|
| |
Seste bedryf.
Isabella met een Porselyne kom, met groen zap.
BEdroefde Isabella, wat zult ghy bedrijven?
Wat doet ghy treur'ge Maegt om met u eer te blyven?
Wat doet ghy dat ghy Rodomont te vreden stelt?
Die tracht u eer u af te nemen door gheweld?
Gheweld, helaes, gheweld! geweldt zal my geschieden!
En middel vind ick niet om zijn gheweldt t'ontvlieden:
Ontvlieden ken ick niet, mits ick besloten ben.
Wt dit bemuurde parck ick oock niet komen ken.
'k Heb hem belooft (alleen om 't leven te verlenghen
Het zap, om niet ghewondt te kunnen zijn) te brenghen.
Maer lacy, ick en weet daer toe in 't minst gheen raed.
Doch gh'lijck als Rodomont daer erenst'lijck op staet,
En hy ghewis ghelooft dat ick het zap hier brochte,
Door welcke kracht dat gheen gheweer hem wonden mochte,
En vinden zal't bedroch, vermits ick in dees kop
Groen water heb ghedaen, ghelijck of't waer het zop.
Zal tooren moogh'lijck hem zyn bloed zo doen verheven,
Dat hy door gramschap zal benemen my het leven.
Ach aenghename doodt! hoe welkom ghy my zijt,
Dat ghy my hulp-reyck doet in dees benaude tydt,
| |
| |
En eerelijcke sterf, want ick u liefst verkieze:
Voor ick door rodomonts gheweldt mijn eer verlieze:
'k Verlies het leven graegh, want ick 't meer glory houw
Dat ick aen d'Hemel offer deze Maeghde-Vrouw,
Als of ick Scept'r en kroon door on-eer mochte winnen.
Ick bidd' u maeghden leert uw eere te beminnen,
En spieghelt u aen my, neemt my voor spieghel aen,
Wat ick alleen om d'eere moedich heb bestaen.
Alleen, helaes, alleen om myn beloft te houwen,
En dat ick aen Zerbyn betoon herts en ziels trouwen,
On-eerbaerheyt ghy ziet ick schrickelijcke schuw
Maer deze reyne Maeght ick met den Hemel huw.
Rodomont verzelschapt met vier Soldaten, by hun hebbende een Vlessche met Griecksche Wyn, waer Rodomont zich droncken in had ghemaeckt, komende uyt al strompelende.
'k Vind inde Griecksche Wijn een nectarlijcke smake,
Zo dat ick meer en meer na dit ghegorghel hake.
Noch wijns ghenoegh mijn Heer.
Waer is het glas? nu vult:
Al zijn de hers'nen t'zoeck, de wijn die heeft de schuldt.
't Is rodomont die drinckt, Soldaten drinckt uw delen.
Mijn Heer, my dunckt ick voelze in mijn bol vast spelen,
Het blijckt ghy gorghelt wel.
Mijn ooghen scheem'len, ja ghelijck een padd' ick zel.
Nu drinckt of ick drinckt al.
Ick drinck al zoud ick sticken.
Neen, neen, 't gaet zo wel toe, het blijckt ghy kundt wel licken.
De Grieckse Wijn is smaecklijck.
Daer is de laetste toogh.
Op deez' Wijn zoud men voen.
Gheluckigh Griecken-landt, waer zyn zo schoone vruchten,
Doch wat wy deden doet my lijckwel vrezich duchten
De Hemel is versteurt, vermits dat onze wet
De Grieckse Wijn te drincken stricktelijck belet.
Wat wetten Heer? Soldaten zijn gheen wet verbonden.
En deze Wyn wy hebben by gheval ghevonden.
Gherooft goedt dat en ken te recht niet zijn ghebruyckt.
En met Soldaten d'Hemel d'ooghen beyd toe-luyckt.
Ny yeder na zijn oordt, en houdt u allen statich.
Waerom, mijn Heer, Soldaten moghen zijn wanlatich.
Het hooft staet my zo kroes, het rammeld in myn bol.
Mijn hooft, mijn Heer, loopt om ghelijck een zwier'ghe tol.
Het schijnt de Grieckse Wyn het zinnens stuur ken stelen.
Soldaten, 'tis ghenoech, uw doent zoud wel vervelen.
| |
| |
bin.
Nu voort. ick wacht na Izabe
En vind ick goedt het zap, ghewislijck dat ick stel
My teghens roelandt flucx, mits niemandt my zal wonden:
Ach Hemel wat gheluck dat ick heur heb ghevonden.
Hier meed' ick roelands moed en manhaft gansch'lijck vel,
Ja vechte teghen al de nickeren inde Hel.
Isabella.
Me-vrouw waer is het zap?
Mijn Heer het is gherede.
Ghy gantsch'lijck zijt bevrijdt voor quetzingh of voor wondt.
Zo zal verwonnen zijn roeland van rodomont.
Hoe zal ick zeker zijn? hoe zal ick dit beproeven?
Zeer lichtelijck myn Heer, want slecht'lijck wy behoeven
Het velle te bevochten waer de slach gheschiedt.
De proeve die begheer ick op myn lichaem niet.
'k Zalt aen my zelven doen, zo zult ghy zeker wezen.
Slaet nu vry toe mijn Heer.
Hoe? vreest ghy 't zwaert gantsch niet, het zwaert nochtans fel snyt.
Mijn gheest beveel ick god, Heer my ghenadich zyt.
Hy slaet heur het hooft af.
Ach hoe mijn hert verschrickt helacy wat ick dede!
Ach ghy rampspoedghe uur als ick mijn zwaerd ontschede!
't Was Isabels bedryf die my bedroghen heeft,
Helaes ick zie dat eerbaerheyt heur willich gheeft
Ter dood, helaes, ter doodt, om eerelijck te blyven:
Ach rodomont, tyran, oy me! dit's u bedryven.
't Was lust, helaes, 't was lust die uw re'en hadd' gherooft,
Ziet nu, tyran, hoe ghy heur zelven hebt onthooft:
Onthooft, helaes, onthooft, om wreedtheydt te betoonen.
Ach hooft, ghy waerdich zijt de monarchaelste kroone!
Die d'Hemel oyt besteden aende heyl'ghe deughd'.
Ha paragonne hooft, met redenen ghy meught
De Hemelsche Laurieren op uw pruycke stellen,
Vermits men inde wer'ld niet vind meer Isabellen.
En rodomont, voor u, helaes ghy zyt onwaerdt
Te gh'nieten azems lucht, noch te betreden d'aerdt,
Met reden is de gantsche wereld u verfoeyende,
En eeren Isabel tot deughd In Liefde bloeyende.
Vw Hemelijcke tenten nu gheloken zijn,
Ghetaent is't sterre licht van uwe ooghens schijn,
| |
| |
Ghedoken is het licht uws deughdelijcke luyster.
Vw dood, helaes, uw dood maeckt beyd' de polen duyster!
Helaes, besturven is het vel, ach Hemels Heer!
Vergunt ick door mijn dood heur 't leven gheve weer!
Gunt dat ick met een snick mijn sterfuur mach verkiezen
Op dat de wereld Isabel niet zou verliezen.
Ach Hemelijcke rif! waer inne heeft gherust
Een heylghe ziel die niet als na deughd heeft ghelust!
Die meerder achten d'eer als door mijn hand te sterven,
Die eerder 't leven woud' als heure eere derven!
Fy Rodomont! Tyran! baldaed'ghe Neronist!
Die door de Grieckse wijn uw zinnen hebt ghemist.
Kost ghy dees wrede slach aen Isabel beproeven,
Helaes, uyt dronckenschap, hoe jammerlijck bedroeven
De woeste daden, die de dulle zinnen doen.
O Rodomont! wat raed? voor u is gheen versoen.
Vw wreedheyt is te snood, uw misdaed is te groot,
Gheen raed als dat ick boet heur leven met myn dood.
Dit stael heeft heur vermoord, vermoorden zalt u leven.
Tyran, ghy zult u zelfs rechtvaerdich vonnes gheven.
Mijn ziel en herte trildt als ick zie op mijn daet.
Wraeck Hemel van my zelfs, 't recht in mijn handen staet.
Wat toeft ghy Rodomont, uw vonnes is ghesproken.
Ghy ziet dat ghy het schepzel Godes hebt ghebroken,
Aen d'hooghen Hemel zult ghy vinden troost noch heul,
Vermoorden ghy dees perl, weest oock u eyghen beul,
Ontziet uw leven niet, uw vonnes is rechtvaerdich,
Vermits ghy door uw moord uw eyghen moord zyt waerdich.
Neen Rodomont, bedaerd, bedenckt eerst wat ghy doet:
Misdoet u zelven niet, al storten ghy heur bloed.
Noch meer zult ghy de Hemels tooren op u haelen
Zo ghy door d'eene zond in d'ander mocht verdwalen.
Den Hemel zich vernoeght met hertelijk berouw,
Vermoorde Isabella, O deughd'rijcke Vrouw!
Wat tomb zal Rodomont, op't prachtichste doen bouwen,
Op dat men eeuwich uw' naem in gheheuging houwen?
In d'hertste Diamant u naem zal zijn gheprint,
Want gheene Isabella men ter wereld vindt,
Ha glorieuste Rif! wiens ziel zich wilde meng'len
In eeuwighe triumph van glorieuse Eng'len.
Helacy door dees hand was Isabel vernieldt:
Doch met leetwezen leydt nu Rodomont gheknield,
En met een traenen d'herts ootmoedighe ghebeden
(Hoe wel ick weet dat ghy, o waerde rif, gheen reden
| |
| |
Tot myn verschooningh hebt) verzoeck ick u vergif,
Medooght my heyl'ghe kluys, verschoont my heyl'ghe rif,
't Was wulpse vleesch-lust die het voorzicht deed' onteugh'len,
En gaf aen graeghtens schichte nickerlijcke vleughelen,
Benev'lende de re'en, door prickelende brandt,
En overvloedt van dranck vermomden het verstandt.
Het gulzighe ghegorghel deed my, lacy sneven,
't Bedencken mynes doente doet myn ziele beven.
De haeren ryzen my, helacy 't is gheschiet!
En al het na-beklaegh doet heur herleven niet.
Besturven heyl'ghe lippen, uw korale verwen,
Die nu de Nectar-douw, helacy moeten derven!
Ha Rooze-kaecken! het cieraetzel uwes lent
Heeft wreeden Rodomont, helacy, nu ghe-endt.
Ach lippen, die oyt haten vleessche-lust te blussen,
Zal Rodomont ghelijck als Heylichdommen kussen.
't Argierse Coninghrijck noch al de macht van d'aerdt
Gheen tombe maken ken na uw verdienst en waerdt.
Bedroefde Rodomont! hoe naer zijn uw verdrieten!
Verandert d'ooghen in herts bloede tranens vlieten,
Schrildt uyt uw groot misval, krijt uyt uw ongheluck,
Beeldt uyt door uw ghezicht uw ramp, uw rouw, uw druck,
Helaes waer blijft het lichaem om te zijn begraven:
Mistroostighen doch immer wel te kennen gaven
Aen anderen hun ramp, ghelijck de noodt nu doet:
t Is best dat ick ontdeck hoe ick verstorten 't bloedt.
Stantvasticheyt.
Prins Rodomont waer heen?
Gheen hulpe ghy behoeft, dit Lijck ick voor my houw,
Ick was de oorzaeck dat stantvast zy is ghesturven.
Liefde.
Stantvasticheyt zwijght, zwijght, wie zoud doch zeggen durven
Dat yemandt heeft als ick dit heyl'ghe werck ghewrocht,
Mijn Isabel alleen door my heur sterven zocht.
Me-vrouwen, laes, ick was't tot myner onghelucken.
Reynicheyt.
Wie van uw allen tracht de eere my t'ontrucken?
De glorie is myn, 't was Reynicheydt die't deed'.
Afterdocht.
De glorys-krans met recht aen my moet zijn besteedt,
| |
| |
't Was Afterdocht die deed dat Isabel bewaerde
Heur reynicheydt, en willich scheyde vande aerde,
Ten waer door myn beleydt zy hadd' gheweest gheschent.
Araete.
Neen Afterdocht, hier in ghy te vermetel bent,
't Was Deughde, Deughde was't, 't zijn myne heyl'ghe wercken.
Deughd, Afterdocht, Stantvast, en Reynicheyt wilt mercken
Op d'Hemelijcke doente van myn Liefdens macht,
't Was Liefd die Isabella hier toe heeft ghebracht.
Trouwicheyt.
't Was Trouwicheydt die heur de machte heeft ghegheven,
Om d'eere meer te achten als het lieve leven:
De glory is myn, en gheen van all' uw vijf:
't Was Trouwicheyt alleen, 't was Trouwicheydts bedrijf,
Ha glorieuze Maeght! ha perle aller Vrouwen!
Gheen van uw vyven zullen my myn eer onthouwen.
Noch niemandt zal myn rooven 't gheen myn eyghen is.
De glorie is myn, de eer is myn ghewis.
't Was Afterdocht alleen, hoe ken d'eer uwen wezen.
Ick zeggh' dat uyt de Deughd' heur doente is gherezen.
Ick zeggh', dat, mits heur Trouwheydt zy het stuck bestondt.
Diana.
Staeckt vry uw twist, Diana was alleen de grond,
Want Isabella was't cieraetzel van myn Maeghden,
Diana stutten 't gheen daer Rodomont na jaeghden.
Ha Hemelijcke Vrouw, ootmoedelijck ick kniel,
Door nickerlijcke lust ick in dit onluck viel,
Vergheeft my hooghe Vrouw: hoe-wel ick wel mach vrezen,
Dat deez' zo wreede daedt vergheven niet ken wezen:
Doch ick vertrouwe vast, en gh'loove oock ghewis,
Dat Hemels gracy grooter als de zonde is.
Bid my niet Rodomont, ghy Iupiter moet smeken,
Die door berouw vergheeft al die zijn wetten breken:
Ick koom alleen op dat men myn vermoghen ken,
En weet dat ick de oorzaeck van heur reynheydt ben.
Diana neen ick ben 't, niets gaet myn kracht te boven.
Wat waent Stantvasticheyt dat yemant ken ghelooven
Hier eene van u allen meer als ick vermeughd'
Dat ghy of, Afterdocht, of Liefde, of de Deughd',
| |
| |
Of Reynheyt, of Trouwheydt, in Isabel dit wrochte,
Wat waent ghy datter yemandt meer als ick vermochte.
Stantvasticheydt, en Reynheydt, wat ghy hebt uw tween,
Wat Deughd', Trouwheydt, en Liefde heeft, heb ick alleen.
Diana niet zo trots, de eer die is myn eyghen.
Ick zweer u dat ick deed heur tot de Deughde neyghen.
Araete, neen, ick was't, ick stuurden Isabel,
Mijn is het recht, zo dat ick my daer teghen stel.
Ghetrouwicheyt, wie ken meerder als Ghetrouwheydts krachten?
En wat heeft meerder kracht als Afterdochtens machten?
Den Hemel spreeckt, buyght neer, geeft d'Hemels stem gehoor,
Helacy, wat wy kibb'len is maer tijdt verloor.
Den Hemel daeldt neder met de Vrese Gods.
Nu is uw twist ghe-eyndt, uw stryvingh en uw twisten,
Mijn komste, Vrese Godes, gantschelijcke slisten,
Godvrezende Isabel, wiens ziel ick heb beheert,
Mits zy de heyl'ghe tucht mijns wetten heeft gheleert.
Ick was't, ick ben't alleen, ick kost heur herte stuuren,
Dat zy we'erstryven kost de wulpsheydt der natuuren.
Ick nietichden de schicht van vleesche hertens tocht,
Ick hoeden dat lock-lust heur niet beschaden mocht.
Ick, vreze Gods, verstiet de nickerlijcke laghen,
Hoe ick de ziel beheersche hier de Maeghden zaeghen.
Ha Amstels-maeghden-rey, leert nu door dit voorstel,
Op dat elck van u allen zy een Isabel.
Ghetrouwicheyt, Stantvasticheydt, Liefde en de Deughde.
Ha Afterdocht, en Reynheydt, waer zy in verheughde:
Ghy allen stralen zijt uyt myne bornens vliet,
Want zonder my vermooght ghy gantsch in't minste niet:
't Is Vreze Gods, waer uyt ghy allen zyt ghesproten,
Ick ben de Hemels stam, ghy zijt de heyl'ghe loten.
En onder uwe lommer Isabella heeft
In Vreze Gods, g'lijck blijckt, Godzalichlijck gheleeft.
Fy Rodomont, van hier, gaet nu in uw gheweten,
Ziet hoe de nicker deed u Vreze Gods, vergheten.
Fy woestighe Argier, onwaerdich ick u houw
Te blyven waer ick ben, ick raed u te vertrecken,
Voor dat ghy door de toorn mijn straffe doet verwrecken.
Rijst Heylghe Vrouwen, rijst, uw hoofden nu lauriert.
| |
| |
Poeten achten heur Goddinn' van zuyv're Vrouwen,
Zo wil ick u zeer garen in myn hoedingh houwen,
Maer waerom quaemt ghy hier?
Zy trachten na het Lijck.
Och neen, 't Rif is ghemeen, ghy allen zult ghelijck
In glory zijn bedeeldt, dus brenght het t'zaem ter aerde,
Mits ick u allen acht de glory dubbel waerde.
In Liefd Bloeyende, Uyt Levender Ionst.
Wat Vrouwen zie ick daer?
't Is Uyt Levender Ionst.
En In Liefd' bloeyende, die stichtich, en de kunst
Van redens-rijckheydt weet zeer leerelijcke pleghen.
Ha heylighe Vreeze Gods, wy bidden om uw zeghen.
Ons liefd', helacy, trachten haters te vertreen,
Mits wy u achten 't waerdichst' onz's Toonneels cieraten.
Ken' nijdt en afgunst u, vermits uw deughden haten?
Zo boos de wereld is, wy werden gantsch bespot,
Zo vinnich heeft goedt-duncken d'herzenen verzot.
Zo ghy verheugh'lijck sticht, zo ken haet u niet deren.
Wy trachten anders niet als yeder een te leeren
Mijn aerdt? God u zijn zegen geeft,
Op dat Vyt levender jonst, In liefde bloeyend leeft.
Verzeld ghy beyd' ghelijck?
Ick lief heur als myn eygen.
En Vyt levender jonst zo moet ick tot heur neyghen,
Mits liefde tot de kunst, als myne naghebuur.
Den Hemel zy uw hoeder, en uw willen stuur.
Laet ick als Vreze Gods beyd' u ghemoeden leyden.
En willens nimmer wy van vreze Gods en scheyden.
Mijn kracht uw willen stuur, en zo ghy my bemickt,
Vw wille nimmer voor uw haters schreumt, noch schrickt:
't Is glory dat ghy zijt ghehaet, vermits uw deughde,
En dat ghy immer in deughds oeffeningh verheughde:
Dit zal vermeeren doen de haet, van die u haet:
Maer blyft ghy met het goet, en laet hun met het quaet.
Wy immer zaghen dat die waer in deughd beheerden,
En d'Heylheydt mijnes aerts door stichticheyden leerden
Op 't vinnighst' zijn ghehaet: maer weet ghy wien het doet?
Die nicker, die 't quaedt lieft ghelijck hy haet het goet.
Hout zeker dat zo ghy deughd niet had aen uw zijden,
Dat niemant u zoud' haten, schempen, noch benyden.
| |
| |
De beste proef die ghy ter wereld hebben kundt,
Is dat de nickers haet, u uwe deughd misgunt.
Godlozen aldermeest tot hate hun beweghen,
Als zy zien 't gheen ghy doet zy zelfs niet kunnen pleghen.
Zo schalck de nicker is, zo lozelijck hy wracht,
Dat hy besteeckt de ondeughd, deughde steets veracht:
Maer merckt waer uyt dit spruyt, wat oorsprongh, wat beginnen?
Alleen om dat ondeugh de deughd niet zoud' bezinnen.
De duyvel haet de deughd, zijn onderdaen volght nae,
Tracht ghy te blijven die ghy zijt, volght 't gheen ick rae:
Blijft ghy met Vreze Gods, zo ken u niemant hind'ren,
De Godeloozers haet ken u eer niet vermind'ren.
Sticht ghy steets met uw kunst op 't Reden-rijck Toonneel,
En maeckt van uw Theatrum gheen kuf noch bordeel:
Vw oude redeneringhs wetten wilt niet breken,
Maer spreeckt zo heusch'lijck dat elck een u na mach spreken.
Dus zo ghy Vreze Gods altijdt voor ooghen hout:
Ghy vrye-Kamers zijt ghewis, en vast vertrouwt
Dat die u haeten zelfs hun zelven wel verdrijven,
En ghy ghelijck ghy zijt, in stant en plaets zult blijven.
Lijd al hun schemp, en spot, het zy hoe vuyl, hoe snood,
Want haet in't eynd ghewis die loopt heur zelven dood:
De heylheydt mijnes aerts ken u schoot-vry borst-weren,
Ja dat de haet, en nijd, in 't minst u niet ken deeren,
Laet strijven hem die tracht uw eer mocht zijn gherooft,
Want d'eerverliezingh hanght hem zelven boven 't hooft.
Bedaerdelijcke zwyght, en toont u niet spraeck-vaerdich,
Want een vermeet'le zot en is gheen antwoord waerdich:
Maer onder mijne lommer duldelijcke schuyldt,
Dewijl de waen-wijs boert, en met zich zelve tuylt.
Queeckt op uw' Eglentieren, die In Liefde bloeyen,
En Wt Levender Ionst, laet uw Lavendel groeyen.
Vlecht op uw pruyck ciraeten, met uw bloeyzels lof,
Juyght heughlijck in 't prieel van uw ghedulde-hof.
Ontrusticht niet uw' gheest, mits deughde-haters-menschen.
Met eere-roof-beleyd uw onderganghe wenschen:
Maer yvert ghy na deughd, hoe zeer ghy zyt benijt.
Laet kaeckelen 't ghespuys, en toont ghy wie ghy zyt:
En laet de proeven in uw deughdens wercken legghen,
Doet ghy't gheen my behaeght, en laet niet-doenders zegghen.
Het zegghen is hun licht, ghelijckmen daeghlijcx ziet,
De honden die meest keffen die en byten niet.
All' uwe ongheneughten ken de tijt verzoeten
De berghen die staen vast, de menschen wel ghemoeten:
| |
| |
Dus laetste haeten, weest ghy in weer-haet niet ras,
De oude spreuck ons zeyt dat alles komt te pas.
Doet ghy't gheen ick u raed, en laet uw haters zollen,
Hun herzenen zyn kroes, hun reden zijn aen't hollen.
Ghy komt zeer wel te pas, op dat ghy ons verzelt,
En helpt dit heyl'ghe Rif in d'aerd mach zijn ghestelt.
Om de eere niet te derven
Ken de eerb're willich sterven.
t'Amsterdam,
Ghedruckt by Paulus van Ravesteyn,
ANN.
|
|
Auteursrechtvrij