|
| |
Derde bedryf.
Rodomont.
T' Is Rodomont waer voor de wereld zwichten moet.
't Is Rodomont die 't stoutste herte trillen doet.
't Is Rodomont waer voor Tartarianen beven.
Den Hemel heeft Argier dees glorie gegeven,
Te brallen met mijn naem in glorieus gheluyt,
De name zelven brenght een galmtens-schrickingh uyt.
| |
| |
De herten trillen die mijn name noemen hooren,
Mijn name yzen doet de Barb'ren, ja de Mooren
Alleenlijck voor myn schaduw schrick'lijck zijn vervaert.
By Iupiter, ick zweert, dat ick 't ghebercht, ja d'aerdt
Zal vrezen doen, waer Rodomont zijn voet zal stellen.
'k Zal schricken doen, ja tot de Princen vande hellen,
En dat my oock ghemoeten vande Nick'ren een,
Ick slingherden hem van d'Alpen tot de Pireneen.
Waent, Roelandt, dat ick hem in 't minste zoude vrezen;
Zyn moorder, Rodomont, in 't leste noch zal wezen.
En Mandricard ick haet, die Doralice won
Door smeken en ghebe'en, 't gheen ick niet doen en kon,
De manhaft mijns ghemoedt en ken gheen Vrouwen vlaeyen:
Ick zweer dat ick Mandricards listelijck belaeyen
Met handen wreken zal, vermits ick woedich wrock,
Nu hy myn Doralice schalckelijck ontrock,
En my ontruckten waer ick graegelijck nae haeckte.
Mandricard is de oorzaeck dat ick niet gheraeckte
Tot myn betrachtingh. schoone Doralice wat
Beweeghden u dat ghy Prins Rodomont vergat?
Zal't nu Mandricard zijn die myn voorneem ken breken?
By d'Hemel zweer ick dat ick my van hem zal wreken.
't Is Rodomont, Mandricard, die ghy deed' het leet;
Ick zweer u dat ick nimmer uw verraedt vergheet,
Maer met een wreede doodt u uwe straffe gheven,
Of Rodomont en zal in ruste nimmer leven.
Ach dat den Hemel my nu dat ghelucke zond,
Dat ick Mandricard hier in deze plaetze von!
Ick zweere by de Goon dat ick hem zoud' doen knielen,
En zijn vervloeckte hert tot slenteren vernielen.
Daer is de droch. Mandricard hier ick na u wacht.
Mandricard.
Wat waent ghy, Rodomont, dat ick uw dreygingh acht?
By d'Hemel niet meer als't ghelabber vande winden.
Wie dat u dreyght, Mandricard, daed'lijck zal bevinden.
Zy vechten zeer vinnich, en langh in 't vechten, komt een Bode uyt met brieven: Hy spreeckt tusschen 't vechten, maer gheven gheen ghehoor.
Mijn Heeren u bedaerdt, ick bidd' u Heeren stilt,
De brieven die ick brenghe doch ontfanghen wilt,
Ghenaed'ghe Heeren rust, ick bidd' u wilt my hooren:
Helaes myn beden zijn niet meer als tijdt verlooren!
| |
| |
Ick vliech na Doralice, die zy lieven beyd,
Op hoope dat heur komste deze Heeren scheydt.
Binnen.
Zy vechten even vinnich, een wyl daer na komt Doralice, Bode.
Prins Rodomont, Mandricard, wat is dit myn Heeren?
Wacht u Me-Vrouwe voor de punten heurs gheweere.
Doralice gaet staen tusschen beyde hun gheweeren, de Princen ontzien Doralice, en staken het ghevecht.
Bezadicht Heeren, zo ghy liefde tot my draeght.
Wat reden is 't dat ghy uw beydens leven waeght?
Helacy, beyden zy nu na hun azems hyghen.
Ick bid u, staeckt het moedich dreyghen.
Wat's d'oorzaeck uws ghevecht?
Mits ghy hem gunstich zijt.
Ghy beuzelt, 't Is vermits ick ben u liefde quijt.
Zach Rodomont het hert, weet ghy 't gheheym mijns zinnen?
Zo is het jalouzy dat ghy hem zoudt beminnen.
Ick bid u, Heeren, staeckt de twist voor deze tydt,
Vermits de tydens toe-val gheen verwarringh lydt.
Waer dat myn liefde streckt, zal tydt wel openbaren.
Laet beyd uw tooren nu om mynent wil bedaren.
Laet rusten 't eyghen stuck, maer let op het gemeen.
Dees bodens komste is om uw lie'ns wil alleen.
Al quam hy vande Goo'n dat zoude ons niet stillen.
Maer ghy Princes, zo 't blijckt, kunt temmen onze willen.
Wat maere brengt ghy bood?
'k Koom van zijn Majesteyt.
Mijn Heeren, u werdt aenghezeyt,
Ghy daed'lijck komt in 't Heyr, vermits de Christ'nen allen,
In een besloten plaets de Mooren overvallen.
Dat Agramant, Marsilus, en oock Stordilan
In groot ghevaere zijn, meer als ick zegghen kan.
Wt deze brieven kundt ghy al 't ervaeren weten.
Daer over Princen wilt uw eyghen twist vergeten.
En yder een die blyve in zyn recht gheheel.
Zo ghy ons zulckx ghebied, ick zegghe voor myn deel,
Dat ick het acht een wet.
Vw wille zal gheschieden,
Mits Doralice mach Mandricards wil ghebieden.
Zo is 't dat ick eerbiedend op uw beyd' begheer,
Dat ghy't ghevecht nu staeckt, behoudende uw eer.
| |
| |
Vw wapens nu ghebruyckt tot 's Landts ghemeene voordeel,
En zijnde dat verrecht, zo stel ick 't in uw oordeel
Ick stae 't me-Vrouwe toe.
Het gheen Mandricard zeydt dat zelfde ick oock doe.
Princesse onder uw ghebodt ick garen buyghe.
En myn wilvaerdicheydt ick daed'lijck oock betuyghe.
Belooft dan, Princen, 't gheen, ghy nu hier van myn scheydt,
Zal naghekomen werden na ghy hebt ghezeydt.
'k Verklaere hier Mandricards doodt-vyandt wezen,
Doch duurende het heyr behoeft hy niet te vrezen,
Ick hem voor vyandt houd, maer zullen gh'lijcker-hand
Ons waepenen gebruycken in dienst van het Landt.
Maer als 't beloop des tijdts het ooreloch zal slechten,
Zweert Rodomont dat hy zijn stuck met hem zal rechten:
Zo waer als Rodomont uw trouwe lievert is.
En by myn liefd tot u zo zweer ick dat ick wis
In zulcks niet falen zal.
Zweert dit op uw gheweere.
En Mandricard ick zweere.
Ick danck u voor de liefde die ick in u zach:
Hier ziet ghy wat de liefde tot een Vrouw vermach.
Alle bin.
Isabel, Heremyt, met het Lijck van Zerbyn, behanghen met zwart laken.
Me-vrouwe Isabel den Hemel ghy misdoet,
Vw klachten zyn te groot.
Ach mocht ick met myn bloedt
Her-leven doen Serbyn, 'k misdeed' my zelven graech'lijck,
Bedenckt me-Vrouwe dat het waer voor Godt mishaech'lijck,
Ghy bindt u al te zeer aen 't tytelijck dezes aerd:
Onreed'lijck is 't dat ghy u zelven dus bezwaerd:
Ja uw ghemoed belast, ghebruyckt, me-vrouw, de reden,
En stelt u met Gods wille willichlijck te vreden:
Nu Isabel verloor heur alderwaerdste licht,
Helaes, de polen waer myn levens asch op draeyden,
Waer blijf ick nu Serbijn, helacy, van myn scheyden?
Mijn leven is onnut, ach Vader dat ick mocht
Wat is 't doch dat ghy zocht?
Dat ick in deze tomb met hem mocht zijn begraven,
De heughelijckste plaets, de glorieuste haven
Deez' woorden ryzen uyt de stormen uwes rouw.
De stormen van myn hert zo woedelijcke stryven,
Dat nu hem d'aerdt in-ruckt ick hier niet wensch te blyven.
| |
| |
Nu ick de voeder van myn leven, laes, verlies,
Zeer vaerdich ick het graf met myn Serbyn verkies.
Verkiezen helpt hier niet, gheen hulp ken dit u gheven,
Zo langh den Hemel wil zo langhe moet ghy leven:
Vw wensch niet een minuyt uws levens korten ken.
Hoe Vader? zo ick zelfs myn leven moede ben?
Zo God niet moede is uw leven te bewaren.
Vw wil behoort ghy met Gods wil te evenaeren,
En Godt te loven voor al't gheen hy met u doet,
Het bitterste verdriet teelt vaeck en 't meeste zoet:
Dat menschen sterven mochten als zy't sterven wenschen,
Zo most de doodt bestaen gantsch inde keur des menschen,
't Waer buyten re'en de mensch zich zelven 't leven nam,
't Is Godt die 't leven neemt, vermits't van hem eerst quam,
Ach dat ghy zaeght mijn herte,
De bloede tranens vliet, de wredelijcke smerte,
Die in deez' boezem woeld, de yzelijcke pars,
Ghy vinden zoudt dat Isabel is 't leven wars.
Onluckighe Serbyn, doch grooter myn onlucken.
Ach dat ick mocht myn hert uyt deze boezem rucken,
Ghy vinden zoudt, helaes, zijn hert en niet het mijn,
Vermits mijn herte is het hert van myn Zerbyn.
'k Gheloof ghy in uw herte uw Zerbyn wilt draghen.
Vermits men noyt ter wereldt trouwer lievers zaghen,
En immer blijf ick trouw.
Dat ken ick niet ontraen.
Zijn beeldt zult ghy oock zien in yder bloede traen,
Op hoop de tranens vloedt myn herte mach versmooren,
Om gh'raecken by myn lief, die, laes, nu is verlooren.
't Ghedencken van zijn doodt my duyzent dooden zijn,
Alleenlijck door 't ghedacht ick moedeloos verdwijn.
Ick bidd' u wilt bedaren,
Alleenlijck om te sterven wy gheboren waren,
Verwondert niet, me-Vrouw, natuure brenght dat mee,
Het leven is de woeste zee, dood isde de ree.
Zerbyn heeft nu bezeylt zijn haven,
En wy, helacy, zollen noch als arme slaven,
In bulderende stormen, zonder baeck of kust,
By d'enghelen verzeldt by God in 't Hemelrijcke
In vreughd die by de wereld niet is te vergh'lijcken
Beklaeght zijn sterven niet, maer wel zijn dood betreurt,
Doch maetich, op dat ghy den Hemel niet versteurt:
En boeyd u zelven niet aen aerdse Creatuuren,
Laet reens beradingh, en ghelatenheyt u stuuren,
| |
| |
Want wat u nutste is den heyl'ghen Hemel weet.
't Schijnt ghy uw God vergeet.
't Verdriet my dat ick deez' on-re'en van u moet hooren.
Noch meer verdriet my dat ick Zerbyn heb verlooren.
Verlooren, waerden heldt!
Me-vrouw, Zerbyn is doodt,
Het schijnt ghy 't wonder acht.
In 't grootste ongheluck daer blijcken best de reden:
Ick bid me-Vrouwe stelt ghelaten u te vreden.
Te vreden, zo de onrust gantsch myn hert verkracht.
Het onluck is niet grooter als men 't onluck acht.
Bezadicht u, ick gae om 't graf te laten maken.
Binnen.
Op dat die waerde rif mach inde aerd gheraken.
O Lijck! ghy zijt te waerdt
Want ick acht voor ghewis
Dat ghy niet kundt verrotten.
Zo 't rotten ken in 't leste:
Mits in hem heeft verheught
De Hemels heyl'ghe deught,
Ia zelfs in hem huys-vesten.
Deughd nu gheen huys-vest vindt,
Nu doodt Zerbyn verslindt,
Want deughden in hem scholen:
Met zuchten, duchten, weenen,
| |
| |
Waer ick zoud' meed' vereenen.
Ick blijve wiens ick ben,
Met uw tombs hoogh-waerde,
Heugh'lijck in droeve aerde.
Vw' duyster werdt vereert
Door het verlies zyns leven.
Werdt d'Aerdt Pool-hoogh verheven.
Ciert u Aerd met ghebloemt,
Tart het Vuyr, en Zees wat'ren,
Leert aen het aerdts-ghediert,
Vogh'l-aerdich tiereliert,
En uw glory uyt-schat'ren.
Wijl ick ween met verdriet,
En uyt deez ooghen-vliet,
Een vloed van tranen welle,
Ick blijf in't Werelds dal,
Schrick'lijcker als de helle.
Dat deez' Tomb' my draeghd' mee,
Waer hert en ziel na jaghen.
Mach 't Hemel niet gheschien,
'k Hem in myn hert zal draghen.
| |
| |
‘Ach, bedroefde ooghen weent.
Niet volkomen kunt ghy klaghen,
Wat het herte van een maeght
Hoe hert schrickigh ghy zult knaghen.
Afghebeeldet uw verleenen:
'k Weet dat al de wereld zou
Helpen myn onluck beweenen.
't Weenden al ghelijck om strijt,
Rolt op 't rad van avontuuren,
Wat de mensche zelfs voor ziet.
Zoo't de Goden niet en stuuren.
Hoe ghezwinghe keert 't gheluck
Als wy waenen yets te hebben,
Zietmen dat de hooghste vloed
Van het hooghste laegste ebben!
Lacy, hoe de hope lieght!
Als zy hope hoogh doet steygh'ren,
Als den Hemel ons wel weygh'ren.
G'lijck het trots bezeylde schip
Vaeken morzeldt in duyst stucken;
| |
| |
Desghelijckx zo is 't gheval
Onvoorziens ons te verdrucken.
Hoe bedroghen werdt de mensch.
Hoe vermommen ons de waenen!
G'lijck de zonnens-luyster, schijnt,
En in 't ooghe-blick ken taenen.
Ach die aende werelds feeckx
G'lijck een slave is ghebonden!
Wie heeft anders oyt bevonden?
Uyt het spoor van reden rollen,
En de werelds valsche greep
Menschen zijn de werelds tollen.
Zwieren, gieren na heur lust
Hollen, zollen, met ghetobbel,
Leert ons niet ghezwinghe tijdt
Lacy, maer een water bobbel?
Schim, en schaduw watmen ziet,
Loos, en boos, en vol verraed,
Mits uw valsche boerterye.’
| |
| |
Schijn-schoon zijt ghy in't bestuur,
Hoe pluym-strijckich kunt ghy vlayen!
Ginnickt, meesmuyldt, in't ghemeen,
Om de Menschen te verlayen.
Wereld, ha ghy spoocksteres,
Wie zoud' na uw grillen haken?
Die uw dolingh wel bevroed,
Hemels Prince my doch gunt,
Heyligh onze willen stuuren,
Gunt dat ick de wereld haet,
Al heur nickerlijcke kuuren.
Heremyt.
Me-vrouw, steets in gheklach?
Met oorzaeck en met re'en.
Wat is't dat ghy beklaeght?
'k Beklaegh de werl'd alleen.
De wereld, mits zy is vol boosheyt,
Vol razerny, ghespoock, en arghe schalcke loosheyt.
Wat noemt Me-vrouw de wereld?
Hoe? meent Me-vrouw de wereldt, of de wer'ldtsche lien?
Ick meen de wer'ldt, de wer'ldt.
Neen, wilt u dat ontgeven.
De wereld is goed, maer wy die inde wereld leven,
De wereld maecken quaet, De wereld zelfs is goed.
Ghelooven datmen die niet beter en ken wenschen.
Men maeckt de wereld quaet.
‘De wereld is een schepsel van uw God, uw Heer:
Ziet hoe zijn Hemels gracy mildelijck daeld neer,
De Aerde hy verciert met bloem-tapesseryen.
Elck spruytjen teelt zyn vrucht op zyn bequame tyen.’
| |
| |
Het boomken knopt en bloeyd, en mild'lijck ons medeeldt.
Het voghelken dat broeydt, en koestert op zijn teelt:
De kooren-ader zet, en vult de winter-schuuren,
Alleenlijck om te voeden mensch'lijcke natuuren,
Natuure is verzaedt met noodtdruft, maer, helaes,
De gulzicheydt die heerscht met nickerlijck gheraes
Zo inde woeste mensch (misbruyckers vande gaven)
Dat buyck-lust maken menschen arme droeve slaven,
'tWijn-rancxken teelt heur zap, de hoppe brenght zijn kracht,
Maer, lacy, niemant na nootdruftich voedzel tracht!
Wy zien, helaes, wy zien, wat rancxkens zoetheyt brenghen
Werdt niet ghenutticht recht, maer smaeck-lust doet verplenghen
Gheen druppelen alleen, maer voederen, (hoe groot)
In wyn, die voedbaer is, wy drincken vaeck de dood.
De wyn gheschapen was om d'herten te verquicken,
En wy, helaes, die drincken dat w'er aen versticken
Ja raepen meerder vreughde in't ghegorghels zoet
Als inde zoberheydt die ons langh leven doet.
De wyn die medecijn de wyz', en vroeden achten,
Verliest door ons misbruyck zijn heylghe, goede krachten,
Vermits de gulzerts drincken hun zo zat en vol
Dat zy in plaets van v'rheughingh werden zot en dol.
Wat schuld heeft doch de vrucht?
Heer die de vrucht misbruycken.
't Zijn die die onder lust en gulzicheyden duycken,
Niet drincken om te leven: 't gaet zo in 't ghemeen:
Maer, lacy, om te drincken leven zy alleen.
Veel andere misbruycken zoud' ick u verhaelen,
Als gier'gheyt, hovaerdy, waer in de menschen dwalen,
Wraeck-giericheyt, en eerzucht, ja veel and'ren meer,
De wer'ldt is zelven goed de mensch brenght het verkeer.
Zo zijn 't de menschen die onmenschelijcke leven,
En daerom wil ick vande menschen my begheven.
Ghy draeghdt uw menscheydt meede 't zy oock waer ghy gaet.
Me-vrouw al naemt ghy aen een gheestelijcke staet,
Vw zelven blijft u by, dit schut u gheen ghevaeren,
Ten zy dat ghy u voor uw zelven kunt bewaeren.
Hoe? voor mijn zelven, Heer?
'k Zegh voor u zelfs me-vrou.
Want ick u zelven voor de grootste vyand hou
Dit ken ick niet door gronden.
Hebt ghy niet vaeken in uw zelven wel bevonden,
Een porringh tot yets quaets 't gheen ghy begheerlijck zocht?
En wien was 't die deez' neygingh in u brocht?
Was't niet uw' ickheyt? 't was, en 't ken niet anders wezen,
En zo die neygingh uyt u zelven was gherezen
| |
| |
Hoe kunt ghy vlieden dat, zo ghy u zelven blyf?
En zo ick zelven, Heer, mijn zelven teghen strijf?
Dats veel ghedaen me-vrouw, doch't is zeer licht te zegghen,
Helaes, de nicker ken u duyzent laeghen legghen,
Meer als ick willich wil. 'k ghevoel in mijn ghemoed
Dat ick hem niet en vrees.
Het nodich zy ghy u in't klooster zoudt verbinden:
Want wy bevinden dat ter klooster nu wel zijn,
En niet zo heylich, g'lijck wel heylich in de schijn.
En wil besloten zijn om dat de wer'ld mach weten
Dat ick Zerbyn, mijn waerde, niet en heb vergheten.
Wat klooster dunckt uw best?
Dicht by Mersellien is een klooster na uw wens,
Heer wilt ghy mijn leydzman wezen?
Voor my alleen te gaen en is niet zonder vrezen.
Dit ken ick weyg'ren niet.
Zeer hoogh ick achten zal de eer die my gheschiet.
Wyl ghy u maeckt ghereed, zal gaeren ick verbeyden
Helaes, zoud' ick u daer in leyden!
Mijn armoed is te groot, voor zo hooghwaerden vrouw.
Het gheen men gaeren doet en ken ons niet bezwaren.
Zo't me-vrouw zo ghelieft zo zal ick u gaen voor.
Gheen plaets te arm'lijck is nu ick Zerbyn verloor.
Zy gaen inde kluys.
|
|
Auteursrechtvrij