissie handlen.
Allata in pace, catze en couille! gaat by die
U weerga zyn? wat zyt gy voor een matsfots? wie
Raat u zoo koen, om hier in myn Palleys te komen?
Ik zal 't u zeggen: 'k heb een bootschap aangenomen.
Impertinenten beest! vertrek hier strak van daan!
Ik wil u praatjens, nog u bootschap, niet verstaan.
Al zagt Signor! gebruik een wynigje patientie!
Canaille! noem my geen Signor, maar Eminentie
Noem haak en kruk, en die u weerga zyn, Sinjoor!
En lel my hier, met u commissie niet aan 't oor!
Waar zyn myn dienaars? wie heeft u hier ingelaten?
Men moet persoonen van uitsteekende hooge staten,
| |
| |
Als ik, niet spreken als met voorverzogt consent:
En dan nog, met een zeer ootmoedig compliment,
Verzoeken, dat men hem een ogenblik wil horen.
Ay excuseer me! 'k ben in 't Paradys geboren.
Ik ben opregt en slegt. Ik ben wel juist niet ryk,
Maar myn geboorte is met u staat nogtans gelyk.
Hoe! schurk! met myn staat; die gelyk is met een Koning?
Bewys dat! want ik geev u, daar van geen verschoning.
Dat zal niet swaar te doen zyn, eminente vrint.
Ik ben des hoogmoets en begeertes egte kint:
En uit die zelve twee is ook uw staat gesprooten.
Myn staat (ô booswigt!) is van d'opperste aller grootten,
Zyn hylighyt, de Paus, afkomstig; en gy zyt
Een Ketter, die verdoemt zyt tot in eeuwighyt.
Dat's buiten questie, en dat zoud wel kunnen wezen:
Maar ik, die onverzaagt ben, wil daar niet voor vrezen:
Dog, zo 'er menschen in de wyde wereld zyn,
Die nog met duuvlen zyn bezeten, heeft het schyn
Dat gy bezeten zyt, van die ik heb gesproken,
Begeerte, en hoogmoet, twee hooftstoffelyke spooken,
Uit welke u staat, en ik, te zamen zyn geteelt,
| |
| |
Bezitten u; en gy zyt van hun aart bedeelt;
Ja zulks is, van uw jeugt af, vast in u gewortelt.
Wie ziet tot heden daar een krummel af gemortelt?
Een Dorps-pastoor, die maar in d'alderlaagste graat
Gestelt wort, van geheel de Priesterlyke staat,
Wil, dat zyn Boeren hem, in allerly manieren,
Voor geestlyke overigheit erkennen, eeren, vieren,
En agten zullen; schoon hy, by gelykenis,
Maar slegts een jongen van een Harders jongen is:
Dat weet hy zelf, en wil nogtans hoogmoedig tragten
Te maken, dat den Boer hem zal voor Harder agten,
En geestlyke overhyt. Zyn dienstbaarhyt wil hy,
Door trots, verandren in een opperheerschappy
En zyne Boeren, die zo dom zyn als de swynen,
Geloven dat hy is die geen die hy wil schynen:
Maar hy nogtans, die weet, dar hy de minste soort
Is, in 't getal dat tot de Priesterschap behoort,
Bevlytigt zig, om in des Bisschops gonst te raken.
Al zoud hy zyn geloof, ter wil van hem, verzaken;
Gelyk de Priesteren in 't Oosten (schoon zeer ver,
En lang verleden) om den Bisschop Lucifer,
Zo deeden: en men zal na 's Bisschops voorstel leeren,
Om daar door in 't getal der Dom-capittel-heeren
Te raken: lukt hem dit, zo stelt hy zyn verstant
Al meer te werk, en tragt na Deeken van het Lant
Te worden, door geheel na Bisschops zin te leven;
Alwaar die endlyk hem dat jongens-ampt doet geven.
Die jongen, die als slechts maar Priester was, zoo trots
Was, by de boeren, toont zig nu, gelyk een rots,
Gants onverzetbaar; en wil naaulyks tegens Leeken,
Ten zy, die ryk zyn, of maar in zyn biegtstoel, spreken:
Maar by de Bisschop toont hy zig gelyk gestampt
Vol ootmoet, tot een klaar betoog van 't jongens ampt,
| |
| |
Om, zo de Bisschop zyn Vicaris quam te sterven,
't Vicaris-ampt, door gonst des Bisschops, te verwerven
Gelyk zomtyts gelukt. Nu word hy 's Bisschops knegt
En doet zyn best, dat hy 't geheel cappittel hegt
Aan hem; op hoop, indien des Bisschops Stoel vaceerde
Dat hem 't capittel, tot die Stoel, hun stem vereerde
Dat lukt hem ook somtyts: en als de Myter op
Zyn hooft geraakt is, wort hy, als een kermis-pop,
Zeer çierlyk opgetooit. Nu zit hy in den Zetel
Zyns heeren, als zyn knegt, en heeft nogtans vermetel,
En trots, met groot gezag, en wil, in zyn gebiet,
Dat elk hem vorstlyk eert, en na zyn oogen ziet;
Nu toont zyn hoogmoet, dat nog meer begeerte daar is,
Hy voert de tytul nu van Bisschop, en Vicaris
Des Opperharders; dog begeert nog groter praal:
Hy tragt, op allerly manieren, Cardinaal
Te worden: en op hoop van tot die staat te komen,
Went hy zyn vlyt aan, en schryft brief op brief na Romen,
Waar in hy niets, van al wat maar passeert, vergeet,
Op dat zyn hylighyt, de Paus, het alles weet;
En, op dat hy het wit, waar na hy doelt, mogt treffen,
Zal hy zyn hyligheit, gelyk God zelf, verheffen;
Maar zelf zig zelven, met ootmoedighyt, zo klyn
Vertonen, dat 'er niets ootmoediger kan zyn;
Maar even wel daar zyn geleerthyt in doen blyken.
Hy zal niet laten, nog benevens dit, practyken
In 't werk te stellen, by den eene of d'andre Vorst,
Op dat hy daar door wort in 's Paussen gonst getorst,
En op dat hy dus wort tot Cardinaal geschapen;
Daar zal hy alles wat hy kan, by een toe rapen:
Hy stelt zyn gelt en konst, en gonst, en list by list,
| |
| |
In 't werk, op dat hy zyn bemikte doel niet mist.
Hy weet wel, dat na 't geen hy vist, zeer veele vissen;
En dat de meesten van den hoop hun doel wit missen;
Maar hoogmoet, en begeert, is 't voedsel tot zyn hoop:
En schoon hy 't al spendeert, zo agt hy dog goet koop
Te hebben, zo hy dus zyn oogwit kan beryken:
En zo 't gelukt, hy zal geen Vorst nog Koning wyken,
Uw Eminentie weet wel, dat ik u niet bedrieg.
Ik ben regtvaardig; en bekent voor die niet lieg.
De Cardinaals hoet hebt ge op deze wys bekomen;
Maar daar door is u nog u staat zugt niet benomen,
Nog iets gemindert; want gy tragt nog even zeer,
Door allerley bedrog, na d'alderopperste eer,
Dat 's Paus te worden; indien u dit gelukken
Woud, zoud u hoogmoet voor God zelf misschien niet bukken:
Maar ik, ik raad u, wyl gy nu nog gaat en staat,
Dat gy u van begeerte en hoogmoet nu ontslaat;
En dat ge u schikt om al wat zondig is te derven.
Maak gissing, nimmer Paus, maar Cardinaal, te sterven;
En gelt myn raat, zo maak u maar wat snel gereet
U Levens-glas is meer verlopen als gy weet.
U Uur-glas loopt reets op zyn endt, met wynig zanden.
U lyf en ziel zyn met zeer losse en brosse banden
By-een gebonden. Kom leg af dit kleet van praal!
Is 't niet genoeg, slegts van een Paap tot Cardinaal
Te zyn geworden, 't welk u hoop zeer dapper styfde?
U lot is niet gelyk met Sixtus, die de vyfde
Dies naam geweest is; nog met d'Uitregtse Adriaan:
Het wil juist altyt zo gelukkig niet vergaan,
't Is ook altyt niet goet: en gy zout zeker maken,
Door 't Pausschap, dat gy aan een vremde doodt zoudt raken.
| |
| |
Wat meent gy? dat een Paus, hoe hylig ook vermaart,
Meer, als een ander, voor 't vermoorden is bewaart?
Zo mist gy zeker, want hun dootlot is het zelfde.
Herdenk een hondert jaar of agt: Joannes d'elfde,
Zoon van Paus Sergius, is in zyn bed vermoord;
En door een kussen op zyn mond gedemt, versmoort,
Waar van het krygs volk van Spoleta zig bedienden.
Een weinig later is Joannes de dartiende,
Betrapt in overspel, doorsteeken, door de man
Des hoers. De vyftiende van die de naam van Jan,
In 't Pausschap, voerden, is zyn oogen uitgesteken,
Door Bonifacius de zevende; en ten teken
Van verder haat, in 't Slot sanct Angelo gebragt,
Al waar hy hem, door dorst en honger, heeft versmagt.
Ooki s in 't zelve Slot, sanct Angelo, gebannen,
En door gebrek gedoot, de sestiende der Jannen.
Joan de agtiende is, door des Kyzers Ottos last,
In 't komen uit het slot sanct Angelo, verrast,
Zyn oogen uit geprikt en daar na dootgeslagen.
Men leit een Paus zomtyts door list nog andre laagen:
De negentiende Jan, en twintigste; en Clement
De tweede, raakten, door vergif, in 't kort aan 't ent
Huns levens. Lucius de tweede, is doot gesteenigt,
Door 't volk van Romen; tot zyn ondergang vereenigt,
Wanneer hy 't Capitool, ten tyde van den Raat,
Met wapens aanviel, door een onverzetbren haat.
Zo quam Gregorius; dies namens d'agste, om 't leeven;
En is, tot Pisa, door een sel vergif, vergeeven.
Een Paus is wel, ten troon in volle majesteit
| |
| |
Verheven, maar daar door niet van de moort bevryt.
Verwerpt u staatzugt. Zyt met u beroep te vreden.
Gy zult niet door gewelt vergaan; dies hebt gy reeden
Tot troost en blytschap, zoo gy daar maar wel op let.
Een Cardinaal sterft juist altyd niet op zyn bet.
Paus Bonifacius, van deze naam nu d'agtste,
Was, en 't is jammer van Regering niet de zagtste,
Die zond een zevental van Cardinalen mee
Te scheep, en deed hen, in de Genueesche Zee,
Te voren in een zak by een genaait, verdrinken:
Dus konden zy altans niet ligt te Romen stinken.
Dies had zyn Hyligheit haar graf in Zee bezorgt.
Alphonso, Cardinaal van Siena, wiert verworgt.
De Cardinaal Don Carlo de Caraffa wierde,
Door last van Pius, Paus, en van die naam de vierde,
Verwezen, van zyn ampt en tytulen ontlast;
En kort daar na wierd hy verworregt met een bast.
Dit deeden Paussen: maar in Vrankryk vond de Kooning
Henry de darde voor geen Cardinaal verschoning,
Als hy de Cardinaal van Guisse by de kop
Deed vatten, en hem deed verworgen met een strop.
Wat Catse en Couille zyt gy, die u kop komt breken,
Met zulke leuren voor een Cardinaal te preken?
Hoe maakt gy u, in spyt myn agting, hier zo groot?
Hoe! schaamt u, dat gy my niet kent! ik ben Doot.
| |
| |
Ik denk nog op geen doot. My is, niet lang voor deezen,
Net uitgerekent, dat ik eerst nog Paus moet wezen
Eer ik zal sterven. 't Was een meester in die konst.
En dies, Allate en pace! u praatjes zyn om zonst.
Sa rept u! spoet u in wat snel van hier te stappen!
Maar zagt heer Cardinaal! ik heb u by de lappen.
Vertrout niet, dat ik een die 'k vast heb, weer verlaat.
Wel posito: gy zyt de doot. Dat mag geen quaat.
Ik heb geen twyffel, of gy zyt hier in 't verkeerde
Palys gekomen, daar men u noch niet begeerde.
Wat my aangaat, ik voel my noch zoo niet gereet.
Indien ik nu sturf, 't was my al myn leven leet.
Ik ben wel out, en zo wat pippig, en wat snottig;
Maar om te sterven ben ik niet genoegzaam rottig.
U Eminentie zy dan zoo als hy dan zy,
Gereet of niet; hy moet zo aanstonts mee met my:
Dat's myn commissie. Ik kom om u af te halen,
Na 't land der dooden. Maak wat gang! hier valt geen dralen.
Ik weet wel dat gy niet gewoon zyt eenig reis
Te doen (al was het ook maar van het een Paleis
Tot aan het ander) of gy moet juist daar waarts ryden;
Maar al dien omslag is geraatsaam nu te myden,
| |
| |
Vermits gy deze reis al leggende, zo 'k meen,
Ay my! ik sterf! daar reis ik heen.
O God! wy hebben ons aan 't sterven vast verbonden.
De doot alleen zy ons ten straf voor onze zonden!
Wy sterven daaglyks, en gaan met de doot na 't graf:
Maar straf ons, na de doot, dog met geen andre straf!
|
|
Auteursrechtvrij