Jeugdwerk 1884-1892

[p. 99]

2 De losse handschriften

De gedichten die als Tweede reeks zijn afgedrukt, staan op verschillende papieren. Er zijn drie bladen uit een schoolschrift, maar tijdens het afscheuren is een grote bovenhoek verloren gegaan. Aangezien deze vier teksten ook bekend zijn uit afschriften door mejuffrouw 't Hooft gemaakt, kon het ontbrekende worden aangevuld. De overige manuscripten zijn hele of halve blaadjes postpapier, die stuk voor stuk maar éen gedicht bevatten. Ook nu maakt het schrift een verzorgde en wat schoolse indruk. Tussen 1884 en 1887, dus tussen haar veertiende en achttiende jaar, is het handschrift van Henriette van der Schalk overigens sterk veranderd. Temidden van deze kleine reeks vormt het gedicht De Stormwind huilt een uitzondering, aangezien men hier blijkens de vele doorhalingen te maken heeft met een klad. Men zie verder bij de verantwoording van de afzonderlijke gedichten.

Wijding

Geschreven op pag. 1 van drie blaadjes uit een gelinieerd schoolschrift, 20,5 h bij 16,5 cm. Links boven is enig tekstverlies bij de titel en bij vijf versregels. De tekst is aangevuld overeenkomstig het afschrift van mejuffrouw 't Hooft in het opschrijfboekje. In het handschrift ontbreekt tussen vs. 12 en vs. 13 het streepje dat de scheiding van de strofen aangeeft.

Verbroken Trouw

Geschreven onder het vorige gedicht op de benedenstrook van pag. 1, verder op pag. 2 en de bovenstrook van pag. 3. Er is enig tekstverlies aan het einde van de versregels 5 t/m 8, en aan het begin van 25 t/m 28. Het ontbrekende werd aangevuld overeenkomstig het afschrift in het opschrijfboekje.

Van dit gedicht bestaat een oudere versie welke in titel en details nogal afwijkt; zie blz. 11.

vs. 4 de - het hs. had als verschrijving eerst: de de

vs. 28 verbroken - het hs. heeft hiervóor een g die geschrapt is.

Bij een Portret.

Geschreven onder het vorige gedicht op pag. 3. In het hs. ontbreekt de aanduiding om de strofen 3 en 4 te scheiden.

vs. 3 ze - in het hs. verbeterd uit: het

vs. 12 kwaad - in het hs. is onder de k een g weggewerkt

vs. 14 een - onder de eerste letter heeft het hs. een niet meer te ontcijferen correctie.

[p. 100]

Een Heideliedje

Geschreven op pag. 4 van de blaadjes uit een schoolschrift, en de bovenstrook van pag. 5. Alleen deze twee pagina's hebben in de bovenhoeken een cijfer. Er is enig tekstverlies bij de inzet van de versregels 22 t/m 26, maar dit kon worden aangevuld dank zij het afschrift.

vs. 5 heidebloempje - onder de j had het hs. eerst een t

Na Een Heideliedje bevat pag. 5 nog de volgende titel plus versregel:

Genade vóór Recht (een visioen)
Ik zag een schoone vrouw, met blanke wieken

De rest van deze bladzijde en ook pag. 6 zijn ongebruikt gebleven, behalve dat mejuffrouw 't Hooft in potlood drie regels heeft overgeschreven van het gedicht Wijding, pag. 1 van dit handschrift.

Regen en Zonneschijn

Dubbel blaadje postpapier, 16,1 h bij 10,4 cm tot het midden van de vierde bladzijde beschreven. De twee gedeelten van dit gedicht, in deze uitgave op twee bladzijden gedrukt, zijn in het hs. door een golflijn gescheiden.

vs. 7 stond - in het hs. verbeterd uit: stand

vs. 13 op - het hs. heeft: of

vs. 14 hart - in het hs. verbeterd uit een onduidelijke verschrijving: haar (?)

vs. 23 te - hiervóor is een k geschrapt

vs. 29 zonne - in het hs. verbeterd uit: zon ze

vs. 31 stemme - in het hs. verbeterd uit: stem mij

vs. 34 'k - in het hs. verbeterd uit: ik

Verlangen

Afgescheurd blaadje briefpapier, ong. 17 h bij 15 cm; de laatste strofe staat op de keerzijde.

vs. 13 hart - in het hs. verbeterd uit een verschrijving met aa

Poésie

Enkel blaadje postpapier, 18,2 h bij 11,5 cm. De verzen 15 t/m 24 staan op de keerzijde. In het hs. staat de datering rechts boven de titel.

De Stormwind huilt

Dubbel velletje postpapier, 17,8 h bij 11,5 cm, in weinig verzorgd schrift geheel beschreven tot boven aan pag. 4. Het gedicht is kennelijk een klad, het heeft veel doorhalingen, enkele onvolledige woorden en zinnen, en op pag. 2 onderaan een min of meer abrupte breuk bij een niet te ontwar-

[p. 101]

ren rijm: rusten/lusten. Onder de doorhalingen is de oorspronkelijke versie meestal nog goed leesbaar. In de gedrukte tekst zijn de geschrapte gedeelten cursief en tussen haakjes gezet. In hoeverre het tweede gedeelte, dat in het hs. bovenaan pag. 3 begint, moet worden beschouwd als een afzonderlijk gedicht, is niet uit te maken. De aanduiding van plaats en datum bevindt zich in het hs. rechts bovenaan op pag. 1.

Kom, geef voor het laatst mij uwe hand

Enkel blaadje postpapier, 17,7 h bij 11,3 cm, aan een kant beschreven. De titel in de gedrukte tekst is een herhaling van de beginregel en komt aldus in het hs. niet voor.

vs. 3 mijn onverstand - het hs. heeft: mij onverstand

vs. 8 dwaalden - in het hs. verbeterd uit een niet meer te ontcijferen tekst

vs. 12 Van - het hs. is verbeterd uit: En

vs. 14 mijn - hiervóor is het woordje al geschrapt

vs. 17 reik - hiervóór is: geef geschrapt

vs. 19 beter - in het hs. verbeterd uit: ander

Légende

Dubbel blaadje postpapier, 17,7 h bij 11,3 cm; drie bladzijden beschreven.

vs. 20 charmant - het hs. heeft zowel C als c

vs. 29 vide - in het hs. verbeterd uit: vride (?)

vs. 34 soit cette - het hs. heeft: sous cette

vs. 36 La- hiervóor zijn de woorden Et que geschrapt

Je songeais l'autre soir

Enkel blaadje postpapier, 18 h bij 11,4 cm, in de breedte aan éen zijde beschreven. De titel in de gedrukte tekst is aan de beginregel ontleend en komt aldus in het hs. niet voor. Een gewijzigde versie van dit gedicht is te vinden in het gekartonneerde cahier; vgl. blz. 47

Ik had gedroomd

Dubbel blaadje postpapier, 17,7 h bij 11,3 cm; op pag. 1 in de linkerbovenhoek een monogram HS. Het gedicht is in de breedte geschreven op pag. 1 en 2; enkel de datering staat onder de middenvouw en dus op pag. 3.

vs. 8 bloemenheêr - in het hs. waarschijnlijk verbeterd uit: bloemenheir

vs. 10 vensterluik - in het hs. verbeterd uit: venster heen

vs. 13 ruischte' en - in het hs. verbeterd uit: ruischte neer

vs. 15 vol - hiervóor is het woord van geschrapt

18 Dec. - het cijfer kan worden gelezen als 17, als 18 of als 19.