|
| |
| |
| |
Vyfde bedryf.
Heremyt, Isabella.
ICK achte dat me-Vrouwe moede is en mat,
My dunckt me-Vrou 't is best ghy hier wat neder zat,
Doch my verdriet gheen wech, want ick ben 't wel gewoone.
Het gaen en quelt my niet, vermits het we'er is schoone:
Doch zo't myn Heer ghelieft, laet ons wat rusten hier,
En onder deze lommer, om't ghetierelier
Van't quelende ghevoghelt.
Ick bidd' u zet u neer. mijn Heer, my zoud wel lusten
Ghy breder van ghelatenheydt my noch onderrecht,
Want is ghelatenheydt zo noodich als ghy zeght,
Zo wil ick trachten my gheheel daer na te stellen.
Wie dat ghelaet'nheydt heeft ken gheen'ghe toeval quellen.
Gheen toevoel? wat is toeval?
Dat's luck of onluck, gh'lijck ick u beduyden zal,
Men noemt't gheval fortuyn, en vindingh der Poeten,
Die't luck of onluck goe of qua Fortuyne heeten,
Gh'lijck offer waer een Vrouw die't alles overheert
Een Vrouwe noemen zy't om dat het licht verkeert,
En schichtich is van aerdt.
Ken zy't, Heer, beyde gheven?
Zy zegghen dat zy stuurt 't beloop van onze leven.
En is het moogh'lijck dat zy over ons ghebied?
Poeeten zegghen zo, maer lacy, zy verzieren:
Fortuynj zy noement om heur vaerzen te vercieren,
Want g'lijck zy dartel zijn (in vindinghen verzot)
Zo nemen zy die name inde plaets van God.
Ja schrijven van die Vrouwe na hun eyghen willen.
En mits dat zy ghebruycken zeer hoboll'ghe grillen
In hun Poeetery, die is van grepen vol,
Zo schild'ren zy Fortuna staende op een bol,
Met vleughels aen heur hielen, drayend' op de baren:
Een hayrs-vlecht aen 't voor-hooft, en achter gansch geen hayren.
Dus beelden hier meed' uyt hoe dat z'is onstantvast,
Heur drayend' gh'lijck de wind, die yder een verrast,
En wie zy eens verzeld, en heur weer laet ontglijen,
Die vindtze qualijck weer hoe datmen om heur strijen.
| |
| |
Want keertse heur eens om, men komt aen geen verhael,
Vermits de vlecht hangt voor en after is zy kael.
Om dit ghebruyck Poeeten fortuyns name namen,
Want dat zy tuylden zo met Godt zou' hun beschamen.
Doch dit, Me-vrouwe, is 't gheval daer ick van spreeck,
Maer op dat ick ons eerste voorneem niet en breeck:
Wat het ghevalle is zal ick, me-Vrouw, beduyden,
Doch offer is gheval daer twijff'len aen veel luyden,
Dan of het twijff'lich is, noch of het is ghewis,
Om dat te gronden veel te duyster voor my is.
Maer 't zy hoe 't zy, me-Vrouw, ick koom daer op niet nader,
Als dat ons alle gaven komen vanden Vader.
De heyl'ghe Godt, de heerscher over Heem'l, en aerdt,
En hoe hy't wil, behoort by ons te zijn aenvaert
Met danckbaerheydt, het zy verheuginghe of rouwen,
Dit moet ghelatenheydt in rechte teughel houwen.
Neemt nu, Me-vrouw, dat alles na uw wensch gheluckt,
En zo de wille Gods u 't alles we'er ontruckt,
Dit zal, zo 't schijnt, met re'en uw herte dan bezwaren,
Vermits de gaven u we'er gantsch ontrocken waren,
Maer zo ghy zijt ghelaten, hoe 't oock met u gaet,
En met de wille Gods u wel ghenoeghen laet,
Gheen ramp, noch gheen verdriet en ken u lastich wezen,
Ja dat ghy gheene plaghen oyt zult kunnen vrezen,
Mits ghy ghelaten zijt met danckbaerlijck ghemoed,
En op het hooghste looft al wat uw Vader doet.
Ghelatenheydt, me-Vrouw, is van zo hooghe waerde,
Dat meerder wy niet kunnen wenschen op de aerde
Als heyl'ghe gh'latenheydt. ja zy is zo sterck,
Dat zy u dienen zal voor borst-weer en bolwerck:
Als't wereldtse gheraes u trachten zal te quellen,
Om met stantvasticheydt u in verweer te stellen,
Want zo ghy u ghelaten stellen kundt in al,
Ghelatenheydt u luckich in ramp maken zal,
De ruste uws ghemoeds gheen teghenheydt zal roven,
Maer met ghelatenheydt ghestaegh uw schepper loven.
Zo wilt ghy zegghen, Heer, ick hier door leeren zou
Dat ick, mits Zerbyns doodt zoud' toonen gheene rouw.
Me-vrouw dat zegh ick niet, de rouwe is natuurlijck,
Maer mits ghy weet hoe dat het leven niet is duur'lijck,
En dat Zerbyn het leven moest verliezen wis,
Alzo zijn sterf-uurs tyde nu ghekomen is,
Dat hy't gheleende we'er de leen-Heer moeste gheven,
Dat's God, die voor een wyle leenden hem het leven,
| |
| |
Ghy u ghelaten steldt, doch niet de rouw verlaet.
Het schijnt dat ghy 't nu wel verstaet
Wat dat ghelaet'nheyt is.
Nu 't my myn Heer verklaerden:
Want voel my gantsch verlicht van't ghene my bezwaerden.
Me-vrouw het is my lief. nu voor het ander punt,
't Welck ghy, gh'lijck ghy my zeyden, niet verstaen en kundt,
Wat is de innighe mensch, dat zal ick redeneren.
Zeer graeghelijck ick wensch van u, myn Heer, te leeren,
Maer zo't myn Heer ghelieft laet ons voort treden aen.
Daer zie ick een Me-vrouw.
't Schijnt hy nae ons komt gaen.
Rodomont.
Zijt vrienden we ghemoed.
'k Verwonder dat ick u hier vinde dus te zamen,
Maer qualijcke ghepaert, ghy met de Heremyt?
Mijn Heer, hier in, u oordeel, ghy bedroghen zijt,
Ick achte zijn verzellingh van zo groote waerde
Dat ick gheen ander wensche op de gantsche aerde.
't Is schoonheyds beeldt, helaes, het schijnt myn herte brandt:
Me-vrouwe gunt my dat ick deze schoone hand
Mijn Heer zal my verschoonen.
Ick wil myn wille hebben al kostent myn kroone,
d'Afkeerlijckheydt, me-Vrouwe, voeght u schoonheydt niet.
Noch minder past u, Heer, het gheen men in u ziet.
Met u en spreeck ick niet.
Mijn Heer ghy doet my spreken.
Mits ghy beleeftheyts wet, zo 'tschijnt, betracht te breken.
Waer edel u ghemoedt ghy zoudt het niet bestaen:
Ick bid, me-Vrouwe, laet ons na Mersellien gaen.
Zult ghy me-Vrouwe om te gaen nu wetten zetten?
Veel eerder dan ghy zult de weghen ons beletten.
Maer onveyl ghy die maeckt.
Want 't glinsterende lichte van uw ooghen raeckt
De zielens middel-punt, van die uw licht aenschouwen,
En die betoveringh ken hier doen staende houwen
Al die op weghe zijn, gh'lijck of't waer zielens-heyl,
Dus is't uw schoonheydt die de weghen maeckt onveyl.
Helacy vleeschs-lust spreeckt.
Mijn Heer, dit is uw zeggen,
't Zien heeft gheen vermoghen.
Zo krachtighe ghewelden, dat ghy zielen steeldt
Door Godelijcke macht uw's overschoone beeldt,
Ja dat de zielen buyghen onder uw gheboden
De menschens zielen niet, maer zielen vande Goden.
't Schijnt puure razerny.
Dat myn ziel is gheboeyt, zo Goden ghy ghebiedt.
| |
| |
'k Gheloof dat dit ghewest, zo het ghewest kost spreken,
De heughelijckste galmte uyt zou laten breken,
Die oyt de Cherebynen hadden in hun koor.
Ach Hemel, wat ick in myn oude jaeren hoor!
Ick hoor, me-Vrouw, ick hoor 't ghevoghelt tierelieren,
Ick zie de steylste rotzen op hun toppen vieren
Triumphen, jae de wouten ruyzen op hun best,
Vermits zy hebben 't schoonste schoon in dit gewest.
Myn Heer is dubbel mild in cierselen van woorden.
't Is anders niet als luste die zyn vleesch bekoorden.
Ick danck u voor de gunst die ghy my bewijst.
Te meer ick u beoogh, te meer myn liefde rijst,
Om in u dienst, me-Vrou, my slaeflijck te begeven.
Vw heuscheyt die betracht myn onwaerd te verheven.
Ick wensch ick machte had te loonen uwe liefd.
Me-Vrouwe dat bestaet alleen in uw gelieft.
Ick ben my zelven niet, want heb my zelfs gegeven
Aen God, vermits ick meene geestelijck te leven.
En onze gang streckt nu om kloosterwaerts te gaen.
Dit heeft voorzeker dezen Kluysenaer gedaen.
En oft zo waer, mijn Heer, 'k gheloof ick yets misdede.
Zoud' zy in't Klooster gaen, ick bidd' u door wat reden?
Mijn Heer, mits dat zy zelven is de wereldt wars.
Zoudt ghy heur brenghen in zo quell'cken droeven pars?
'k Gheloove men misdeed' de wetten der natuuren.
Dat zulcken beeldt zoud' zijn besloten in vier muuren.
Besluyt u zelven, 't gheen uw Jaren beter voeght.
'k Gheloof, myn Heer, dat Godt my zulckx heeft toeghevoeght.
Ghevoeght of niet ghevoecht, ick 't nimmer za ghehenghen.
Betracht ghy heur dan van heur goed voorneem te brenghen?
Zwijght kluyzenaer, ghy weet niet wat my daer toe port.
Zo zulcks ghy doet ick zegh dat ghy heur zeer verkort.
Gheen middel zie ick als de kluys'naer te vermoorden.
Zeer qualijck doet hy die een goet voorneem verstoorden.
Ghelieft me-Vrouw te gaen, want hier men tijdt verspilt.
'k Gheloof niet ghy 't beletten wildt?
Beletten zal ick dat ghy heur niet meed' zult leyden.
Ic zweer ghy niet en zult.
Wat is't dat ghy daer zeyden?
Dat ghy ons doet gheweldt.
Geweldt doet ghy aen heur.
Och neen mijn Heer, het is myn vrye willekeur.
Desgh'lijckx heb ick myn keur, ick wil u by my houwen.
Mijn Heer doet gheen gheweldt 'twelck na u mach berouwen.
Het leven is hy quijt, ick steeck hem af het hert.
Mijn Heer ziet dat de lust u niet te zeer verwert.
| |
| |
Geeft raedt als ick die eysch.
't Is tijdt u raedt te geven.
En door uw radingh zult ghy nu verliezen 't leven.
Ach, Heer, wat is u doent! ach jammerlijck verdriet.
Me-vrouw maeckt gheen ghevaer, u zal gheschieden niet.
Ach Hemel, watten ramp! ach Godt wat onghelucken!
Ach sterren wat ick zie! oy me! wat zwaere drucken!
Tyran wat doet ghy hem! helaes wat ick moet zien!
't Geen noodich most geschien.
Helaes, waer zal ick vlien?
Me-Vrouwe ghy en waert voor 't Klooster niet gheboren,
Hy die 't u riedt, laet hem in deez' moras versmoren.
Wie zoud', myn Heer, deez' wreedtheydt in uw hert vermoen?
Het klaghen helpt hier niet, ghy zult myn wille doen.
Vw wille, Heer? veel eerder gheef ick u myn leven.
Vw leven acht ick waerder: 'k wil u 't myne gheven
Lieft ghy my zo myn Heer?
Vw eer ghy niet verliest, uw eer zult ghy niet krencken,
Eer ick myn eer verloor, als dat ghy zoude dencken
Ick u onteeren zoud', daerom maeckt gheen ghetier,
Vw lichaem gheeft ghy aen de Coningh van Argier.
'tIs Rodomont, me-Vrouw, die u dit leydt te voren.
Het is een Coningh die uw schoonheydt heeft verkoren:
Voor d'hooghste glory die hy op de wereld vond',
Hoe zoud' me-Vrouwe kunnen weygh'ren Rodomont?
Vw Majesteyt die is, helaes, veel meerder waerdich.
Waerom en zijt ghy dan tot myne will' nier vaerdich,
Mijn Scepter en myn kroone gheef ick u voor 't loon.
Heer, laet my met myn eer, houdt ghy de Scepter en kroon,
En laet deez' reyne Maeght heur zuyv'rheydt niet vernielen,
Ootmoedich wil ick voor uw Majesteyt nu knielen:
Beweeght ghenaed'ghe Heer, door eerbaerheyts ghetraen,
En wilt manhaftich nu uw lusten teghenstaen,
Tot uwe dienst, myn Heer, ick my wil-vaerdich vinne,
Behoudende myn eer, Heer maeckt my uw slavinne,
Slavinne van uw slaven, doet wat u behaeght,
Laet my behouden slechts de glory van een Maeght.
En zet ghy om uw eer myn waerde aen de zye.
Ick acht myn eere meerder als een Monarchy?
Ghenaed'ghe Heer, veel meer?
‘Verloor ick Monarchy die mocht ick kryghen we'er,
Maer d'eere eens verloren is niet we'er te vinden.’
En zoudt ghy u zo heftich aen de eere binden?
Niets isser in dit leven dat ick waerder acht.
Nochtans zo zult ghy tot myn wille zijn ghebracht.
| |
| |
Heer niet en zweert, den Hemel ken het hooren.
Al gingh myn Scepter, Kroon, en Rijck, ja Ziel verloren.
Heer, spreeckt met re'ens-beraed.
'k Wil ghy myn lusten stilt.
Heer breeckt deez' snoode wil, en wilt niet wat ghy wilt.
Ick wil, ick zal, ick wil verzaden myn begheeren.
En ick heb niet als tranen om my te verweeren:
't Zijn water-tochten, Heer, die my myn hert medeeldt,
En kundt in yder traen, zien rechte eerb'rheyds beeldt:
Ick stortse voor u neer, medooght my door myn weenen,
Ghenaed'ghe Prince wilt my myn verzoeck verleenen,
Dat ick myn leven doch met eeren eynden mach
In deez' moras waer ick de Kluysenaer smoren zach:
En meerder glory zal uw Majesteyt my gheven,
Als my te laten zonder eere by u leven.
Gheen beden helpen u, 'k wil ghy myn wil toelaet.
Ach hooghen Hemel helpt! ach Hemel gheeft my raed!
Ghy ziet de nood, helaes, waer ick my in bevinne,
Wat raed? helaes, wat raed? daer valt my noch yets inne!
Me-Vrouw, 't is tijdt ghy u bereydt,
Mits ick ghenieten wil 't gheen ick u heb ghezeydt.
Ghenaed'ghe Heer bezadicht, wilt uw gheest bedaeren,
Ick weet dat uw ghedachten Heroyck'lijck waren,
Dies ick u als't cieraet van alle helden houw,
Verkleent u zelven niet door't lusten na een Vrouw,
Ghy immer trachten door de manhaft uwes zinnen
Om Roeland Furieus door waep'nen t'overwinnen:
Maer mits dat gheen quetsuer, noch wonde op hem vat,
En hebt ghy noyt victory over hem ghehadt.
De noodt die dwinght my nu dat ick zal openbaren
Het gheen ick immer dochte heym'lijck te bewaren:
't Welck is een zeker zap van veelderhande kruyt,
Waer mede slechts bevocht het vel of 's lichaems huyt,
Schoot-vry en steeck-vry is, ja vry voor alle wonden,
Ghelijck uw Majesteyt aen Roeland hebt bevonden:
Zo ick verwerven mach myn eer niet zy bevleckt,
Alleen aen u myn Heer 't gheheym zal zijn ontdeckt.
't Waer 't luckichste ter wer'ld, kost ick daer aen gheraken.
Zo ghy myn eer my laet, ick zal't u kenbaer maken.
'k Beloof, me-Vrouw, heur eer zal niet zijn aenghetast,
Mijn Heer ick wete waer het wast.
Me-vrou mach't zijn gelooft?
Heer laet het geproeft wezen.
Zo mach den stouten Roelandt Rodomont wel vrezen,
Vreest ghy niet voor uw eer, ick zweere u me-Vrouw
Dat ick my d'alderglorieust' ter wereldt houw,
| |
| |
Zo zulckx ghy my ondeckt.
Mijn Heer het zal gheschieden.
En ghy, Me-vrouwe, zult my na uw wil ghebieden.
'k Verzoeck niet anders als te houden mijne eer.
In alles zal Me-vrouwe hebben heur begheer.
'k Weet Roeland zal hier door Prins Rodomont vervloecken.
Ick bid u laet ons gaen, Me-vrouw, om 't kruyt te zoecken.
Bin.
Mandricard.
Ghelijck de Zonne-bloem steets na de zonne treckt,
En d'Adamantens ziele na het Noorden streckt,
De bruyne Aerde haeckten na de Zonnens rijzen:
De Menschens zielen hun eenzielicheydt bewijzen,
In lieve liefdens aerdt, steedts mickende het oogh
Waer dat hun zielens liefde heughelijck na vloogh.
't Is Doralice waer my hert en ziel na haken!
't Is Doralice die alleen my ken vermaken!
't Is Doralice waer ick vinde 't Hemels licht!
't Is Doralice die alleen door heur ghezicht
Is voedende de ziel door 't heughelijck by-wezen!
Ick voel, helaes, ick voel hoe 't afzijns hellen tezen
Mandricards zinnen in verwoest, en wilt gheraes.
'k Voel hoe mijn herte knaeght, nu missende, helaes,
De Voedster-Vrouw mijns levens, ach te lome uuren.
Waeromme kunt ghy tyt uw loop, die 't al moet stuuren,
Die langh verwachte stont, niet gheven rasser vaert?
Waerom is't tijt dat ghy ghestaegh afgunstich waert
Aen't hakend-lievers hert? waer wilt ghy tijdt toe sparen?
of is 't om dat uw oude koude grijze jaeren,
De smaeck vergheten is van't lieve by-zijns aerdt?
En dat ghy op de voordeel all' uw tijdt bewaert,
Om in het af-zijn ons te meerder moghen quellen,
En door uw rasse loop onz' Hemelen in hellen
Afgunstich te verkeeren? is het hierom, tydt,
Dat ghy in 't afzijn immer luy, en lomich zijt?
Wt-terende Mandricard door uw bitzich plaghen?
Rabraeckt zijn trouwe hert door 't vinnich droevich knaghen.
Doralice.
Mandricard dus onrustich?
Vermits ick vonde my alleen.
Helaes alleen! mits ghy waert uyt myn oogen.
En na dat uw ghezicht mijn Enghel was ontoghen,
| |
| |
Scheen 't of een nevel-dampe voor mijn ooghen lach.
Mits ick Mandricard niet en zach.
Nu zie ick die ick in mijn trouwe herte draghe.
Nu zie ick waer ick in 't af-zijn, helaes om klaghe.
Nu zie ick al de glory mijnes zielens vreughd.
Nu zie ick waer door bloeydt de Lenten mynes jeughd.
'k Zie nu waer in ick zie triumphen mynes levens.
'k Zie nu waer in ick zie all' myne gloryen tevens.
En offer Doralice herts en ziels mid'-punt.
En ick vol-doe u we'erom met de zelve munt.
Een munt in 't hert gheslaghen, en door trouw besneen.
Een munt die ganghbaer is in 't trouwe hert alleen.
Gantsch niet vervalscht maer puur van trouwicheyts metale.
Waer liefde en weerliefd' mankander meed' betalen.
Ghelieft u, lief, dat wy ten bosch-waerts t'zamen gaen.
Al 't gheen wat u ghelieft zal gaeren zijn ghedaen.
|
|
Auteursrechtvrij