Daghregister. Deel 2. 1656-1658

September anno 1657

⁺ Adij, primo dito, noch al Noordtweste-winden, tot belet als vooren, ende is oock 't Robbejachtjen gedespescheert om met de jachten Hasselt ende Maria in compagnie mede te seylen tot het Dassen-eylandt met ordre als dicterende is navolgende:

Memorie voor d' opperhooffden van 't Robbejachjen, luydende als namentlijck:

‘Alsoo goetgevonden is 't jacht Maria te verstercken met de twee Engelse stucken die op 't Dassen-eylandt begraven leggen, ende derhalven de jachten Hasselt ende Maria g'ordonneert sijn dito eylandt empassandt aen te doen, soo sullen Ul. met deselve

+ 124v

[p. 163]

tegelijck van hier t'seyl gaen, omme mede met alle spoet derwaerts te varen ende haer de voorsz. stucken ende rampaerden, etc., aen te wijsen, nae 'twelcke dan sult innemen al 't riedt, latten ende sparren waermede 't huys aldaer gedeckt ende gemaeckt is. Item oock de cogels offte rondtscharp^1. uyt de chaloup Peguyn aldaer aen strandt leggende bij de paelen daer de boot placht aen vastgemaeckt te worden, neffens oock een lere emmer bij de waterput leggende, waermede dan ten eersten weder sult herwaerts opcomen om voorhaelde sparren ende riedt te gebruycken daer 't nodich wesen sal, brengende met eenen eenige levendige dassen mede ende tijdinge off se daer weder wat aenteelen.

In 't fort de Goede Hoope, adij primo September, anno 1657

(ende was geteyckent:)

Jan van Riebeeck.’

Sondagh, den 2en dito, 's morgens regenachtich weer en de windt westelijcq, sijn heden oock gedespescheert de schepen Rotterdam ende Enchuysen, mitsgaders d' opperhooffden van dien g'intregeert de brieven ende annexe pampieren aen d' Ed. Heeren Gouverneur-Generael ende Raden van India^(a).

Tegen den avondt is 't Robbejachtjen met een variabel luchjen vooraff t'zeyl gegaen.

3 dito, 's morgens liefflijck sonneschijn-weer met stilte, bleven de boots van de⁺ bovengemelte schepen, vermits niet seyl costen raken, voor 't ledich leggen noch besich soo veel wortelen, cool, etc., aen boort te halen als deselve costen weghslepen, om op reyse soo langh tot ververssinge te dienen als mogelijcq sij, volgens gewoonte al overlangh soodanich in treyn geweest.

Tegen den avondt raeckten de jachten Hasselt ende Maria met een variabel luchjen onder seyl, maer vermits de wint na 't Noortwesten schoot ende redelijck stijff begond deur te coelen, moesten 't deselve tusschen 't Robben-eylandt ende dese bay weder anckeren, mitsgaders Rotterdam ende Enckhuysen daeromme oock blijven leggen.

4 dito, 's morgens stercke, drooge, noordlijcke coelte, tot belet als vooren, welcke wint op den dag N.westelijck lopende, soo hardt toenam met felle regen ende hagelbuyen, dat de voorgemelte schepen al vrij wat aff te rijen hadden, sijnde Rotterdam's schuyt achter affgespoelt, 'twelck bij de redout Duynhoop strandende, sonder schade door d' onse hoogh op 't landt gehaelt wierd.

5 dito, 's morgens noch al harde, felle N.Westewinden, latende Rotterdam een sjou^2. wayen ende een schoot doen. Des hier van landt onderstaen wierd met de sloep

1. ronde kanonkoeëls. Dit is die enigste vindplek wat die WNT (XIII, 1041) vir hierdie ‘samenstelling’ aangee.

(a) Sien C. 493: Uitg. Br., 1652-1661, pp. 705-706. K.A.

+ 125

2. Halfopgerolde vlag as teken dat hulle hulp nodig het. Ook opgeneem in briewe o.d. 9/1/1662. Woord van Friese afkoms, waar sjouwen beteken: deur die water loop om leeftog aan boord te bring.

[p. 164]

derwaerts te varen, maer moeste vermits de harde brandingh onverrichter zake wederom keeren.

Tusschenwijle steeckt de boot van 't schip Enchuysen off, comende daermede genoechsaem op de hals^1. voor wint vol volcx aen landt, sijnde voor tegen 't schip ende achter van de sloep heel aen stuck ende schadeloos^2. gestooten, sulcx datelijck op 't landt gehaelt wierd om te vertimmeren.

Weynich daerna begaff sich de schuyt van Enchuysen met den ondercoopman⁺ Huygh na 't schip Rotterdam, maer costen door de hooge deyningh ende stortingh niet aen boort comen. Des die van Rotterdam achter uyt de galderije haer een brieffken toewierpen, waermede selve^3. aen landt quamen, luydende als te weten:

‘Mijn Heer, onse voorgenomen debvoir om ons reys te vervordere is bij onse voortvarentheyt nae onse wens niet wel uytgevallen, overmits de noordelijcke wel soo oostelijcke alsmede N.N.W. ende N.Weste harde windt ons sulcx belet heefft ende daerbij noch genootsaeckt waren noch 2 anckers te laten toegaen ende de zee soo hefftich was dat door 't springen^4. van dagelijcx^5. ancker hebben op 5 ende 4½ vaem gecomen, daer soo gestooten met ons achterschip ende 't roer, dat wij vrij becommert waren voor een groot ongeval, ende de roerpen van 't roer daerin aen stucken, raedtsaem bij ons gevonden water te storten^6., ende hebben wel 46 pijpen^7. water gestort. Onse schuyt is achter van de boot gesmeten van 2 touwen, daer die aen vast waren, ende oock de galderije boven 't roer met opstooten ontramponeert. Wij versoecke aen de Heer Riebeecq dat nae onse schuyt mocht gesien worde, alsoo sonder twijffel die beschadicht sal wesen, door onse timmerluyden mach versien^8. worden. Ondertusschen, soo Godt almachtich ons weer ende wint verleendt, kennen nu soodrae niet vertrecken als wel voorgenomen waer, maer de gelede schade eerst in esse^9. moeten brengen, doch tot mijn leetwesen, etc.

In Rotterdam,

adij 4en September anno 1657.

UE. dienaers,

(was geteyckent:)

Jochem Claesz.

Cornelis Timmers

Jan Jansz.’

In den nanacht, altemets een stil vlaegjen wesende, heefft den Commandeur de sloep van Enchuysen na 't schip Rotterdam gesonden om te vernemen hoe 't daermede stond, welcke cort daerna wederom comende, rapporteerden dat de groote mast gisteravondt door 't hardt stooten al hadden moeten kerven^10., sijnde met de

1. op de hals, met lewensgevaar.

2. beskadig, stukkend.

+ 125v

3. waarmee deselve of waermede deselve. So word ende de dikwels ende geskryf.

4. losspring.

5. wat die meeste gebruik word. Teenswoordig gewoonlik daags anker.

6. laat wegloop (om die skip ligter te maak)? In hierdie spesiale betekenis nie in WNT nie.

7. vate, waterhouers.

8. reggemaak.

9. in esse hier = in orde.

10. kap.

[p. 165]

zeylen en de gansche vleet^1. na strandt gedreven ende al haer water gestort, na 'twelcke 't stoten wat opgehouden, mitsgaders een touw ende een ancker gebroocken was, sulcx jegenwoordigh weder in 't vlot^2. voor een ancker ende 't beste tou lagen, met hope, dewijl 't weer affnam, omme tegen den dagh 't schip op diep water ende⁺ de behoorlijcke rheede weder te crijgen, alsoo daeraen gansch geen merckelijcke leccagie noch eenige andre schade vernomen wierd.

6 dito, 's morgens 't weer heel bedaert sijnde ende de jachten Hasselt ende Maria door de verlede stercke contrarie winden mede weder ter rheede gecomen wesende, is den Commandeur des morgens vroegh selffs na 't schip Rotterdam gevaren, daer ten eersten de schippers van Enchuysen ende de voorss. jachten datelijck met haer boots ende werptuygh liet aen boort comen ende ordre stellen dat sijluyden aen 't voorsz. schip tesamen soo lange soude blijven tot hetselve met haer hulpe, raedt ende daet weder in 't diep ende op de behoorlijcke rheede gebracht soude wesen, mitsgaders dan ten eersten de vleet thuys te halen, etc., sulcx op staende voet werpen^3. uytgebracht, 't ancker ende 't nieuwe touw daer 't schip voor lagh, ingewonnen wordende, bevonden is bijna 2 strengen daervan gebroocken te wesen ende 't ancker boven comende beyde de handen aff, sulcx het wonder was dat het noch gehouden ende sooals^4. den Commandeur ende al de schippers daer aen boort waren 't schip niet voorts tegen de wal gedreven was, alsoo oock een ander ancker in 't vallen de schacht dicht tegen de stock affgebroocken ende een derde, het touw aen stucke geraeckt wesende, geen ander meer claer hadden om toe te laten gaen ende alsoo voor 't werp aenquam^5.; invougen aen allen 'tselve te mercken Godt de Heere dit schip voor d' E. Compagnie wonderlijck bewaert heefft ende te hopen sij alles weder soodanich te verhelpen sal wesen dat sijn reyse sal cunnen vervorderen; ten welcken eynde, ende omme de mast, etc., weder te eerder vaerdigh te crijgen, die van Enchuysen g'ordonneert sijn twee timmerluyden aen Rotterdam over te senden, ende omdat selve wel vier weecken, na 't gevoelen^6. van de schippers, werck heefft eer weder sal cunnen seylvaerdigh wesen, soo sijn oock 100 man van dito schip (310 persoonen ophebbende) g'ordonncert op 't schip Enchuysen over te laten gaen om daermede soo veel te eerder op Batavia te comen, dewijl 't volcq daer doch ten hooghsten nodigh ende op Enchuysen maer 241 persoonen sijn.

's Namiddags was 't verhaelde schip Rotterdam weder in diep water op 6½ à 7⁺ vadem goede grondt gebracht sonder eenige merckelijcke leccagie, Gode loff, ende waren voorts besich om hem vorders terecht te helpen na d' ordre vooren aengeroert.

7 dito, 's morgens heel moy weer, heefft den Commandeur partije volcq gestuyrt na de vleet van 't schip die op strandt gespoelt waren. Ende brachten de schippers

1. tuigwerk.

2. in 't vlot, vgl. o.d. 23 Februarie hiervoor.

+ 126

3. werpankers.

4. onderwyl, gedurende die tyd dat.

5. d.w.s. hulle het geen orige anker klaar gehad om nog uit te werp nie en die skip het dus net voor die werpanker gelê. In die hs. voort werp.

6. mening.

+ 126v

[p. 166]

van de jachten Hasselt <ende Maria?> tijdinge dat Rotterdam maer twee anckers voor de handt had om voor te leggen, alsoo der twee gebroocken waren, als vooren aengeroert; sulcx ordre gegeven is (vermits d' anckers hier aen landt leggende te licht vallen) na andre op te ruymen^1. ende in te steecken^2., dewijle doch om te repareren leggen blijven moet.

Ondertusschen is den Commandeur selffs eens weder na boort gevaren om te sien hoe alles gestelt was. Daer comende heefft bevonden dat een van de voorsz. twee anckers (voor 'twelcke neffens 't ander schip soude vastgeleyt worden) de schafft dicht onder aen de stock wel halff deur was, sulx nu drie anckers aen stuck ende geen meer als één daer 't schip voor lagh bij de handt wesende, heefft datelijck een ander van de brugh van 't schip Enchuysen laten halen om 't schip emmers doch voor alle saecke, soo haest als mogelijck was, verseeckert ende vast te leggen ende dan na d' andre anckers als voorsz. op te laten ruymen, etc.

's Avonts is den ondercoopman Huygh, met volcq van Enchuysen heden morgen uytgesonden, met 't groot seyl van Rotterdam in 't fort gecomen, hebbende de rhee^3. dicht bij 't vrack van Haerlem hooch op strandt gesleept om bij gelegentheyt vandaer te halen.

⁺ Nieuwe maen, den 8 dito, 's morgens moy weer met betrocken lucht ende slappe variable coelte, is 't Robbejachtjen weder ter rheede gecomen met tijdinge dat vermits dese verlede harde stormen omtrent 't Dassen-eylandt niet^4. had cunnen uytrechten, ende al wat pryckel uytgestaen doch geen schade geleden als dat de handt van 't een anckertjen gebroocken ende het touw wat schadeloos op de clippen gevijlt was, anders had hem 't jachtjen bysonder wel ende treffelijck in al dat quaet weer gehouden, soo in zee als voor ancker seer fray ende mack rijdende als oyt een vaertuygh soude cunnen doen.

Heden waren de boots van al de schepen met dit moye weer besich om de mast ende stengh met de gansche vleet van 't schip Rotterdam voorts wederom aen boort te halen, maer was 't want^5. om 't vracq van 't schip Mauritius^6. soo verwart, dat het niet los te maecken was; echter is ordre gestelt om morgen noch nader te versoecken.

Ende is 't Robbejachtjen affscheyt gegeven om met 't eerste goede hapjen weder, ten eynde voor dato aengeroert, na 't Dassen-eylandt te varen ende empassandt 't Robben-eylandt aen te doen met onderstaende brieffken geschreven aen Jan Woutersz. ende luydende als te weten:

‘Hiernevens gaet op U versoeck voor Ul. 1 salmpouris^7., 1 paer schoen^8., vier negroscleden^9. ende 2 lb. tabacq.

1. na andre op te ruymen = die ander ankers te probeer opvis?

2. in te steecken, d.w.s. in die ankerrus?

3. Vroeër gebruiklike (Hollands-Zeeus-Vlaamse) byvorm van ra, dwarshout voor die mas waar seile aan opgehang word.

+ 127

4. niets.

5. touwerk.

6. Skip wat (in 1643?) in die buurt van die teenswoordige Drieankerbaai vergaan het.

7. soort sis. Hobson-Jobson, s.v. salempoory. Oudste aanhaling aldaar in Ndl. 1648. Nie in WNT nie. Met 1 salmpouris sal wel bedoel wees: een stuk, een rol.

8. Meervoud van ou enkelvoud schoe; of skryffout vir schoenen.

9. Klede bedoel vir negers. Negro is die Port. vorm. Vgl. nog Engels negro.

[p. 167]

Voor Thomas Cristoffel Muller 1 paer schoen, 1 lb. tabacq, 1 graeuwe hoedt, 2 hemden, 1 paer wolle cousen ende 1 maendt gelt sijnde 9 gulden.

Voor Jaspar Jansz. Duyff 1 paer schoen, 2 hemden, 1 paer wolle coussen.⁺

Item om te saeyen: wat slae ende raepsaet in 2 blaesen^1.; 3 hoenders te weten, 1 haen ende 2 hennen; 100 paelen, neffens 3 bossen staecken om te gebruycken tot latten ende dito paelen daermede aen den andren te binden in plaets van 't spijckeren, alsoo de spijckers daertoe te costelijck vallen.

Ende wort Ul. bij desen weder voor 2 maenden gevictualieert, mitsgaders op Ul. versoeck in plaets van gort met rijs versien.

Sondagh, den 9en dito, 's morgens betogen lucht ende moy weer, waeromme weder na de vleet met boots gevaren wierd om die met wandt ende al, mogelijck sijnde, wederom te crijgen maer mostendt^2. wandt om de verwarringe voorsz. verlaten^3. ende alleen met de bloote mast thuyscomen, die hooch op de wal gehaelt wierd om te laten maecken 't geen daeraen te doen sal wesen.

Ondertusschen bleeff de wint noch al contrarie tot belet van de verhaelde schepen haer vertreck.

Echter raeckten 't Robbejachtjen met bouchsaerden ende ander slachbouchjens^4., vermits 't luchjen variabel was, noch t'zeyl, sijn best doende omme voor eerst 't Robben-eylandt te beseylen.

10 dito, 's morgens stijve N. ten Ooste-coelte, waerop het oock wat begond te regenen, ende de wint na 't Oost ende Zuyd-Oost schietende, sijn voorsz. schepen, namentlijcq Enchuysen na Batavia ende de jachten Hasselt ende Maria na Guinea, etc. weder t'seyl gegaen, raeckende voor den avondt noch fray buyten. D' Almogende wil haer reyse vorders voorspoedigh maken.

11 dito, 's morgens noch al redelijcke stijve Z.Z.Ooste-coelte met droogh, helder⁺ weer. Begonnen de wallen van 't fort, hier ende daer uytgecalfft, weder te repareren, mitsgaders de borstweer rontom aff te werpen om weder met andre stormpaelen, alsoo d' oude vergaen sijn, te vernieuwen, ten eynde wat deffenciber^5. souden mogen wesen off^6. er misschien yets voorviel.

12 dito, 's morgens helder, stil, sonneschijn-weer.

13 dito, idem.

14 dito, doncker, betrocken lucht ende N.westelijcke coelte.

15 dito, idem, ende was in den nanacht 't Robbejacht weder van 't Dassen-eylandt geretourneert met tijdinge dat de jachten Hasselt ende Maria dito eylandt om de stucken^7. (daer leggende) aff te halen, niet hadden derven aendoen, maer voor de wint voorts gevaren waren, sulcx wij deselve hierna bij ander gelegentheyt daer sullen moeten affhalen ende na d' ordre van d' E. Heer Van Goens op 't Robben-

+ 127v

1. gedroogde blase van diere, as houers. 'n Blaas met erwten het in Ndl. spreekwoordelik geword.

2. mo(e)sten 't.

3. agterlaat.

4. 'n Slagboeg is 'n draaiende wind wat gunstig of ongunstig kan wees.

+ 128

5. defensiever, sterker op die verdediging.

6. in geval.

7. kanonne.

[p. 168]

eylandt planten, daer 't jachjen in 't keren mede aengeweest ende al de houtwercken van 't huys gebracht had, om een crael voor de schapen te maecken, brengende eenlijck^1. 't riedt hier ende navolgende brieffken van dito eylandt geschreven aen den Commandeur Jan van Riebeeck, ende luydende als te weten:

‘Wij hebben met 't Robbejacht wel ontfangen 100 stocken met drie bossen latten, alsmede met dito jacht nu van Dassen-eylandt comende, de vordere stucken ende stollen^2. van 't gewesene huys aldaer, sijnde 127 stucx in alles, waermede nu een⁺ goet, starck corael voor de schapen connen maken, dat wel een goede tijt tegenhouden sal ende hier oock wel van doen is. 't Getal van de schapen is jegenwoordigh 350 stucx, soodat hier nu veel jonck goet is.

Wij sijn UE. hoochlijck danckbaer voor ons ontfangen ransoen ende voor 't gesonden thuynsaet, alsmede de twee hoenders. Den haen was gans blindt, sieck aen de pip, is een dagh nadat <wij> se ontfangen hadde gestorven, versoecke dierhalven om een ander. Hadden wel moedt, als hier 10 à 20 hoenders waren, mettertijt wel 1000 à 1200 stucx aen te teelen ende oock aen d' E. Compagnies schepen tot ververssinge conde dienen ende geduyrich in voorteelt blijven, ende hier bequaeme plaets toe is om te houde, als 't UE. soo verstonde, wel met halff soo veel cost als aen 't fort.

De mieredickwortelen groeyen, Godt loff, fray, maer pattattissen connen niet vernemen. Hiermede, etc.

(Tersijden stondt:)

Op 't Robben-eylandt,

den 14 September, anno 1657.

(Lager stondt:)

UE. onderdanige ende

dienstwillige dienaer.

(Ende noch lager stondt:) Versoucke om een halve legger^3. voor de waterpudt ende 1 speckvercken^4. in de thuyn.

(Was geteyckent:)

Jan Woutersz.’

Sondagh, den 16en dito, 's morgens fray, liefflijcq, stil weer.

17 ende 18 dito, cout, windrigh weer van den Z.Z.Oosten tot tegen den middagh, quam 't luchjen weder N.westelijck uytter zee.

19 dito, 's morgens nat, regenachtich weer ende wint vrij stijff van den N.Westen.

20 dito, wat beter doch evenwel vochtich weer ende 't coeltjen variabel.

21 dito, heel fray, droogh, sonneschijn-weer ende 't luchjen als boven.

Vollemaen, den 22 dito, idem. 's Namiddaghs den Commandeur aen 't schip Rotterdam⁺ eens gevaren sijnde, om te sien hoe 't werck in de reparatien daer al voortgingh, begond seer hard te wayen uytten Z.Z.Oosten, sulcx denselven aldaer verweert bleeff ende

1. alleen, net.

2. stol beteken stuk. Stukken en stollen was in die 17de eeu 'n gebruiklike kombinasie.

+ 128v

3. vat.

4. Die verband dui op vercken = soort vat Vgl. o.d. 26/3/1653 en passim. Spekvat, vat waarin spek bewaar word, was 'n gewone woord.

+ 129

[p. 169]

Sondagh, den 23 dito, deselve wint noch al even stijff aenhield tot den

24en, 's morgens, begond wat aff te nemen, als wanneer het onderstondt met eenige stille vlaeghjens na land te varen, daeromtrent acht uyren wel aenquam ende op strandt vond staen den tolcq Herry, nu een lange wijl met Caepman ende consorten wegh geweest, tijdingh brengende, offte altoos ons wijs makende, dat verscheyde Saldanhars bij hem geweest waren, met welcke hij seyde, neffens Caepman, pais ende accoort hadde gemaeckt, omme met haer bestiael hier bij ons liber ende vrij te comen handelen, sonder malcanderen aen weercanten eenich molest aen te doen, etc., seggende wijders dat deselve hem souden hebben gesoubat^1. (welck Indiaens^2. woort hij verstaedt ende tot Bantam - met d' Engelse in voortijden geweest - geleert heefft) maer onse meninge is, dat hij selffs voor^3. de Saldanhars sal gesaubat^1. ende haer vruntschap sal gesocht hebben, als wel merckende dat wij, na sijn meenichmael gedaene voorslagen, doch niet willen resolveeren met hem gecombineert de Saldanhars eenige moleste offte hinder maer ter contrarie alle minne ende vrundtschap aen te doen ende daermede als goede vrunden oprechtelijck soecken te handelen ende wandelen, etc.

Tegen den avondt quamen eenige van de Saldanhars met Herry's volcq noch aen 't fort, versoeckende ons coper ende tabacq, etc., te sien, alsoo voorgaven dat se vreesden wij niet genoech op voorraedt hadden. Des haer alles is laten sien ende lustich gemonstert^4., mitsgaders wijsgemaeckt dat noch meer in het hier ter rheede leggende schip Rotterdam voor ons was ende met d' andre schepen (dagelijcx te comen) telckens oock veel verwacht wordt, doch bloesen^5. sij daer boven, seggende dat se ons wel haest sullen bloot maken ende als over omtrent 3 jaren^6. weder uytcopen ende dan met ons jocken souden, beneffens meer andre lacchende discoursjes, na 'twelcke (haer met wat broot, tabacq, bier, brand- ende Spaence wijn vereert⁺ hebbende) vrundelijck gescheyden sijn.

25 dito, 's morgens fray, liefflijck weer ende 't luchjen variabel. Heden is de stengh weder op de mast van 't schip Rotterdam geraeckt.

Ende hebben haer vandaegh weder wel 20 persoonen tot vrijdom aengeboden, waervan vooreerst dese 5 'tselve sijn vergundt, namentlijcq:

Hendrick van Surwerden, corporael ende Elbert Dircxsz. van Emmerick^(b), soldaet ende tafeldienaer van den Commandeur, omme hun op haer handtwerck van cleermaken buyten landtbouw te erneren ende de nieuwe steene redout Corenhoop te bewaren, ende dat twaelff jaren sullen moeten vrijman blijven; Harman Ernst van Utrecht, bootsgesel voor 3, Cornelis Claesz. van Utrecht, dito voor 6 jaren, in dienst

1. mooi praat met, smeek. Oudste voorbeeld van die gebruik van die woord in Nederlands. O.d. 7/7/1658 word soebat gebruik in die bet. vlei. O.d. 26/8/1658 die afleiding soubaster ‘ofte flickfloyster’. Vgl. ook bls. 310, noot 1.

2. Indies, d.w.s. Maleis. Van Mal. sobat, vriend.

3. Afr. voor, nie vir nie.

1. mooi praat met, smeek. Oudste voorbeeld van die gebruik van die woord in Nederlands. O.d. 7/7/1658 word soebat gebruik in die bet. vlei. O.d. 26/8/1658 die afleiding soubaster ‘ofte flickfloyster’. Vgl. ook bls. 310, noot 1.

4. vertoon.

5. Verl. tyd van blazen, hier = spog, grootpraat, opsny (WNT II, 2810). Die Hottentotte het dus nog bokant die Hollanders uit grootgepraat.

6. als over omtrent 3 jaren, soos omtrent drie jaar gelede.

+ 129v

(b) Of Emmerich, Pruisiese stad naby Düsseldorf.

[p. 170]

van Hendricxsz. Boom, gewesen baes-hovenier van d' E. Compagnie ende nu mede sijn vrijdom toegestaen sijnde om landt te bouwen ende melckbeesten aen te houden, etc., volgens de vrijbrieven haer toegestaen te verleenen^(c).

26 dito, 's morgens nat ende mottich weer met stilte, doch begond op den dagh een Noordlijck labber coeltjen te waeyen.

Ende hebbende haer oock eenige timmerluyden van 't schip N. Rotterdam tot vrijdom aengepresenteert om de^1. vrije luyden huysen te bouwen, welcke daer wel gemist cunnende worden, vermits alles aen de mast, etc., weder gerepareert is ende twee timmerluyden van Enchuysen op hebben, sulcx toegestaen ende daeromme g'ordonneert sijn aen landt te comen.

⁺ 27 ende 28 dito, idem, moy weer en de wint als vooren, sijn die van 't schip Rotterdam, weder gerepareert ende seylvaerdigh geraeckt sijnde, den ganschen dagh besich geweest haer ververssinge voor de reys andermael aen boort te halen, ende gegeven hare despeche omme metten eersten goeden windt die Godt sal gelieven te verleenen, hare vorder te doene reyse na Batavia te vervolgen^(d).

29en dito, dijsich, doch goet weer ende wint als vooren.

Sondagh, ultimo dito, stil weer tot belet van voorsz. schips vertreck, doch waren deselve, gelijck oock gister, besich om wat uytwaerts aen te corten ende lieten ons weten dat weder een ancker den eenen arm affgebroocken was, sulcx dit schip seer ongeluckigh in sijn anckers is gevallen, schijnende dat wat sleght moeten gemaeckt wesen.

Op den middagh 't luchjen van den Z.Z.Oosten comende, is 't selve schip t'seyl ende ten eersten fray buyten geraect. D' Almogende wil het voor verder ongeluck bewaren ende behouden laten overcomen.

(c) Vir die betrokke vrybriewe sien V.C. 39: Monsterrollen, Vrije Lieden etc., pp. 31-38 (Vrijprieven). K.A.

1. Sic. ‘Onverboë’ genitief? Vgl. bv. den sieckentroosters vrou (6/6/1652) en Inleiding, bls. XLI. Of ‘onverboë’ datief?

+ 130

(d) In 'n brief, wat met die Rotterdam na Batavia gestuur is, het Van Riebeeck oor skeepsverkeer en die aktiwiteite van die vryburgers aan die Kaap gerapporteer. C. 493: Uitg. Br., 1652-1661, pp. 709-711. K.A.