Wordingen. Een cyclus van liefde en vertrouwen

[p. 129]

III

Nog stond het koren op de velden
in vele landen van Euroop;
in enkelen stond het te hoop
op schoven; d' oogst was nergens binnen.
‘Er kòmt geen oorlog: de arbeiders zinnen
op staking; de kerk roert zich ook.’

Toen nu d' oorlog kwam, met hem de dag
om d' eeden, die men had gezworen
gestand te doen,
was alles anders dan men had geloofd.
De eenheid met haar schijngezag
ging in een enklen dag verloren,
haar stralend licht werd in één uur gedoofd.

De vijand kwam. Al wat men had geleden
van een vijand, die staat in 't eigen land,
al wat men had verduurd honderden jaren
van de ikzucht hoovaardger heeren,
verpulverde in één nacht, als bij een grooten brand
de hechtste gebouwen in asch verkeeren.

In alle werelddeelen werden
mannenlijven uiteen gescheurd,
glanzend jonge, als lentebloesems zacht,
vol versche, pas ontloken kracht,
en andere, iets verweerd door de beten
van zorg en moeienis, maar ook gerijpt
in zon van liefde en door haar diamant geslepen,
zóó, als men edelsteenen slijpt.

Zij, die hadden gezwore' elkaar te reiken
de broederhand als zonen uit één schoot,
deden elkaar nu aan op duizend wijzen
wreed-smartelijken, smadelijken dood.

[p. 130]

 

Zij, die hadden geloofd te zijn

 

strijders in eenzelfden heerlijk schoonen

 

glorieuzen strijd, Gods eigen strijd,

 

opdat allen op aarde zouden wonen,

 

bestraald door de zon der gerechtigheid,

 

deden elkaar nu aan op duizend werven

 

bitteren dood na 't langgerekte sterven.

 

 

 

Vanaf den allereersten dag,

 

dat d' arbeiders van alle landen

 

in d' oorlog togen en zij op elkaar

 

toe stortten om elkaar te dooden,

 

lag ook het socialisme dood.

 

In iederen soldaat, die viel,

 

stierf het opnieuw; in elken die

 

werd door een granaat uiteengereten

 

of dagen lang hing in het prikkeldraad,

 

waar niemand hem kon halen, uren krijschend,

 

als een varken, dat men den strot afsnijdt -

 

stierf het opnieuw.

 

Het socialisme

 

van een grootsch tijdperk menschlijke historie

 

lag dood, morsdood, saam met den eed'len waan,

 

stierf het, van d' eenheid aller arbeiders;

 

't lag dood in alle landen van het Westen,

 

en zij die het hadden gehaat, gevreesd,

 

uit te roeien gezworen al zijn nesten,

 

wreven zich in de handen, vierden feest

 

binnenskamers. Het socialisme zelve,

 

waanden ze, lag voor eeuwig neer, ontzield;

 

reeds zagen zij rijzen de hooge schelven

 

van macht; rondom het slavenvolk, geknield.