Daghregister. Deel 1. 1651-1655

<Martio anno 1654>

Sondach, primo Martio, schoon, lieffelijck sonneschijn-weer. Ende wierd ons geseyt datter een dooden walvis omtrent 1½ mijl van 't fort in dese bay tegen 't strant was aengespoelt, dat wij den

2en dito, weer ende windt als gister (mitsgaders een matroos, genaemt Gerrit Bruyne, overleden sijnde), eens nae toegingen ende bevonden van grootte ende fatsoen als noortcaper-walvis^1., redelijck dick van speck ende vol baerden^2., welcke baerden den

3en dito, met goet weer als vooren daer wederom nae toegaende, eenige lieten uytsnijden. Maer bevonden deselve al te cleyn ende de grootste qualijck soo cloeck als de lichste in Groenlandt vallen, waeromme daer uytscheyden om geen moeytten tevergeeffs te doen. Souden 't speck oock wel tot traen gebrandt, mitsgaders daeraff wel 40 à 50 quarteelen^3. traen gebrandt becomen hebben, maer hadden geen vaten bequaem om in te bergen, weshalven, als oock om de grootte stanck die van hem gaff, den traen mede moesten laeten blijven.

Maer de Hottentoos staende wacker achter, begravende^4. verscheyden stucken speck in 't sandt.

⁺ 4en dito, stil weer met betogen lucht ende op den dach westelijcke coelte met weynich regen. Item den

5en dito, tot 's nachts, begond wat uytten Z.Z.Oosten te wayen met eenige valbuyen over den Taeffelbergh.

6en dito, 's morgens noch al aenhoudende. Heden tijdinghe becomende van ons bosvolcq dat Herry's g'allieerde met hun beesten wederom bij de mosterblaaden^5. (omtrent een mijl van hier) lagen, sonden onsen sieckentrooster met wat cooper ende tabacq weder derwaerts, nevens wat broot ende wijn om haer met eenen wat tractement tot meerder aenlockinge te doen, ende te vernemen off genegen waren met ons te handelen. Daer comende bevond heel weynich vee ende niet boven 200 koebeesten ende omtrent 1½ hondert schapen bij haer, te verstaen gevende al haer beesten van de Vismans (Soaqua onder haer genaemt) geroofft waren, wijsende

1. Soort walvis, Balaena Biscayensis, so genoem omdat dit baie by die Noordkaap aangetref is. Teenswoordig in Afr. gewoonlik noorkapper.

2. horingagtige vesels waarvan balein verkry word.

3. vate, besonderlik vir walvisspek.

4. Sic. Brill maak daarvan begraven.

+ 110

5. Vir die vorm sonder d vgl. Afr. baster.

[p. 205]

aen veele persoonen verscheyden quetsuyren, die in de crijch gecregen hadden, cunnende derhalven van hun beesten ofte schapen niet missen, maer indien noch plaetcooper hadden gehadt, souden daer wel eenige koebeesten tegen hebben willen ruylen, maer 't dunne draet (dat wij genouch hebben) stondt haer niet aen als^1. voor schapen, die se nu niet missen wilden, ende derhalven niet meer als een moy kalffjen cregen voor omtrent 2 lb. dun cooperdraet.

Dese Hottentoos waren wacker besich met traen branden van 't speck van de dooden walvis, die in dese bay aen strandt gedreven was, 'twelcke sij berchden in gedroochde trompas^2., die men, hier bij ende omtrent de Caep comende, siet drijven ende overal op strandt spoelen, daer se wesen dat haer selffs mede smeerden ende, als broot van ons cregen, daer in sopten ende alsoo aten.

7en dito, noch al drooch, windrich weer uytten Z.Z.Oosten, hebbende desen nacht vrij harde valbuyen gewaeyt over den Taeffelbergh, waerdoor alles schier scheen onder de voet te sullen waeyen.

Op dato stuyrden den sieckentrooster ende sargeant met haer 15en weder 't landt noch wat verder in, omtrent 3½ mijl van 't fort, daer wij vernomen hadden, dat een ander troup inwoonders lach met vee, omme te vernemen off die wat beter van⁺ beesten ende schapen souden willen affscheyden. Teghen den avont wederom comende, rapporteerden dat niet hadden cunnen vinden off vernemen.

Sondach, den 8en ditto, noch even hard, buyich weer uyt Z.Z.Oosten.

9en dito, schoon, stil sonneschijn-weer. Namen op dato de schippers van de schepen Draeck ende 't Calff haer affscheyt omme, metten eersten goeden windt die Godt verleenen mochte, onder zeyl te gaen ende hare reyse nae Batavia te vervolgen. Des haer onse missive ende annexe pampieren aen Ed. Heeren Generael ende Raeden van India ter handt stelden^(a) ende van ververssinge op hare reyse nae behooren versagen.

10en dito, noch al stil weer, waerdoor de gemelte schepen beleth gebleven desen dach noch t'seyl te gaen. Ende quamen heden eenige Saldanhars (g'allieerde van Herry) met een overste, die door becomen quetsure sijn knie 't been^3. heel krom gewassen was, versouckende dat onsen meester hem tot sijn voorige gesontheyt wilde helpen, denwelcken daertoe moet hebbende, is den gemelten Hottentoos sulcx toegestaen ende den chirurgijn bevolen sijn uytterste debvoiren tot genesinge aen te wenden, teneynde dese luyden daerdoor te meer aen ons verbonden, geaffectioneert ende gewent mochten worden, etc.

11en dito, 's morgens stil weer met betoogen lucht ende op den dach frayen regen, 't luchjen uytten N.Westen.

12en dito, idem, tot even na den middach, begond op te claren ende uytten

1. behalwe.

2. seebamboese; van Port. tromba, trompet, eintlik slurp.

+ 110v

(a) Met hierdie skepe is 'n vry uitvoerige brief, waarin verslag van toestande aan die Kaap gedoen word, en verskeie ander stukke aan die Hoë Regering van Indië gestuur. Vgl. C. 493: Uitg. Br., 1652-1661, pp. 193-198. K.A.

3. sijn knie 't been; die sintaksis is moeilik. As ons nog lees aen sijn knie, dan sou die konstruksie kon wees: een overste die 't been heel krom gewassen was door quetsure becomen aen sijn knie.

[p. 206]

Z.Z.Oosten redelijck te coelen, als wanneer de schepen Draeck ende 't Calff onder seyl gingen ende fray de bay uyt geraeckten, nemende gemelten Z.Z.Ooste-coelte tegen de nacht vrij wat hard aen met grootte valbuyen over den Taeffelbergh.

13en dito, 's morgens noch al continuerende, edoch wierd voor den middach noch heel stil, als wanneer van de uytkijckers tijdinge cregen, dat de Draeck noch⁺ dicht onder de wal van stilte lach en dreeff^1. ende 't Calff al uyt het gesichte was, sulcx wij, persoonelijck uytgaende, selffs oock alsoo bevonden. Wat baet nu het wachten hier in de bay soo langh na den anderen^2., dewijl, soo haest buyten quamen, datelijck van malcander affgeloopen sijn.

Tegen den avont quam den Draeck weder binnen, rapporterende aen den schipper van 't galyot (<die wij> derwaerts hadden gesonden om te vernemen watter mochte haperen), dat den verleden ganschen nacht, omtrent de clip tusschen 't Robbeneylandt ende hier leggende, op groot pryckel van daerop te vergaen, hadden gedreven ende in de nanacht 't Calff van hem was geraeckt, ende alsoo nu door de stilte ende groove deyninghen van zee heel na de wal quam te sacken, had geresolveert met bouchsaerden^3. ende alsoo best conde, dese bay weder in te loopen.

's Nachts begondt seer hard uytten Z.Z.Oosten te wayen met felle buyen over den Taeffelbergh, die den

14en 's morgens noch al even hard aenhielden, ende alhoewel dit een goede wint was voor den Draeck om een goet stuck in zee te geraecken ende denselven desnietjegenstaende echter bleeff ten ancker leggen, sonder dat met de boot coste aen landt comen, soo deden een canonschoot van 't fort tot seyn dat met dese goede windt soude t'zeyl gaen, waerop omtrent 2 uyren daernae van dese rheede scheyden ende in cortten uyt het gesichte raeckten. D' Almogende wil hem, als oock 't Calff, behouden op Batavia laeten comen. Amen.

Sondach, den 15en ditto, noch al ongestuyme harde Z.Z.Oostewinden, met stijve valbuyen over den Taeffelbergh ende extreme droochte.

16, 17en ende 18en ditto, stille, heete sonneschijn. Heden is bij resolutie goet gevonden alle de oyen van onse schapen op 't Robben-eylandt te setten ende de rammen hier te houden om voor de aencomende schepen te slachten, behalven 3 à 4 die der altijt van de beste tot de voorteelinghe gelaeten sullen worden, vermits⁺ doch bemercken dat se daer seer treffelijck aerden ende beter voortsetten als hier in de Taeffelvaley, daer se door 't overvloedige water veeltijts gellich^4. ofte ongans^5. worden ende vrij meer versterven als se aenteelen cunnen, behalven die ons oock dagelicx veel van 't wilt gediert, hoe nau daerop laten passen, verscheurt worden. Ende opdat sich niemant ende^6. verstoute (gelijck sommige van de aencomende

+ 111

1. van stilte lach en dreeff, weens windstilte gelê en dryf het.

2. na den anderen, op mekaar.

3. Vgl. noot 4 o.d. 28/5/1652.

+ 111v

4. gallig, galagtig, galsiek.

5. sieklik, ongesond. In Ndl. bestaan ook 'n snw. ongans, ‘de naam van de schapenziekte die ook galligheid .... genoemd wordt’ (WNT X, 1574). Gellig en ongans beteken hier dus dieselfde.

6. negatiefpartikel.

[p. t.o. 206]

VOORBEELD VAN VAN RIEBEECK SE HANDSKRIF
Gedeelte van 'n brief, gedateer 15 Maart 1660, deur Van Riebeeck aan die Direkteure van die Kamer Amsterdam gerig. Algemene Ryksargief, Den Haag.

[p. t.o. 207]

Transkripsie:

Amsterdam
Aen d' Ed: Heeren
Mijn Heeren
de Bewinthebberen vande Gen^le
Nederlantse g'octroijeerde Oost Indise
Comp^e ter Camere bovengemelt.

Ed: Erntfeste, Grootachtbare, Wel wijse,
Voorsienige seer bescheijdene Heeren

Mijn Heeren ende Meesters

Alhoewel wij bij ons generale schrijven (aen Mijn Heeren de Zeventhiene g'address^t) t'eenemael hebben beantwoort alle der selver aengename missiven ontfangen p^r de schepen indeselve verhaelt tot die vanden 1^en Sept: 1659 incluijs, ende daer onder oock met eenen Mijn Heeren hare particuliere briefkens van 23 Maij, 11 Junij ende 4 Septemb^r p^r de schepen Mallacca, gecroonde Leeu, s'graveland ende N. Enchuysen respective uijt de Caemer Amsterdam, welcke alle ten principalen....

[p. 207]

Compagnie's schepen wel hebben derven dreygen) daer bij nacht off ontijden eenich aff te haelen, is oock verstaen 4 à 5 man aldaer te laten om wacht te houden, ende met eenen^1. van de weynige robben aldaer vallende oock de vellen ende traen op te gaderen, om alle 'twelcke in treyn^2. te brengen den bouchouder Fredrick Verburgh is gelast mede te gaen, om oock te speculeren offer geen bequame gront is te besayen ende een waterputh, als op 't Dassen-eylant, te maecken, mitsgaders een bequame loots voor 't volcq ende schaepen <om> 's nachts in te verschuylen, waertoe riedt ende houdt uyt^3. bos wert bij der handt gehaelt om ten dien eynde mede te geven^(b).

19en dito, warme sonneschijn met weynich koelte, als de voorige dagen, uytte westelijcke handt.

20en dito, idem tot 's avonts, begond hard te waeyen uytten Z.Z.Oosten, met felle valbuyen over den Taeffelbergh.

21en dito, ende

Sondach, den 22en ditto, noch al aenhoudende.

23en dito, 's morgens fray, stil sonneschijn.

24en ditto, 's morgens stil, mottich. 's Namiddachs de wint uytten Z.Z.Oosten comende, is 't galyot de Rode Vos ten eynde voormelt onder zeyll gegaen, ingenomen hebbende 19 oyen ende een jongh rammeken dat noch soogh, nevens parthije riet ende houdt uyt^3. bos om een loots voor de schaepen ende de daer blijvende luyden te maecken.

Op dato hebben (de steenbackerij in alles claer gemaeckt sijnde) d' eerste steen laten vormen van seer bequame cley hier dicht bij 't fort gevonden, maer alsoo der⁺ 't volcq noch wat onervaren in was, is 't voor eerst soo hard niet voortgegaen; doch staet, nae alle apparentie, wel te succederen, als wanneer dan voornemens sijn alle de huysingen binnen 't fort van steen, brantvrij, ende soo hecht te laten maecken datter noyt meer omkijcken nae wesen sal, alsoo deselve van 't verbroeyde^4., lichte houtwerck uyt^3. vaderlant medegevoert, doch qualijck 3 jaren langh staen sullen cunnen.

25en dito, 's morgens noch al harde Z.Z.Oostewinden ende valbuyen over den Taeffelbergh, edoch wierdt tegen den middach heel warm weer, 't luchjen uytten N.Westen.

26en dito, warm sonneschijn-weer met N.westelijcke luchtjens, maer tegen den avont alweder harde Z.Z.Oostewinden, die den

27 ende 28en ditto noch al aenhielden.

Palmsondach^5., den 29en dito, stil weer met betoghen lucht, waerop 's namiddachs vrij harde donder, blicxem, regen ende hagelvlagen^6. volchden ende teghen den nacht weder bedaerden.

1. met eenen, terselfdertyd.

2. in treyn, aan die gang, op dreef.

3. uyt 't.

(b) Sien C. 1: Res., Raad van Pol., 1651-1663, pp. 87-88. K.A.

3. uyt 't.

+ 112

4. Vgl. noot 5 o.d. 18/9/1652 (bls. 58).

3. uyt 't.

5. Sondag voor Pase; herinnering aan die palmintog van Christus in Jerusalem.

6. donder(-), blicxem(-), regen(-) ende hagelvlagen?

[p. 208]

30en <dito>, 's morgens doncker, betogen lucht met stilte. Ende sagen 't galyot de Roode Vos van 't Robben-eylandt onderseyl gegaen, dat tegen den avont met een Z. westelijck luchtjen hier ter rhede quam, medebrengende om ons te monsteren^1. off te verthoonen een onderjarigen^2. ram (over 10 maenden een zuyghlammeken hebbende geweest, nevens 4 oyen ende 1 ouden ram door ons op 't Robben-eylandt geplant) welck soo extraordinaire veth dat te verwonderen was, ende soo groot als een clouck, jarich^3. kalff met een staert well omtrent 30 lb. swaer, wegende 't heele schaep 170 lb.^4., ende rapporteerden d' opperhooffden van 't galyot, dat van de 6 schapen over thien maenden^5. daerop geseth, jegenwoordich 13 in 't leven⁺ ende 3 gestorven bevonden hadden, sulcx dat 4 oyen in die cleyne tijt hebben voortgebracht 10 jongen, dat voorwaer treffelijck is, ende dierhalven wel meriteert dito eylant met een baterij ende 2 sesponders-stucken daerop, nevens 7 à 8 man te besetten, want apparent is binnen een jaer off 2 (maer eenichsints weynich handel van schapen vallende) sooveel op dat eylant voor^6. te teelen dat altijt genouch sullen hebben om Compagnie's schepen overvloedich tot ververssinge mede te dienen, al waer 't dat niet een koebeest meer kregen, alsoo de schapen daerop 't minste wel soo clouck vallen als een groot kalff, ende hier in de Taeffelvaley sterven se geheel uyt, vermits d' overvloedige natticheyt der revieren, behalven die ons noch alle dagen van tijghers ende leeuwen ende de jackhalsen onthaelt^7. ende verscheurt worden, daer se op 't Robben-eylant t' eenemael van exempt sijn, alsoo daer geen ander wilt gediert als slanghen bevinden, die deselve (soo bemercken^8.) geen quaet doen ende d' onse oock gelast sijn t' eenemael, sooveel vermoghen, uyt te roeyen; ende bij vers water cunnen se oock niet <?> comen, hebbende d' onse met grootte moeyten ende soucken daer een schoonen puth gegraven, dicht bij de loots van rieddack daerop geseth, de grondt een bare^9. clip ofte rotsteen, omtrent 7 voet diep wesende, daer extraordinare schoon water aen allen canten uytcompt, ende oock soo overvloedich dat apparent bij verlegentheyt schepen selffs daervan souden connen gedient worden; maer 't landt is, vermits sijn santachticheyt^10., t' eenemael onbequaem om te bebouwen.

Soo en waren de robben daer oock soo overvloedich niet dat om traen off vellen daervan op te gaderen te pijne waert soude wesen, echter hadden een cleyn cooperketelken^11. (van een scheepsketel gemaect) daerop gestelt ende ordre gelaten om, conform onse last, van de robben evenwel sooveel vellen ende traen op te gaderen⁺ als mogelijck was, ende soo der alle daghen maer 10 stucx gevangen worden, can de gagie ende cost van 't daer leggende volcq noch altoos wel 6 dubbelt uytgewonnen worden, al waer 't dat yder vel maer een gulden waerdich was.

1. as monster te dien.

2. minder as een jaar oud.

3. jaar oud.

4. Nota bene: Hollandse ponde! 'n Ongelooflike swaar skaap.

5. over thien maenden, tien maande gelede.

+ 112v

6. voort.

7. weggehaal.

8. soo bemercken, soos ons opmerk.

9. kale.

10. H: lantachticheyt.

11. Vir koper = koperen; vgl. kopergeld, goudhorloge, loodplaat, ens.

+ 113

[p. 209]

Met dese 20 schapen die wij nu op gemelte eylant onder opsicht van 4 man geplandt hebben, isser jegenwoordicht 33 stucx ende hebben der hier aen landt noch 10 rammen, die der altemalen ten eersten mede op menen te setten, omdat se hier cleyn ende mager blijven ende daer groot ende veth worden, om aff te haelen als se van nooden hebben; bij welckers aenteelinge in cortten (als voornoempt) dat eylant vrij sal vermenichvuldicht^1. worden, tot geen cleynen dienst van d' E. Compagnie ende accomodatie derselver hier aencomende schepen t' harer nodige ververssinge.

In de gemelte, van boshout ende riet opgestelde, loots quamen de schapen haer voor de reghen verschuylen ende woonden d' onse aen d' eene cant, welcke loots, om de schapen halven, alsse wat vermenichvuldigen, metter tijt al sal moeten^2. vergroot worden, sijnde vooreerst door den bouchouder Verburgh aen 't aldaer blijvende volcq dese navolgende ordre gelaten, luydende als te weten.

‘Memorie ofte corte instructie voor den corporael Marcus Robbeljaert, tegenwoordich op 't Robben-eylant sijnde, waernaer hij hem sal hebben te reguleren.

Dewijle door ons alhier alles in ordre gestelt ende ten effecte gebracht is, sult Maendach aenstaende de twee Francen aen robbenvangen stellen, Ul. daer altijt mede bij laetende vinden, opdat alles in goede ordre mach toegaen en gehouden werden. Soodra dan deselve geslagen ende gevilt sijn, sult het speck door Louys^3., daer sijnde, laeten affsnijden ende sooveel opgaderen tot dat telckens een keetel⁺ vol coocken cunt, alle 'tselve latende geschieden op de maniere als Ul. tot distincte reysen^4. door ons voorgedaen ende gewesen is.

Ende alsoo wij tsedert ons aenwesen alhier gesien ende bemerckt hebben de vóór desen opgestelde schapen vrij wilt vallen ende geen trachtinghe^5. naer dese nieuwe schapen hebben, maer integendeel daervan seer schuw sijn, mitsgaders daer dwers van affloopen, sult deselve door den schaepenwachter bij den anderen doen houden, dat om een dach 4 à 6 te doen sal wesen, als wanneer deselve bijeen gewendt sijnde, Ul. alle avonden sal toetellen^6. en nevens dien rapport doen hoe 't met deselve staedt (daer selve mede wat acht op slaen moet) wat jongen datter geworpen ende noch te werpen sijn, wel toesiende ende belastende dat geenige derselver (insonderheyt die eerst^7. jongen geworpen hebben) gemolcken werden, want deselve de melck van haer oude^8. quijtraeckende en weynich water om te drincken vindende, souden pericul loopen van te sterven, alsoo 't seecker is deselve soo niet groeyen sullen dan off de melck behielden^9., daer veel aen gelegen is.

Wat middel Ul. aenwenden moet om dito schapen helder ende schoon te houden,

1. gevul, vol gemaak?

2. H: moeyten.

3. Louis Rayne, vermeld o.d. 17/11/1653?

+ 113v

4. distincte reysen, verskillende kere.

5. aangetrokkenheid.

6. natel.

7. vir die eerste maal.

8. d.w.s. moeders.

9. dan off de melck behielden, as wanneer hulle aangehou het om melk te kry.

[p. 210]

sult door de schapenwachter^1. voorsz. alle dagen drooge groente in den stal doen dragen ende deselve 2 à 3 maell sweecks schoonmaeckende, mitsgaders de mest, groente en vuylicheyt bijeenvergaderen om 'tselve tot mestinge van eenige percquen landts bij tijt en wijle te mogen gebruycken. Alle 't welcke soo doende, sullen de beesten voor ongemack ende vuylicheyt mogen bevrijt ende 't sterven derselver alsoo voorgecomen werden, mitsgaders te belasten ende wel toe te sien dat niet geslagen ofte 't minste leet geschiede, waerdoor soude mogen om den hals geraecken,⁺ dat door den schaapenwachter ofte ymants anders (om 't genoth van 't vlees) wel soude te vresen sijn, en dierhalven u toesicht vooral bevoolen blijft. En offe 't geviele eenighe van meer genoemde schaapen ('t sij jonck ofte outh, als geseyt) om den hals raeckten ofte door sieckte off andersints quamen te sterven, sult deselve (t' uwer gerusticheyt en verantwoordingh) doen bijeen begraven, ter^2. tijt ende wijle dat Ul. die aen ymant van 't fort comende, mocht thoonen, door welcke middel ghij in 't minste geen schelmerij sult te vresen hebben, etc.

Ende omdat^3. Ul. seecker in alles mocht gaen^4., sult dagelijcx goede notitie houden van alle 't geene datter passeert en voorgevallen is, insonderheyt van 't getall en aentelinge der schapen, mitsgaders wat robbenvellen en traen becomen hebt, alle 'twelcke met een brieff niet vergeten moet aen den Commandeur van 't fort te schrijven, daer mede bysonder aen gelegen is.

Voor alle saecken wel op u hoede sijnde dat door u volcq (als bij u selffs) moet goede wacht gehouden werden soo bij nacht als bij daghe, verstaende alsser schepen in de bay (dat wel weten cunt) off hier aen 't eylant leggen, opdat deselve niet op 't onversiens, bij ontijden off andersints, met haer boots aen 't eylandt comende, u de schapen soucken aff te haelen, 't geene lichtelijck van de Oranghlammen^5.(c) ofte thuysvaders^6. (licht volcq wesende, de goede ongeprejudiceert, die nae den duyvel noch sijn moer niet en vragen, dat u selffs genouchsaem bekent is) met force (als ghij 't met goedicheyt niet wilde laten volgen^7.) soude cunnen geschieden, daer gesamenderhandt^8. sooveell tegenweer met reden ende woorden sult soucken te doen als mogelijck is, vooral u niet te laeten payen met eenige praetjens, dat last van den Commandeur van 't fort voorsz. hebben, off met eenige giften van arracq,⁺ etc., maer ter contrarie u in alles thoonende als ghij volgens eer ende eedt schuldich ende gehouden bent^9. te doen, vóór alle saecken vernemende van wat schip off schepen de boots comen ende hoe de opperhooffden derselver schepen haer namen sijn, dat vóór alle saecken met d' eerste gelegentheyt den Commandeur van 't fort voorn. moeten^10. laeten weten, opdat daerinne bijtijts soude mogen versien werden, etc.

1. H: schapenwater.

+ 114

2. tot.

3. opdat.

4. seecker.... mocht gaen, sekerheid mag hê.

5. oorlamse, ervare seelui. Mal. orang, man; lama, oud, ervare. Kyk WNT XI, 119.

(c) ‘Orang lam’. Wat betref Orang-lammen aan die Kaap, sien De Kock: Those in Bondage, pp. 88-89.

6. tuisvaarders, d.w.s. diegene wat al 'n uitreis gemaak het.

7. geskied, gebeur.

8. gèsamelik.

+ 114v

9. Ook in vorige stukke van Verburgh kom vorme soos bent, kunt voor. Vgl. sy Daghregister van Oktober 1652, Bylae II.

10. moet; waarskynlik beïnvloed deur laten weten.

[p. 211]

Dit dan alle 't geene sijnde dat wij Ul. voor ditmael weten te ordineren, sult selve dan sooveel in u is promtelijck achtervolgen ende daer yets bij ons is vergeten sijnde, dat Ul. noch soude moghen voorvallen, sullen 'tselve aen u goet beleyt bevoolen laeten.

Hier dan mede ten eynde sijnde, willen Ul. in bewaeringe des Alderhoochsten bevoolen laeten.

Aen 't Robben-eylandt, desen 28en Martio 1654. Onder stondt: ter ordonnantie van den Commandeur Riebeecq. Was geteyckent: Frederick Verburgh.’

Ultimo ditto, 's morgens regenachtich weer met Z. westelijcke coelte.