Logo DBNL
De spiegel der minnen (1913)

De spiegel der minnen

(1913)–Colijn van Rijssele–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Hier beghint dat eerste spel vanden Spieghel der minnen.+

Katherina Sheermertens makende eenen roosen hoed seyt ditte.
 
So alle der cruyden precieusheyt/ aant.
 
Precieusheyt// bringhen der natueren/
 
Natueren// dies vatende melodieusheyt/
135
Melodieusheyt// daer therte bi crijcht berueren/
 
Tberueren// der voghelkens verdueren
 
Tverdueren// haers sangs is een verlichtinge
 
Verlichtinghe// der amoureuser figueren
 
Figueren daer Venus op seyt betichtinghe
140
Betichtinghe// ende jonstelijcke stichtinghe
 
Stichtinghe// daer dorperheit blijft vervrosen
 
Vervrosen// in duechdelijcke omvlichtinghe
 
Omvlichtinge// daer reynicheyt staet in prosen
 
Dies maeck ick hier een hoed van rosen.
Begh.
145
Kijct broerken kijct/ aant.
Vree.
 
Wat wil ick kijcken?
Begh.
 
Ick weet waert strijct:+
Vree.
 
Soo latet blijcken.
 
Wy moeten doen ons offerhande.
Begh.
 
Ick ben begheerte van hoocheden
Vree.
 
Ende ick vreese voor schande/
 
Die alle reyn maechdekens versimpelt. aant.
Begh.
150
Ons namen zijn vrouwelijck/
Vree.
 
Daerom zijn wy ghewimpelt
 
Al waren wy Venus quackernellekens.
 
Verstadijt nichte?
Begh.
 
Wy zijn twee ghesellekens.
 
Beneden thooft alsomen sien// mach
Vree.
 
Tis wonder wat duer ons beyden gescien// mach.
155
Begeerte van hoocheden mach wonder coken.
Begh.
 
By u heeft menich den hals ghebroken/
 
Om het radt van fortuyne op te rechtene.
Vree.
 
Dat en staet ons hier niet te beslechtene/
 
Hoe hoogher gheclommen hoe swaerder val.
Begh.
160
Sulck waent hy mist:
Vree.
 
Daer hebdijt al.+
 
Wy bedrieghen de gantse werelt te gadere.
Begh.
 
Leo is ons beyder vadere/
 
Ondancx den ghenen diet benijen.
Vree.
 
Wy porren natuere tot hovaerdijen/
165
Dies de arme catijvighe lijdt veel smertens.
Begh.
 
Dat blijct wel aen Katherina Sheermertens/
 
Diemen met hovaerdijen inden sack// schiet.
Vree.
 
Daer en is nochtans eenen vogel int dac// niet/ aant.
 
Om eenighe hoocheyt te verwervene.
Begh.
170
Niemant en gave haer een stroo op tstervene/
 
Al steltse haer selven in grooter pruesheden.
Vree.
 
Sy gaet stinckende van orgueilleusheden.
Begh.
 
Sy climt nae eere.
Vree.
 
Sy haet vileynicheyt.
Begh.
 
Sy verwaent haer te seere/
Vree.
 
Dat doet haer reynicheyt:
Begh.
175
Sy vreest die cleynicheyt:
 
Daer nijders reyn hertekens mede verstrangen.
Vree.
 
Wy sullen haer die blauwe heucke om hangen+.
Begh.
 
Wy sullen verwaentheyt bringhen ten spele.
 
Tot datmen tmutsken heeft onder de kele. aant.
Sat.
180
Ick Saturnus hoochst boven alle Planeten/
 
Gheseten/
 
Mijn tribulatie groot onghemeten/
 
Op tvolck saeyende/
 
Mercke en voorschrijve/ recht als Propheten/
185
Die weten/
 
Uut Gods toecomende secreten
 
Op daerde spraeyende:
 
Dat binnen Middelburch worden tonder gesmeten/
 
Versleten
190
Vierichlijck vander doot verbeten/
 
In drucke maeyende:
 
Twee herten in jonstigher minnen draeyende/
 
Verfraeyende/
 
Metten winde van reynicheden hem bewaeyende/
195
Sonder vylonijen:
 
Daer wordick met tribulacien op craeyende/
 
Haeyende/
 
Uut desperacien alle herten ontpaeyende/
 
In frenesijen/
200
By den vloet der swaerder melancolijen.
Phoeb.
 
Dats te deerne/
Ven.
 
Dat ist certeyn.+
 
Als dat twee herten suyver ende reyn
 
Die de cracht der minnen verwerven// sullen/
 
By rechter naturen sterven// sullen/
205
In desperatien/ duer liefs absencie.
 
Complexie wijst hier af sentencie
 
Dat moghelijck is tuwer alder correctie.
Phoeb.
 
Dats waer/ maer melancolieus secxie
 
Is haer complexie/ inder waerheyt
210
Ghegenereert in Saturnus swaerheyt:
 
Als ick Phebus in Scorpione ghelogeert// sy/
 
Uut den welcken dat elc gecomplexioneert// sy/
 
Lichamelijck naer het element der aerden/
 
Boven lucht/ vuyr/ water van waerden:
215
Naer u Venus geboorte voorts descenderende
 
Doen ic Phebus in Leone was dominerende
 
Dies sy in hovaerdijen voort clemmen// sullen
 
Ende inde vloet der scamelheyt swemmen// sullen
 
Eere beminnende/ boven ghesteente oft gout:
220
Vreese voor schande veel wonders brout
 
Uut Leo/ uut der naturen dalende
 
Wordt alle onreynicheyt van hem stralende:
 
Mits begeerte van hoocheden die wonder coken sal
 
Tvuyr blusschen ende dan weder stoken sal/
225
Als ghy Venus uwen dau van minnen/
 
Op hem ghespraeyt hebt.
Ven.
 
Mijn vierich verwinnen/
 
Sal dese twee gelijcke complexien naectelijck/
 
Tot eendrachtiger liefden stellen volmaectelijc:+
 
Want sy ghelijck zijn in affecxie/
230
Recht melancolieus van complexie.
 
Lanck ist eer liefde daer in ontsteken// mach:
 
Maer alst therte totter liefden breken// mach
 
Soo ist onblusschelijck: hy weet diet voelt.
 
Hoe vierigher liefde hoe eer vercoelt/
235
In de put der ongheduericheden.
Sat.
 
Ick Saturnus in drucx beruericheden/
 
Sal dieric de hollander/ en katherina sheermertens
 
Doen sterven vol druckelijcke smertens/
 
Van jalousien in desperacien.
240
Dits tghene daer icse mede sal begracien/
 
Noch namaels eer den cloot sal enden.
Phoeb.
 
Ende ick salse met hovaerdijen verblenden/
 
Midts reynicheden en dominacie van goede:
 
En verlichtense met orgueilleusheit van moede
245
In tbeghinsel haers wercx sonder ghecarm/
 
Hoe wel dat deene rijck is en dander arm.
 
Ick salse met mijnen godlijcke raeyen/
 
Nu gaen beschijnen.
Ven.
 
Ende ick salse bespraeyen/
 
Met crachtigher liefden reyn in tverdueren/
250
Als Venus met deser centeplueren/ aant.
 
Die jonstighe wille heet by namen:
 
Soo wy dat uut Gods verholentheyt ramen.
 
Als Planeten tot smenschen behoef omtrent/
 
Soo deeuwich berueren gheeft consent.+
Kath. uutcomende seyt.
255
Der roosen schoonheyt verlichten// stichten/
 
Solaes dat op der juechden graet// staet.
 
Stralende duer Venus aentichten// schichten
 
Van minnen/ dies menich om toeverlaet// gaet.
 
Soo wee der herten die desperaet// slaet
260
In tgrief der minnen/ sonder confoort// voort.
 
Ongheachte liefde dat is quaet// saet
 
Dies een ontroostich vileynich woort// stoort.
 
Therte roepende/ aldus verhoort// moort/
 
Wel hem die onghebonden/ vonden// zijn:
265
Als ick God danc/ oock die onbeclast// brast
 
Ongetempertheit/ die tallen stonden/ wonden// zijn.
 
Druck minerende/ diet hinderlijck last// tast/
 
Dies de joncheyt aen der vruechden mast// wast/
 
Als donbecommerde die haren ganc// gingen/
270
Dus wil ic blijdelijck als die onverrast// past/
 
Duer die soete rosekens om Venus danc// dringen
 
Ende hier melodieuse sanck// singhen.
Hier singt Katherina op de wijse: Hout aen ick sal u singhen voren.
 
Jaet ons/ laet ons die rooskens saeyen/
 
Reyn hertekens verfraeyen/
275
En paeyen// soomen best mach
 
Die vander minnen crijcht verdrach
 
Heeft goet ghelach.
 
Tghelach moeten sy wel betalen/
 
Die Venus wilt deurstralen/
280
Ende halen// in haer berijdt.+
 
Alle minnaers dat sy tonder strijdt/
 
Dats haer jolijt.
 
Jolijt soo moet der herten blosen
 
In desen hoed van rosen/
285
Ghecosen// daer elck nae vraecht.
 
Die gheef ick als een simpel maecht
 
Dient my behaecht.
Dier.
 
O wy/ wat hoor ick/ noyt soeter sanck/
 
Tgeclanc// dwanc// therte den sanc taenhoorne.
290
Mijn juecht// verhuecht/ ter vruecht/ doen spranc.
 
O wy wat hoor ick/ noyt soeter sanck.
 
Het verweet// ende trect// die sinnen cranck/
 
In tbedwanc// om danc// tot die uutvercoorne.
 
O wy/ wat hoor ick/ noyt soeter sanck/
295
Tgeclanc// dwanc// therte den sanc taenhoorne:
 
Tis een aftrecxele van allen toorne.
 
Die reyn gheboorne// om druck versmoorne.
 
Taenschouwen in maechdelijcke statuere.
 
Och noyt en sach ick schoonder figuere
300
Soo reyn soo puere
 
Sy verlicht als gout inden lasuere.
Begh.
 
Segt/ hoe ghenoechtse u?
Vree.
 
Dats eerst een wijf ken.
Begh.
 
Sy is wel staende/
Vree.
 
Enghe in haer lijfken.+
Begh.
 
Uwer een catijfken/
305
Haer refuterende der minnen dwaelken.
Vree.
 
Haer wanghekens blosen/
Begh.
 
Als een coraelken:
Vree.
 
Soeter dan rosen.
Begh.
 
Wit als cristaelken/
 
Soo is haer keelken:
Vree.
 
Daer in een daelken.
Begh.
 
Eenen rooden mont/
310
Soeter dan rosen oft violieren.
Vree.
 
En twee bruyn ooghen diet al verchieren.
Begh.
 
In Venus duwieren/
Vree.
 
Seer goedertieren.
Begh.
 
Ghetrouwe en sinnelijck
Vree.
 
Sijn haer manieren/
Begh.
 
Dats elcken kinnelijck.
Vree.
315
Sy is seer minnelijck+
Begh.
 
Van haerder spraken:
Vree.
 
Haer woordekens trecken/
Begh.
 
Als Enghelen die schaken.
Vree.
 
Hoe sullen wijt maken?
Begh.
 
Tquackelken locken.
Vree.
 
Sy is recht naer u hant.
Begh.
 
En waerse soo arm niet/
Vree.
 
Twaer juyste uwen tant. aant.
Begh.
320
Hier in dit lant
 
En vondy soo wel niet u gheriefken.
Vree.
 
Tis netter dan net/
Begh.
 
Wat een hoender diefken/
 
Te cussene/ en daer nae wech te legghene.
Vree.
 
Dees brabbelinge en staet ons niet te seggene.
Begh.
325
Twaer zijn bederffenisse/
Vree.
 
Ghy spreect als de vroede.+
Begh.
 
Recht een onterffenisse
 
Van eere van goede/ met crancken voorspoede/
 
Sonder jolijt.
Dier.
 
Och dies sy fortuyne vermaledijt/
 
Dat begheerte van hoocheden tonder strijt/
330
Twesen daer therte hem inne verblijt/
 
Daer vreese voor schande/ die note af craecte. aant.
 
O ooghen/ twy brengdy my dus in tcrijt
 
Van minnen/ daermen die juecht af snijt/
 
Der herten vertoonende sonder profijt/
335
Een tsoetste beeldeken dat God oyt maecte?
 
Sulcke scoonheyt ter herten noyt en geraecte/
 
Daermen alle lusticheyt uut smaecte/
 
Als hemelsche vruchten daer elck naer haecte/
 
Op daerde tot eender conforteringhe.
340
Mijn sinnen doleren int onghestaecte
 
Therte wilt hem offeren als die gheschaecte/
 
Int wesen der schoonder wel gheraecte/
 
Om een oneyndelijcke jubileringhe.
 
Ten vraecht naer geen aertsche domineringe/
345
Maer hovaerdije is dies een refuteringhe.
 
Dus hebben die sinnen sulcken argueringhe/
 
Dat ick hier sitten moet desperaet
 
O Heere zijt voort mijn toeverlaet.
Ven.
 
Nu sal ick uut mijnen centeplueren
350
Die jonstighe willicheyt int verdueren/+
 
Spraeyen/ metten soeten dau van minnen
 
Op dese twee amoreuse figueren.
 
Dies elcx herte den anderen sal willecueren/
 
In reynder liefden om troost te ghewinnen.
355
Als winden die den herte bespueren/
 
Spueren sy naer het jonstelijck berueren/
 
Datse in elcx samblant bekinnen.
 
Tserpent van minnen/ dat salse verschueren
 
Daer sy den doot om sullen besueren
360
Noch namaels: dies therte en sin moet trueren.
 
Reynder liefden en/ mocht noyt ghebueren/
 
Dan uut desen ghesichte nu sal beghinnen:
 
Ten sy dat den wille wilt bestueren
 
Der complexie contrarie inder natueren
365
Uut gaven der goddelijcker sinnen.
 
Van dies bevele ick Maria der coninginnen.
Kath.
 
O alder bequamelijcste ghesichte/
 
Gesichte// duer doogen ter herten dalende.
 
Dalende// met amouruesen lichte/
370
Lichte// daer Venus schicht is stralende.
 
Stralende// als byen haer honich halende/
 
Halende// Diericx contenancie.
 
Contenancie// den druckigen chijs betalende/
 
Betalende// in vruechdelijcker playsancie:
375
Dies therte in minnen crijcht confortancie.
 
Och noyt ymage soo reyn soo schoone/
 
Schoone// lustich levende ghefaetsoneert.
 
Ghefaetsoneert// in een mans persoone.
 
Persoone// in duechden ghenatureert.+
380
Ghenatureert// dies therte glorieert/
 
Glorieert// in zijnen persone seer duechdelijc.
 
Duechdelijck// consent hem presenteert/
 
Presenteert// in zijnder affexien juechdelijck/
 
Mijn maechdelike sinnen duervlamt vruechdelijc.
Begh.
385
Aensiet hem eerst wel/
Vree.
 
Tis seg ick een man
Begh.
 
Vroom rasch en snel.
Vree.
 
Daer en lecht niet an.
Begh.
 
Hy weet en hy can.
Vree.
 
Merct doch zijn wesen.
Begh.
 
Jae wat waert dan?
Vree.
 
Dats uutghelesen
 
Vanden vrouwen ghepresen.
Begh.
 
Soo blaset haer stijf.
Vree.
390
Hoe gaat hy al terdende:
Begh.
 
Frisch op zijn lijf.
Vree.
 
Ten is gheen catijf/+
 
Die eenighe solaesheyt weet te belettene.
Begh.
 
Het is een staf voor de duere te settene/
 
Die recht manlijck als een Lyoen// staet.
Vree.
395
Het is een man die recht in zijn schoen// gaet.
Begh.
 
Seer orgueilleus/
Vree.
 
Devoot ter kercken/
Begh.
 
Gratieus/
Vree.
 
In alle zijn wercken/
Begh.
 
Een calf sout mercken.
Vree.
 
Hy is ghetrouwe/
Begh.
 
Om sduechts verstercken
Vree.
 
In menighen vouwe. aant.
Begh.
400
Ware dit niet eerlijck voor een vrouwe?
Vree.
 
Ende daer toe rijck en machtich van goede.
Begh.
 
Siet seg ick ten rooste/
Vree.
 
Doet als de vroede.+
Begh.
 
Spreyt seg ick tnetken van joyeusheden.
Vree.
 
Ende locket voghelken/ aant.
Begh.
 
Met amoureusheden.
Vree.
405
So mach het radt van rijcheyden op u draeyen.
Begh.
 
Wilt uwen jonsticheyt op hem saeyen
Vree.
 
Laet stralen die oochskens/
Begh.
 
In zijn ghesichte.
Vree.
 
Als schietende boochskens/
Begh.
 
Met Venus schichte.
Kath.
 
O wats mijns arme slichte/ aant.
410
Dat ick dus vichte// teghens natuere:
 
Want lacen mijn maechdelijck ghestichte
 
Waer te snoode tot zijnen lichame puere.
 
O alder ellendichste/ die telcker huere/
 
Met riguere// blijve onder die voet
415
Daer catijvicheyt staet in valuere/
 
Verhaerdt in tstuere// om teghenspoet:
 
Soo dat ick gherefuteert zijn moet
 
Vanden genen daer mijnen sin toe slaen// wilt.
 
Wrake der fortuynen diet my doet/+
420
Als therte der minnen padt nu gaen// wilt/
 
Ende zijn jonste in mijnder jonste ontfaen// wilt.
Dier.
 
Wats mij/ eilacen hoe sucht ic hoe beve/ ic
 
Hoe sit ic verflaut: sterve ic oft leve// ic?
 
Ende waer is therte sin oft memorie?
425
Als tlam verschrict des wolfs/ soo sneve// ick/
 
Mijn herte in tribulacien gheve// ick/
 
Dies scheppe ick nu droefheyt voor glorie.
 
Dit beeldelijck aenschijn claer als yvorie/
 
Trect als een amoureuse cyborie/ aant.
430
Mijn herte in haer accoort gheneghen:
 
Twelck der naturen is een mortorie/
 
Dat mijn mannelijc wesen sonder victorie/
 
Soo neder te minnen is ghedeghen.
 
Mijn pruesheyt blijft in dasschen ghesleghen
435
Metten catijven int net ghecreghen.
 
O wach: dat ick oyt was gheboren.
 
Non fortse/ sal ick dies droef heyt pleghen?
 
Neen ick: al gaet dit der hoocheyt teghen/
 
Sy blijft die waertste in my vercoren.
440
Nochtans al soude my therte schoren/
 
Verwerft mijn preusheyt alsulcke thoren:
 
Dat ick noch helen sal mijn verdriet.
 
Ick moets my schamen dat is verloren/
 
Dat in mijn jonstighe tresoren/
445
Alsulcken slechten maechdeken vliet.
 
Ick en seyds haer om al de werelt niet.+
Begh.
 
Hoorde ghy datte?
Vree.
 
Ick lach en doock.
Begh.
 
Ke segt seck matte/
Vree.
 
Hoe smaect dat loock?
Begh.
 
Plats naer den roock.
Vree.
 
Sint Joris vissop is tbier vercranckende. aant.
Begh.
450
Hoe crevelt zijn herte:
Vree.
 
Hoe gaet hy al janckende:
Begh.
 
Als een kermeshont/
Vree.
 
Diet been ontrocken// sy.
Begh.
 
Twerck van droefheden
Vree.
 
Dat rocken// wy
Begh.
 
Tvoghelken locken/ wy
Vree.
 
In tghioolken.
Begh.
 
Wy zijn twee discipulen/
Vree.
 
Onder Venus schoolken:+
455
Ghestelt den minnaers tot ghedoocheden.
Begh.
 
Ghy zijt vreese voor schande/
Vree.
 
En ghy begheerte van hoocheden:
 
Die veel wanewaersekens ter merct doet draven
Begh.
 
In Venus hantwerck ist dat wy slaven/ aant.
 
Laet ons onse wijsheyt legghen te wercke.
460
Tsal noch pas geven so ick tlabuer bemercke.
Moed.
 
Och hoe mijn moederlic herte ontstelt// is Ghequelt// is
 
Twelcke totter eeren altijt ghehelt// is
 
Meerder dan nae gout.
465
Want Dierick mijn sone die lustich getelt// is/
 
Verblent in tvelt// is/
 
Hoe dat hi in Venus strick versnelt// is/
 
Als twilt int wout.
 
In grooter sorghen druckich verflout
470
Is therte vercout/
 
Dat Dierick die edel jonghelinck stout
 
Versotten sal:
 
Aen dit slecht maechdeken daer hy om brout
 
Vruecht so men schout
475
Hy werpt hem selven/ dat hyse trout/
 
Int ongheval.
 
Dies hy dan den doloruesen bal
 
Sonder gheschal+
 
Mach caetsen in der catijvighen stal
480
O Maria brenghet ten besten al.
Vad.
 
Wat murmureerdy?
Moed.
 
O wy/ welcke plaghen.
Vad.
 
Twy lamenteerdy?
Moed.
 
Wy moghen wel claghen/
 
Ten eeuwighen daghen.
Vad.
 
En wilt niet versaghen
 
Reyn uutvercoorne soet behaghen.
485
Maer segt my/ waerom ghy thert gaet knagen
 
Aldus met vlaghen seer onvramelijck?
Moed.
 
O wy/ het is ons hardt om verdraghen
 
Die naer wercken van eeren daghelijcx jagen/
 
Voor vrienden en magen// so ist werc blamelijc.
Vad.
490
Ist dan soo schamelijck?
Moed.
 
Jae tis onbetamelijck
 
Voor den ghenen die van eeren prues// zijn
 
In eeren schamel ende orgueillues// zijn/
 
Daer wy der eeren nu zijn ghewone.
Vad.
 
Hoe soo mijn blomme?+
Moed.
 
Trauwent onsen sone
495
Die is ghetreden in Venus capitule
 
Dies hy van eeren duerstreept den tytule
 
Want hy leyt herte/ sin ende moet
 
Aan een maecht die arme is en sonder goet
 
Dies mijn moederlic herte lijdt meer smertens.
Vad.
500
Wie is de maecht
Moed.
 
Tis Katherina Sheermertens
 
Die lijnwaet naeystere hier beneven.
Vad.
 
Wilt hy daer herte ende sin toe gheven
 
Perfect in minnen?
Moed.
 
Ja hy voorwaer.
Vad.
 
O wy wat hoor ick.
Moed.
 
Tgaet my soo naer
505
Dattet herte dies eewich moet in gecarm zijn.
Vad.
 
Ick hoore wel hy wil catijvich ende arm zijn
 
Sijn leven lanck.
Moed.
 
Och dats alle mijn duchten.
 
O hovaerdich herte hoe moet ghy versuchten
 
Solaes ontvluchten// door tonghevoech.
510
O wee my dat ick sulcken kint oyt droech
 
Die nu den ploech// der catijvicheden+
 
Hem stelt te drijvene.
Vad.
 
Weest doch te vreden/
 
Ick hope men sal hem wel onderwijsen.
 
Hy comt hier gaende/ duecht moeter uut rijsen
515
Verhuecht eerwaerdige bloeme vol trouwen.
Moed.
 
Ick en can hem met oogen niet aenschouwen.
 
Ic wil tot mijnder camer met bedructen moede/
 
Gods eewighe gracie gheeft my te goede.
Dier.
 
Ghegroet zijt vadere.
Vad.
 
Sijt willecome sone.
Dier.
520
O jonstich beradere// alle duecht ghewone/
 
Die my in eeren moet een behoeder// zijn
 
Wat is der waerdigher moeder// mijn
 
Datse al weenende my refuseert
 
Presencie ende sprake?
Vad.
 
Diet wel grondeert
525
Soo ist redelijck datse ontpaeyt// is
 
Ende wy oock alle.
Dier.
 
Dat dus verdraeyt// is
 
Als dat haer minnelijcke maniere/
 
Haer willecomme heten/ haer blijde chiere/
 
Die my al voren mochten bereedt// zijn
530
Gherefuseert is/ mach my wel leedt// zijn:+
 
Dat ick verdient hebbe in eenigher maten
 
Vercoorne vadere.
Vad.
 
Wildijt noch laten
 
Het soude u baten.
Dier.
 
Laet my doch vaten
 
Tverstant van desen/ wat mach mijns wesen?
Vad.
535
Ghy zijt mispresen
 
Dat ghy soo slecht zijt sonder beseffen
 
Dat ghy niet u selven soudt verheffen
 
Aensiende de menichte van mijnen goede.
 
Ghy soudt u stellen als die vroede.
540
Ende naer die eerlijcste staet// nijpen.
 
Eewelick soudy na de hoochste graet// grijpen
 
Want wie hem ter eeren voecht/ die crijchtse
 
Maer daerse verdonckert is daer swijchtse.
 
Also men ter werelt perfect nu siet.
Dier.
545
Ghy segt die waerachticheyt vader/
Vad.
 
Sone soo ist gheschiet
 
Ghi en acht geen eere/ ghy en prijst geen rijcheyt.
 
Haddi van schaemten eenighe ghelijcheyt
 
Daer eenighe hovaerdicheit inne mocht nopen.
 
Ghy soud u selven/ dat soudick hopen/
550
Ter eeren voeghen ende u accoort// stellen
 
Waerdat ghi mocht an thoochste boort// hellen
 
Als een vroom jonghelinck lustich en stout+
 
Ghebreect u ghesteente silver of gout/
 
Men salt u doen hebben/ en spaert gheen goet
555
Maer volcht die eere.
Dier.
 
Soo doe ick seker vader.
Vad.
 
Sone soo doet
 
Want soo men ons int secrete ghewaecht
 
Soo legdy aen een simpel maecht/
 
Hert ende memorie/ wat wildy bedriven?
 
Wildy arm ende onghevallich blijven?
560
En in tgrief van armoede u selven versmoren?
 
Dese woorden zijn ons leet om horen
 
Daer wy ons ter eeren altijt bewinden.
Dier.
 
Vader ghy en sulles alsoo nyet vinden
 
Al moghent u trompers in dooren steken.
565
Wa trouwent een jongelinck mach wel spreken
 
Met eeren teghens een maecht bequame
 
Onvermindert zijnen goeden name
 
Als sy met eeren daer in groot// staen
 
Al moeste tmaechdeken om haer broot// gaen
570
Van gebreken der armoeden/ lustich en vaerdich.
 
Een maechdelick wesen is alsoo waerdich
 
Als de rijcste die opter aerden leven// mach.
 
Soo elck oyt by redene twerck beseven// sach.
 
Die redene kent.
Vad.
 
Dat staet daer/ maer hoort
575
Een die met catijven hout accoort+
 
Metten catijven dat hy gheacht// lijt.
 
Dus dunct my dat ghy qualijck bedacht// zijt
 
Dat ghy u selfs bederffenisse bemint/
 
Vercoorne sone.
Dier.
 
Die redene kint/
580
Beseft wel dat ick mijn groote preusheyt/
 
Mijn fier ghelaet/ mijn orgueilleusheyt/
 
Alsoo niet werpen sal te quiste/
 
Aen een slecht maechdeken. Tis anders diet wiste.
 
Want niemant en weet waert henen draeyt
585
Dan God en icke.
Vad.
 
Soo ben ick ghepaeyt
 
Als ghy der oneeren zijt een versmadere.
 
Adieu lieve sone.
Dier.
 
God gheley u vadere.
 
O tonghe hoe condy dat ghespreken/
 
Contrarie der herten/ therte waent mi breken/
590
Want die woorden luyden geveynst van treken/
 
Midts hovaerdijen.
 
Verwaende preusheyt wilt my ontsteken
 
Van schaemten/ die daer uut comt ghestreken/
 
Liefs liefde/ dies therte blijft besweken
595
Tallen tijen. aant.
 
Ick ben rijcker van goede dat moet ick lijen:
 
Nochtans hoe hovaerdije my comt bestrijen
 
Sy moetet prieel zijn der melodijen
 
Mijnder sielen versoetsele.+
600
Ick liet my liever vermaledijen/
 
Ende alle die schimpers diet benijen/
 
Dan die liefste op de tonghe soude rijen/ aant.
 
In tschandich broetsele.
 
Principalijck duer mijns woorts bevroetsele
605
In dit voorhoetsele// staet herte en sin.
 
Gods eewighe gracie gheve my ghewin.
Kath.
 
Therte splijt duer tvenijnich craecsele/
 
Wie sal ict wijten
 
Dat Venus der herten is een ontschaecsele
610
Duer tlieflijck maecsele
 
Van Dierick/ wiens oogen zijn een geraecsele
 
Die droefheyt quijten?
 
Gheen blijschap en heeft in my onsmaecsele
 
Duer tlieflijck spraecsele
615
Zijns woorts/ der herten een vruechdelic maecsele
 
Mach my profijten.
 
Al quamen Gods Enghelen my verjolijten
 
Therte sou my splijten/
 
Waer ick duer Venus ypocrijten
620
Versmaet ten ende
 
Van hem daer ick mijn jonste toe sende.
Dier.
 
Wat murmuracien// wat doloruesheden
 
Wat jubilacien// ende wat joyeusheden
 
Ende wat temptacien// wat amoruesheden
625
Vloeyt uut Katherina der schoonder maecht?
 
Haer reynich wesen// vol gracieusheden
 
O uutghelesen// in precieusheden+
 
Dies my haer schoonheyt boven al behaecht.
 
Wie heeft my dus lichte// int net ghejaecht/
630
Duer haer soet gesichte// daer vruecht in daecht
 
Als ick arm slichte// nu ben gheplaecht/
 
In tvuyr van minnen druckich becoort?
 
Maer ick hope te crijghen van haer confoort.
Begh.
 
Sy beyter naer.
Vree.
 
Jaes morghen noene.
Begh.
635
Sy en heeft anders niet te doene/
 
Dan u te troosten. aant.
Vree.
 
Ke neense seg ick vincke. aant.
Begh.
 
Sy ghespt u de mutse/
Vree.
 
Ende ghy slaet de clincke.
Begh.
 
Men cope u een belleken/
Vree.
 
Jae soo suldy wel sot// zijn.
Begh.
 
En hebdy gheen schaemte?
Vree.
 
Hoe muechdy dus bot// zijn/
640
Dat ghy u selven niet en kint?
Dier.
 
Wacharme waeromme:+
Begh.
 
Dat ghy bemint
 
Een maecht die arm is ende sonder goet.
Vree.
 
Ghy moet versuft zijn/
Begh.
 
Jae oft verwoet:
 
Dat ghy u in liefden dus laet ontschaken.
Vree.
645
Wilt den huys armen een schotel maken/
 
Soo naect u van armoeden veel onghevals.
Begh.
 
Hangt eenen brootsack om uwen hals/
 
Soo blijfdy een roedragher der catijven.
Vree.
 
Tfy moet u worden.
Begh.
 
Wat wildy bedrijven?
Vree.
650
Twaer uwe bederffenisse.
Begh.
 
Sout ghyse trouwen?
Vree.
 
Jae hy metter weken/
Begh.
 
Het sal u rouwen
 
Laet ghi u uut rijcheden in tversijck// stallen.
Vree.
 
Soudy soo metter palmen in tslijck// vallen?+
Begh.
 
Wa/ so soudi u trompen wel vercocht// hebben. aant.
Vree.
655
Ja en u hoocheyt wel ten eynde gebrocht// hebben
 
Als verwaende druypende duer de mande. aant.
Begh.
 
Dat ware te deerne.
Dier.
 
O vreese voor schande
 
Aftrecxsele van alle melodijen
 
Die de juecht in drucke stelt te pande
660
Daer ick int eeuwich dangier moet strijen
 
Ghy verwecket herte tot hovaerdijen
 
Twelc begeerte van hoocheden brast en doet.
 
Dus moet ick my selven vermaledijen
 
Dat ick oyt Venus werck bestoet.
665
Een maecht die arm is en sonder goet
 
Mijn herte in reynder liefden te ghevene?
 
Och tis my te cleene dat wesen moet/
 
Dies ick uut eeren ben die verdrevene.
Vree.
 
Pijnt vrijelijck naer onsen raet te levene.
Begh.
670
Wat duyvel soect die uus ghelijcke is.
Vree.
 
Die hooghe van maghen is/
Begh.
 
Ja die machtich en rijcke is.
 
Soo en staet u gheen weelde te ghebrekene.
Vree.
 
Pijnt naer u overhooft te stekene:+
 
So muechdy in wercken van eeren bekint// zijn. aant.
Begh.
675
Dan suldy ghepresen
Vree.
 
Ende ghemint// zijn.
Begh.
 
Draecht altijt thoofdeken inde lucht.
Vree.
 
Climt vast in hoocheden.
Begh.
 
Weest sonder ducht.
 
Die coopman u vadere heeft goets te vullen.
Vree.
 
Tgoet maect den moet.
Begh.
 
En laet u niet verdullen/
680
Van slechte maechdekens die tuwaerts nijgen.
Vree.
 
Ghy sout wel een Ridders dochter gecrijgen/
Begh.
 
Edel van gheboorten/
Vree.
 
Schoon van persone/ oock reyn en eerbaer.
Dier.
 
Ghy segt oock seker waer.
685
Mer al mocht hoger of eelder van mi gecregen// zijn
 
Complexie en wilter niet toe gheneghen// zijn:
 
Want in minnen baert Venus haer practijcke
 
Ghelijcke mint altijt zijns ghelijcke:
 
Niet aensiende dominacie van goede+
690
Dan puer ghelijcke affectie van bloede:
 
Dies therte in liefs accoort ghetoghen// wordt
 
Also den honich uut die bloemkens gesogen// wordt
 
Vander bye/ onquetselick sonder fractuere.
Vree.
 
Hy blijft op tzijne.
Dier.
 
Hoe soude natuere
695
Ghedoghen uut rechter ghiericheden
 
Dat therte in putertiericheden
 
Liefs liefde onder de voet soude treden
 
Daer twee complexien stonden in vreden
 
Vierich verbonden in reynder minnen?
700
Twaer mogeliker datmen bescreve met pinnen
 
Hoe veel droppel waters datter in zee// zijn.
 
Ick segge die minnaers niet waert een slee// zijn
 
Diet goet beminnen hoement bedecken// wilt
 
Daer complexie tot haers gelijcken trecken// wilt
705
Ende contrare natuere. Soo wie dit doet
 
Voor liefs accoort beminnen tgoet
 
Die en draghen geen liefde dits mijn motijf.
Begh.
 
Tis seg ick al niet.
Vree.
 
Hij hevet in tlijf.
Begh.
 
Hy en vreest gheen schande.
Vree.
 
Hy en begheert gheen hoocheyt/+
Begh.
710
Om dees nedere deerne die hem int ooch// leyt.
Vree.
 
Wy moetens lijden tot dat beter valt.
Dier.
 
Mijn herte verschrict/ mijn bloet verwalt/
 
Int overpeynsen der reynder juecht.
 
Haer aenscouwen is my een hemelsce vruecht/
715
Ende een duecht die onverghetelijck is.
 
Dus gae ick/ want nu secretelijck is
 
Die liefste voor haer veynster spreken
 
Alsoo ick pleghe.
Begh.
 
Jae dat zijn de treken
 
Wist u vader dat ghy soo loopt prachen:
Vree.
720
Recht als een huerpaert/
Begh.
 
Hy souder om lachen/
 
Als een merrye die vlots gars gegeten heeft.
Vree.
 
Beyde hy ons vanden dake ghebeten heeft.
Begh.
 
Wy willen verhaeren/
Vree.
 
Wy spelen schuvage.
Begh.
 
Katherina sheermertens gaen wi doen quellage
725
Toe stoken in twerck van reynder minnen
 
Als verraders der amorueser sinnen.
Pausa.+
Kath.
 
O Bloemkens vermenicht soet van roken
 
Lustich ontloken// in reynder natueren
 
U claech ick der minnen in my beloken
730
Druckich voorsproken// tallen hueren
 
Ende voorts alle creatueren/
 
Diet eewich berueren// stellen ten ganghe.
 
Want die scoonste van allen mannen figueren
 
Reyn van statueren// hout my in bedwanghe.
735
Verhuecht mijn herte met uwen sanghe
 
Soet van gheclanghe// want ick hebs noot/
 
Ghy voghelkens. Dies ick confoort ontfange
 
Tvalt my te stranghe// in liefden groot
 
Aldus te minnen mijn overhoot.
Begh.
740
Segt redene waer by.
Kath.
 
Tis my een doot
 
Dat Venus oyt schoot// der minnen schichte.
Begh.
 
Dat en mach niet wesen/ u soet ghesichte
 
Noopt hem ter herten even dichte.
Kath.
 
Maer sal ick dan crijghen
745
Troost en confoort?
Begh.
 
Ja ghy/ want hy moet nijghen
 
In u accoort.
Kath.
 
Noyt soeter woort.+
Begh.
 
Hy is doch minnelijck en soet van spraken/
Kath.
750
Dat bevinde ick daghelycx.
Begh.
 
U sal ick noch maken
 
Solaesheyt: want u blosende caken
 
Sijn herte ontschaken// met zijnder duecht.
Kath.
 
O begheerte van hoocheden ghy verhuecht
 
Mijns herten juecht.
Begh.
 
Het wordt al vruecht
755
Opdat ghy muecht// by een versamen.
Kath.
 
Wacharmen ten sou hem niet betamen
 
Soo neder te minnen/ hy souds hem schamen
 
Te biedene sulck jonstich consent.
Begh.
 
Ick salt u segghen/ die minne is blent.
760
Sy en merct niet waermen goet oft scat// wint
 
Maer altoos werctse daerse haer stadt// vint.
 
Sy verjaecht de schaemte/ si verslint de wijsheit/
 
Sy verstout de sinnen/ si verjaecht de grijsheyt/
 
Daer de liefde in wercken mach by tijen.
765
Aristoteles liet hem breydelen en berijen
 
Om vrouwen minne al wast hem schande.
 
En Virgilius liet hem optrecken inde mande.
 
Hercules moeste tzijnen onghewinne
 
Den vlasrocken spinnen duer vrouwen minne.+
770
Dus sal u scoonheyt u minnelick wesen
 
Dierick den jonghelinck ghepresen
 
Wel trecken in uwe accordatie.
Kath.
 
Dat soud ick hopen.
Vree.
 
Hoort dese collacie
 
Hangt haer tblau heucxken om den hals.
Begh.
775
U naect veel vruechden/
Vree.
 
Ja of veel onghevals.
Begh.
 
Ghy sult noch een vrou zijn/ wilt vruecht hantieren
 
Dan sult ghy jonckwijfs en camerieren
 
Houden met eeren.
Kath.
 
Och dat en mach ick niet crijghen.
Begh.
 
Ick segghe elckerlijck sal voor u nijghen
780
Ende aenbeden u recht als een sanctinne.
Vree.
 
Blaest duyvel blaest.
Begh.
 
Een Coninghinne
 
Wordy/ verchiert met bonte met grauwe
 
Midts uwer rijcheyt.
Vree.
 
Dat wordtse nauwe
 
Maer ghevet schoon oppe.
Begh.
 
Hoort hier Katherijne+
785
Planteyt van spijse ende couver van wijne
 
Ende u bedde met rosemarijne/1) bestroyt
 
Sal u bereyt zijn.
Kath.
 
Dat en sach ick noyt.
Begh.
 
Tsal u ghebueren
Vree.
 
Wie souds hem storen
 
Hy spint haer cathoen uut den horen aant.
790
Dies hy zijn loghenen gheronnen// claert.
 
Hy sal u leeren hoe ghy ghewonnen// waert
 
Dat ghy u eere sult laten te pande
 
Hout dat van my.
Kath.
 
O vreese voor schande
 
Mint hy mijn oneere? dat sou my verdrieten.
Vree.
795
Hy soude gaerne u papegaeyken of schieten.
Kath.
 
Och dat mach wel waer zijn soo ick bevroede.
Vree.
 
Hy is u veel te machtich van goede
 
En te hooghe van moede.
Kath.
 
Lacen ick bekint.
Vree.
 
Tis u oneere die hy bemint.+
Kath.
800
Och dies wort my taenschijn vierich ontsteken.
Vree.
 
Hy comt hier gaende.
Kath.
 
Ick en can niet spreken
 
Therte blijft besweken// in zijn ghesichte.
Dier.
 
Och hoe verschiet mijn herte even ghedichte/
 
Duer haer persone o wy o wach/
805
Die ick hier nu onvoorsien aensach/
 
Noyt droever gheclach/ dan hier gheschiet.
 
Mijn bloet walt als een pot die siet/
 
Met bleecheden is mijnen coluer bevanghen/
 
Al waren inder minnen ghehanghen/
810
Mijn ooghen/ soo ist ghesichte verduystert.
 
Ick stae versteent mijn herte dat luystert/
 
Soo den wolf naer tschaep doet tallen stonde/
 
Naer twoort van haren roden monde/
 
Daer sy ghesonde// uut mach saeyen.
815
Och ick sie haer lieffelijcke ooghen draeyen/
 
Die therte paeyen// van minnen ontstelt.
 
Ick salse best groeten.
Begh.
 
Ontbeyt ghy en selt
Dier.
 
Ick sal/
Begh.
 
Ghy en muecht/+
Dier.
 
Lacen ick moet.
Begh.
 
Tis u te cleene/
Dier.
 
Noyt sulck een onmoet.
Begh.
820
En spreect niet
Dier.
 
Waeromme?
Begh.
 
Twaer teghenspoet
Dier.
 
Ick sal/
Begh.
 
Ghy en muecht/
Dier.
 
Lacen ick moet.
Begh.
 
Sy behoort te spreken/
Dier.
 
Waer by?
Begh.
 
Ghyhebbet goet/
 
Dwingt u/
Dier.
 
Ick en can.
Begh.
 
Ghy en sultse niet groeten/
Dier.
 
Ick sal.+
Begh.
 
Ghy en muecht/
Dier.
 
Lacen ick moet.
Begh.
825
Twaer u te cleene
Dier.
 
Sy sou u met rechte vallen te voet.
Dier.
 
Och wy mercken die jonste wel van elc anderen.
Begh.
 
Sy siet wel u coluer veranderen
 
By crachten van liefden/
Dier.
 
Noyt sulck verseren.
Begh.
830
Sy mach u wel toe spreken met eeren
 
Verorgueilleust u.
Dier.
 
Certeyn ick en sal
Kath.
 
Wats mijns? o wy noyt sulck misval.
 
Hoe stae ick/ al waer ick stom gheboren
 
In liefden verdraeyt te niet gheschoren
835
Midts vieriger schaemten duergroeyt in sorgen?
Vree.
 
O herteken biedt hem goeden morghen.+
Kath.
 
Mijn wangenskens met jonsten te hemwaerts blosen.
Vree.
 
U ooghen draeyen soeter dan rosen
 
Tot zijnen confoorte.
Kath.
 
Och alle mijn sinnen/
840
Die offeren hem confoort in minnen/
 
Als die goddinnen// uut Venus tempele/
 
In wercken van eeren.
Vree.
 
Vaet mijn exempele.
 
Breydelt u tonghe met schamelheden/
 
Laet Dierick den jonghelinc reyn van zeden/
845
Versoecken/ van dies hy aen u begheert.
Kath.
 
Ick aensie de quetse wel die hem deert.
Vree.
 
Dats waer/ maer een maecht moet haer veinsen
 
Die eere bemint.
Kath.
 
Och ghy doet my verheynsen.
Dier.
 
Wat dese ghepeynsen// die wil ic vercheynsen/ aant.
850
Want si brengen my uut hovaerdijen sulcke onruste/
 
Dattet herte bederven waent van luste/
 
Soo begheerte van hoocheden brengt int spel.
 
Ick moet my verneeren dat sie ick wel:
 
Noyt sulck ghequel.
Begh.
 
Doet mijn bevel+
855
Laetse eerst met liefden tuwaerts nijghen.
Vree.
 
Tsus schaemt u/
Kath.
 
Ick en can niet swijghen/
 
Natuere raet dat die tonghe spreke.
Dier.
 
Ick moet spreken al soudic blaemte gecrijgen.
Begh.
 
Tsus veynst u/
Dier.
 
Ick en can niet swijghen.
Vree.
860
Swijcht laet lamentacie van verre wijghen.
Kath.
 
O wach noyt soo venijnighe steke
Begh.
 
Tsus veynst u.
Dier.
 
Ick en can niet swijghen.
 
Natuere raet dat die tonghe spreke/
 
Tis beter ghegroet dan therte breke/
865
Oft besweke// sonder confortancie.
 
Ghegroet zijt maechdelijcke monstrancie
 
Sustinancie// der armer bedructer sinnen.
Kath.
 
Danck hebt der soeter accordancie.
Dier.
 
Ghegroet zijt maechdelijcke monstrancie.+
Kath.
 
Jonghelinck u eerlijcke contenancie
870
Verhuecht mijn herte beswaert van binnen.
Dier.
 
Ghegroet zijt maechdelijcke monstrancie
 
Sustinancie/ der armer bedructer sinnen.
Kath.
 
Alle die duecht en eere beminnen
 
Wensche ick ghejonsticheyt van lieve:
875
Maer vileyns die reynicheyt verdinnen/
 
Laet ick vervloecken met ongherieve
 
Int thol van grieve.
Dier.
 
Van nijders miskieve
 
Ergher dan dieve// wil God bevrijen/
 
Die preveligeerde in Venus brieve/
880
Wien dat verhieve// reyn jonste by tijen.
Kath.
 
Dierick jonghelinck wilt u verblijen/
 
In die rooskens metten dauwe behanghen.
 
Die spinnen wil God vermaledijen
 
Die haer venijn daer in ontfanghen.
885
Want haer lieflijcke blosende wanghen
 
Venijnich duerstraelt// zijn.
 
Naer de byen moghen alle rooskens verlangen
 
Als sy ghedaelt// zijn/
 
Daer thonich met soethede mach gehaelt// zijn
Dier.
890
Der spinnen wreetheyt verdwijnt de rosen.
Kath.
 
En de bye verjuechtse met haerder soetheyt.+
Dier.
 
Lusticheyt blijft dies int zandt vervrosen/
 
Der spinnen wreetheyt1) verdwijnt de rosen.
Kath.
 
Haer soete bladekens die eerlijck blosen
895
Die corrumperen sy van alder goetheyt.
Dier.
 
Der spinnen wreetheyt verdwijnt de rosen
Kath.
 
En die bye verjuechtse met haerder soetheyt.
Dier.
 
Tfy schimpers/ dorpers vol der verwoetheyt
 
Trect tuwaerts dit:
900
Daer menich roosken by onder voet// leyt
 
Druckich besmit.
Kath.
 
Die wensch ick inder hellen pit
 
Met sinnen verhit.
Dier.
 
O lelie wit
905
Die eere besit
 
Ghegroeyt met bladerkens van suyverheden/
 
Een bloemken dat droef heyt tonder spit/
 
Twelck jonstich vit/
 
Den guer van troost in tdal van vreden.
910
Taenschouwen van uwen soete zeden
 
Conforteert:
 
Een herte in minnen tonderstreden
 
Vertribuleert/
 
Der soeter bloemen gheexalteert/+
 
Onghecorrumpeert.
Kath.
915
Die hem in eeren verjubileert
 
Ende alle onsuyverheyt refuseert/
 
Is waert datmen hem abandoneert
 
Die vruchten in Venus prieel bequame.
Dier.
920
O bloeme daer hem therte toe verneert/
 
Al houdt my schaemte ghetravelgeert/
 
Sin en memorie obedieert
 
Uwen eerwaerdighen soeten name.
 
Een vriendelijck ghesichte dat conquesteert
925
Mijn jonste: dies liefde nu regneert/
 
Int palleys uus wesens welghefondeert/
 
In eerbaerheden ter goeder fame.
Kath.
 
Weet dat icx my schame// want niet en betame
 
Dat ghy een precieus woordt vercleert.
Dier.
930
Hoe soo minnelijck lichame?
Kath.
 
Dat my zere deert
 
Mijn maechdelijck wesen ware dies onweert
 
Uus woorts ontbeert.
Dier.
 
O bloeme tot alder duecht vermeert
935
Die u gheneert// reyn lieflijck bladt
 
In wercken van eeren in elcker stadt/
 
U reynicheyt is beter dan goet oft schat
 
In Venus padt// sonder bevleckinghe.+
Kath.
 
Sulcke woorden en acht ick dit noch dat.
Dier.
940
Hoe soo mijn amorueselick vat?
Kath.
 
Tis spot en geckinge// in Venus aentreckinge//
 
Want u verweckinghe// der jonstiger stralen/
 
En soude soo neder niet willen dalen.
 
Tis beter claer wijn te drincken uut schalen
945
Dan claer fonteyne.
 
U zijn beter lelien hooghe van stalen
 
Dan violetkens cleyne/
 
Dits dat ick meyne.
Dier.
 
Tpropoost is reyne/
950
Maer ghy zijt alleyne// specie en greyne/
 
Der herten ghesonde/
 
Dies neme ick God tot eender oorconde.
Kath.
 
Die menighe spreect met dobbelen monde.
Dier.
 
Hoe verstae ick dat reyn suyver blonde?
Kath.
955
Dat menich minnare ghesproken int ronde/
 
Die smertighe wonde// der minnen vlietende/
 
Is uut gheveynsder herten schietende:
 
Ende als tminnende hert is jonste genietende/
 
Ist hem verdrietende/
960
Hem selven met ontrouwen beghietende/
 
Vreemdelic sprietende// als die quaets moets// is:+
 
Om te gherakene daer meer goets// is/
 
Dies tminnende herte onverhoets// is/
 
Ghesleghen in ongheachte schijne/
965
Met grooter pijne.
Dier.
 
Die caetse is mijne// dat nootken craeck// ick
 
Bracker dan brijne// den keest so smaeck// ick.
 
Heere God wat maec// ic/ daer jonste by sneeft
 
Dat my sulck nopen ter herten gheeft?
970
Waer heb ic geleeft// daer duecht verneert// is
 
Dattet herte met ontrouwe ommegekeert// is
 
Dies yemant verseert is// in afgrijs// siet
 
Der reynder minnen?
Kath.
 
Al en sydy ghijs// niet
 
Men vinter vele soot goet om weten// is.
975
Die een bloemken volghen om den prijs// siet:
 
Tot dat tbloeysel van eeren af ghebeten// is.
 
Ghestadighe liefde dan al vergheten// is/
 
Verleetschap rijster oock met ghewelde:
 
Ghetrouwicheyt der liefden af ghespleten// is/
980
Dies menich schaepken doolt achter velde.
Dier.
 
Och noyt minnende herte dus en quelde/
 
Vervloeckende der valscher dorpers treken.
Kath.
 
En vaet daer gheen arch in dat ict vertelde/
 
Een maecht moet voor haer eere spreken.
Dier.
985
Dats waer/ maer therte blijft besweken/+
 
Dat ghy cranck betrouwen op my wilt saeyen.
Kath.
 
Ick moets uuten/ oft therte soude my breken/
 
Als dat mijn liefde moet tuwaerts draeyen.
 
Maer vreese en ancxt die sinnen ontpaeyen/
990
Dat u te cleyne is dus neder te minnen.
 
Dies moet ick den druckigen naedt vernaeyen/
 
Tot dat ick mijn leet weet te verwinnen.
Dier.
 
Och van vruechden en weet ic wat beginnen/
 
Dat u liefde tot mijne persoon geneghen// is.
Kath.
995
Jase om reynicheyt te bekinnen/
 
Dat herte in u accoort ghesleghen// is.
 
In tnet van minnen ghetast ghecreghen// is
 
In feyten van eeren mijn leven lanck. aant.
 
Want u mannelic wesen in therte gedregen// is/
1000
Verwervende der jubilacien sanck.
Dier.
 
O reyn aenschijn blanck// hebt lof en danck//
 
Mijn sinnen cranck// dies vruecht bedrijven//
 
Ick gelove u edele bloeme van wijven/
 
Ick sal u ghetrouwe in liefden blijven/
1005
Ghestadicheyt schrijven// altijd te lone
 
Reynst/ schoonste schone.
Kath.
 
Uwen soeten persone
 
Ick dies betrouwe.
Dier.
 
O suyver juecht/ u herte spant crone+
1010
In my/ kerssouwe
 
Groyende in jonstelicke douwe/
 
Dies elcken in eeren/ mach duecht bekinnen.
Kath.
 
By uwer waerden
Dier.
 
O rancke van minnen.
Kath.
1015
O mannelick wesen.
Dier.
 
Verblijf u sinnen/
 
Soete rancke van minnen.
Kath.
 
Die roemers verwinnen
 
Sijn hier ghepresen.
Dier.
1020
O rancke van minnen/
Kath.
 
O mannelick wesen/
Dier.
 
O trostelick troost in eeren gheresen
 
Peynst doch om my:
Kath.
 
Tsal u gheschien/
 
Verlicht u herte
Dier.
 
Tis al ghenesen/
1025
Reyn troostelick troost in eeren gheresen.
Kath.
 
Het wort seer spade+
Dier.
 
Wy scheyden met desen
 
Natuere die croont.
Kath.
 
Wat macht bedien?
Dier.
 
O troostelijck troost in eeren gheresen
 
Peynst doch om my.
Kath.
 
Tsal u gheschien.
Dier.
1030
Adieu reyn maechdelijck engien.
Kath.
 
Adieu.
Dier.
 
Adieu tot morgen dat wy malcander weder sien.
Begh.
 
Ke gaet/ u neckbeen moet ghy verstuycken.
 
Waer sidy broerken?
Vree.
 
Ick hebbe legghen duycken.
Begh.
 
Tis nu al vetman.
Vree.
 
Latet catken roncken. aant.
Begh.
1035
Sy hebben sint Joris vissop ghedroncken.
Vree.
 
Ach ach ay.+
Begh.
 
Wat gadyer om lachen?
Vree.
 
Ja ick ghy souter selve om schachen.
 
Dat meysken waent waers.
Begh.
 
Ist qualijck by ghebracht?
Vree.
 
Sy kittelt haer selven datse lacht.
1040
Maer/ hoe worpse die uutslaghen van bezijen?
Begh.
 
Tjan dees jonge claddekens connen wel vrijen. aant.
Vree.
 
Jae maer sy laten
Begh.
 
Hem
Vree.
 
Niet
Begh.
 
Castijen
Vree.
 
Maer
Begh.
 
Berijen.
Vree.
 
Dat laten wy lijen
 
In oneeren verterdende binnen den zande.
Begh.
1015
Ick ben begheerte van hoocheden/
Vree.
 
Ende ick vreese voor schande.
 
Dus gaen wy twerc spinnen datter geroet// is+
 
Totdat de voghel int nette gheloct// is.
Pausa.
Vad.
 
Hoe sullen wijt maken?
Moed.
 
Eylacen ick en weet/
 
Want Dierick studeert in Venus boecken.
Vad.
1050
Ons castijen hem luttel ter herten spreet
 
Hoe sullen wijt maken?
Moed.
 
Eylacen ick en weet/
Vad.
 
Dat hy hem aen dat maechdeken ontreet
 
Hy en derf nemmermeer vrient aen mi soecken.
 
Hoe sullen wijt maken?
Moed.
 
Eylacen ick en weet
1055
Want Dierick studeert al in Venus boecken.
Vad.
 
Geen vrouwelic wesen en mach hem vercloecken
 
Dan die lijnwaet naeystere.
Moed.
 
Sy weet haer treexken/
Vad.
 
Het is een quaet schijtken.
Moed.
 
Een hovaerdich slecxken/
 
Soudse yemant groeten het ware mirakele.+
Vad.
1060
Haer aenschijn hangt inden derden schakele aant.
 
Om dat wy niet en willen ghedoghen
 
Dat hijse trout.
Moed.
 
Heeft sy tvermoghen
 
Sy sal Dierick trecken in haer accoort siet.//
Vad.
 
Waer icse gemoet/ sy en spreect een woort// niet
1065
Dies therte van pruesheden veel gepijns// heeft.
Moed.
 
Sy denct datse tvogelken binnen mijns// heeft.
Vad.
 
Tjan ick sal haer de caetse ontsetten.
Moed.
 
Wy en souden niet connen/
Vad.
 
Ick salt beletten/
 
Al soudick hem in ijsere doen beslaen.
Moed.
1070
Wacharmen hy soude zijns sins ontgaen.
 
Want hij loopt rasende achter straten
 
Als hy tversoecken van haer moet laten
 
Vercoorne man.
Vad.
 
Mijn ooghen weenen/
Moed.
 
Sy heeft hem betovert.
Vad.
 
Dat soudick meenen/+
1075
Dies therte veel jammers aen hem siet.
Moed.
 
Hy en soude om alle die werelt niet
 
Lijden/ dat hy ter jonsten gheneghen// is.
Vad.
 
Dats waer: hy weet wel dattet ons teghen// is
 
Dat hy zijn vlercken dus nedere slaet.
Moed.
1080
Hoe sullen wijt maken?
Vad.
 
Ick weet ons raet.
 
Hopende dat wijer troost aen vinden// sullen.
 
Onsen sone dat wy versinden// sullen
 
Te Dordrecht aen mijnen broeder ghetrouwe.
 
Hem jonstelijck biddende dat hy hem houwe
1085
By hem/ soo hy lancxt can ende mach
 
By deser causen.
Moed.
 
Dat ware den slach/
 
Maer tmoeste hem te voren overgescreven// zijn.
Vad.
 
Het sal hem te kennen ghegheven// zijn/
 
Om los te wordene van miskieve:
1090
Hoe hy ontbieden sal met eenen brieve/
 
Onsen sone/ om groote lastighe saken.
Moed.
 
Ende oft hy niet gaen en wil
Vad.
 
Dat sal ick wel maken
 
Sijt te vreden laet mij den man regeren.+
Moed.
 
Nu gaen wy den brief dan ordonneren/
1095
Ende seynden derwaert alsoot behoort/
 
Gods gracie blijve ons bystant voort.

Conclusie.

Jonst.
 
Natuerlic gevoelen doet veel dincx maken
Nat.
 
Die tsop gheproeft heeft die weet hoet smaect.
Jonst.
 
Dus wrachte nature in alle saken.
1100
Natuerlick ghevoelen doet veel dincx maken.
Nat.
 
Hier muechdy aen tverstant gheraken
 
Hoe deen complexie dander gheraect.
Jonst.
 
Natuerlick ghevoelen doet veel dincx maken.
Nat.
 
Die tsop gheproeft heeft die weet hoet smaect.
1105
Dus was tcompact van den vader ghemaect/
 
Om Dierick te Dordrecht te versindene.
 
In tvervolghen van onser materin naect/
 
Hopen wy tcluwen hier of tontwindene:
 
Ende sulcke soetheyt daer inne te vindene/
1110
Dat elck minnaer verhueghen mach die leeft.
Jonst.
 
Tscheyden van twee ghelieven te indene
 
Daer liefde perfect haer groeysel in heeft
 
Wordt compasselijck soo nature uut gheeft+
 
Comt horen twoort uwer sinnen voetsele.
Nat.
1115
Lijdt met den ghenen die aldus sneeft
 
In minnen hebdy zijns smaecx besoetsele.
 
Die heylighe gheest sy u behoetsele/
 
Wy en spelen als nu gheen sotternije.
 
Tspel is lanck neemt dies bevroetsele
1120
Dus bevelen wy u alle ten naesten tije//
 
Die waerdighe maghet ende moeder Marie.
 
Eynde vant eerste spel.

Prologhe vanden tweeden spele.

Jonst.
 
Alle die troost in minnen begheeren/
 
Wensche ick jonsticheyt van lieve.
Nat.
 
God wilse van grievelick grief afweren
1125
Alle die troost in minnen begheeren.
Jonst.
 
Het moet alle jonstighe sinnen deren/
 
Alst minnende herte valt in miskieve.
Nat.
 
Alle die troost in minnen begheeren/
 
Wensch ick jonsticheyt van lieve.
Jonst.
1130
Vileyns/ beroemers/ ergher dan dieve
 
Die eerbaerheit conste ende vruecht verstrangen/
 
Wensche ick met grooten ongherieve/
 
Den minnaers ter eeren/ aen bomen gehangen.
Nat.
 
Ghy constighe sinnen/ u mach verlanghen
1135
Int vervolghen van onser materien voort/+
 
Van Katherijnen/ wiens blosende wanghen/
 
Dierick den jonghelinck was een confoort.
 
Hoe die coopman zijn vader was ghestoort/
 
Midts hovaerdijen die daer inne wrachte
1140
Hebdy in ons beghinsele ghehoort:
 
Dat den jongelinck namaels in lijden brachte.
Jonst.
 
Doen natuerlijc gevoelen twerck overdachte/
 
Ende ick jonstighe sin den smaeck ghecreech/
 
Most ick vast liefde draghen by crachte/
1145
Duer therte dat totter liefden neech.
 
Ick sat verflaut vast aen den weech/
 
In tvoorleden spel/ midts crancker hope:
 
Sy sprack al suchtende/ maer ick sweech:
 
Die dat ghesmaect heeft proeve vanden zope.
Nat.
1150
Jonstighe sin ghy crijcht de nope
 
Van uwer qualen/ dats u seer groot.
Jonst.
 
Mochtet comen dat ick mijns griefs ontslope
 
Van ontrooste verhuecht waer ick ter noot.
 
Al minne ick lacen mijn overhoot/
1155
Nature en vreest gheen onghesonde:
 
Haer aenschijn veranderde nu bleeck nu root/
 
Duer tsoete begrijpen ons spels ten gronde.
 
Alle woorden sprack ick uut haren monde/
 
Soo my uut grooter verwaentheyt dochte:
1160
Ende oock gevoeldick die smertelijcke wonde
 
Als Dierick/ daer my reyn jonste toe brochte.+
Nat.
 
Die den jonstighen sin wel duersochte/
 
Men souder tgroeysel van liefden in vinden.
Jonst.
 
Natuerlijck ghevoelen die was diet wrochte
1165
Uut jonsten/ dies wy ons hier bewinden.
Nat.
 
Eer wy ons tweeste vervolch volhinden/
 
Suldy sien blaken der minnen brant:
 
In wercken van doloruese allinden:
 
Hoe datmen Dierick te Dordrecht waert sant:
1170
Gheen droever scheyden men noyt en vant/
 
Soo ghy hier speelwijs sult aenschouwen/
 
In den Spieghel der minnen onderstant/
 
Van eeren/ onder mans ende vrouwen.
 
Maect audiencie vrienden vol trouwen/
1175
Spieghelt u in der minnen speghele.
 
Wilt den keest vaten ende wel onthouwen/
 
Waerachticheyt toocht hier af den seghele:
 
Wy gaen beghinnen naer mate ende reghele.

De baniere vanden tweeden spele.

 
Ghy amoreuse ‘joyeuse sinnen,
1180
Hoort “voort” hoe lief van lieve scheeden’ sal.
 
Twert den jonstigen ‘constigen’ een spiegel van minnen,
 
Die sijn juecht ‘met reyn vruecht, hier toe bereden, sal
 
Met groefheyt “in droef heit” elc herte weeden’ sal,
 
Duer tschouwen ‘der rouwen’ eer si hem geven ‘sal
1185
Arm slechte “haer vlechte” hoort hoement beleden’ sal
 
Tverscoont ‘en tbetoont’ hoe een maechdeken leven ‘sal.
 
Hoort“voort” die soetheyt die hier aencleven’ sal.+

Vorige Volgende