Dagelyckse huys-catechisatie

Het leven in de wereld.
De veerthiende dag.

a. Vr.

Nademael een Christen nevens andere menschen ook leven moet in de wereldsche Beroepen, mag hy sig selven als andere menschen aenstellen?

Ant. Neen, maer al-hoe-wel wy leven in de wereld, soo moeten wy nogtans niet leven als of wy waren van de wereld, Rom. 12.2. En word dese wereld niet gelijkformig, Esa. 61.9. Zach. 8.23.

b. Vr.

Waer op moeten wy dan agt geven, op dat wy ons van de sonde af-sonderen?

Ant. Nevens vele andere dingen, soo moeten wy agt slaen op de uitwendigheden van kleederen, en van vermakelijkheden, 1 Pet. 3. vs. 5. Het verciersel der godsalige en is niet in 't gene uiterlijk is, 1 Pet. 3.4. 1 Joh. 2.15, 16.

[p. 264]

a. Vr.

Is het ongeoorloft, kostelijke kleedingen te dragen?

Ant. Neen: want lieden van groote staet en aensienlijkheyt mogen de kostelijkheden wel gebruyken, dewijle het schepselen Gods zijn, Hag. 2.9. Mijne is het silver, ende mijne is het goudt, spreekt de Heere der heyrscharen, Prov. 30.20. Matt. 6.29. Salomon was in zijn heerlijkheid bekleed.

b. Vr.

Konnen de groote lieden haer hier ook in besondigen?

Ant. Ja seer swaerlijk, Luc. 16.19. Een seker rijk mensche was gekleed met purper, en fijn lijnwaed, Hos. 1.8. Esa. 3.24. In plaetse van een wijen rok, sal verbrandinge zijn.

c. Vr.

Wat misbruyk word begaen ontrent de kleedinge?

Ant. Het misbruyk bestaet hier in:

(1.) Als de kleederen verre het beroep, en boven de staet gaen, Luc. 16.19. Daer was een seker rijk mensche, ende was gekleed met purper en seer fijn linnen, Esa. 3.6. Daerom dat de dogteren Zion haer verheffen.

(2.) Als de ydelheden en pronckeryen te seer worden gesogt sonder aensien van eenige kosten of ergernissen, Esa. 3.23. De fijne linne deksels, ende hulle-doeken, ende de sluyters, 1 Pet. 3.3. Verciersel stellen in 't vlechten des hayrs, en in kostelijke kleederen.

(3.) Als de kleederen soo ongestadig zijn, dat men gedurig na veranderinge, na vremde fatsoenen begeerig is, Zeph. 1.8. De Heere sal besoekinge doen over de Vorsten, en over de Kinderen des Konings, en over alle die haer kleeden met vremde kleederen, Esai. 2.6. Haer lust is aen de vremde.

(4.) Als het kleed een levrey is van een hoovaerdig, ydel, en werelds herte, Esa. 3.16. Daerom dat de dogteren Zions haer verheffen, en gaen met uit-gestrekten halse, &c.Hos. 2.1.

c. Vr.

Waerom moeten wy ons wagten van misbruyk der kleederen?

Ant. Om dese redenen: (1.) Dit misbruyk der kleederen is een schendig misbruyk van Gods gaven, dewijle de kleederen tot dit eynde niet gegeven, Hos. 2.8. Ik sal weg nemen mijn wolle ende mijn vlas, dienende om hare naektheid te bedecken, Gen. 3.17. Rom. 8.23. Het schepsel sugt over dese ydelheden. (2.) Het is een bewijs van een werelds vleeschlijk, hoovaerdig, en onkuys gemoed, verçiersel, Esai. 3.16. Jer. 4.30. Wat sult gy dan gy verwoestede? al kleed gy u met scharlaken, al verçierdet gy u met goude çieraed, al scheurdet gy u met blanketsel, soo soude gy u dog te vergeefs oppronken. (3.) 't Is seer ergerlijk voor het Christendom, want daer heeft men andere Wetten, 1 Tim. 2.9. dat de Vrouwen in een eer-

[p. 265]

baer gewaed met schaemte, en matigheid haer selven verçieren, niet in vlegten des hayrs, ofte gout, ofte paerlen, ofte kostelijke kleedinge, 1 Pet. 3.3., 4. (4.) God wil om dit misbruyk der kleederen zware straffe senden, Esa. 3.24. Ende het sal geschieden dat 'er voor specerye stank sal zijn, en lossigheid voor eenen gordel, Zeph. 1.8. Ik sal besoekinge doen over die haer kleeden met vremde kleederen.

c. Vr.

Wat mate sal men dan volgen in de kleedinge?

Ant. Al-hoe-wel dit zwaerlijk is om te beschrijven om dat de sonde meest in het herte steekt, soo kan men nogtans dese gemeine regelen geven:

(1.) Yder mensche moet agt geven op sijn staet en beroep, om te sien wat daer in betamelijk zy, Matt. 11.8. Die sagte kleederen dragen, zijn in de Koningen huisen, Ps. 45.10. de Konings dogter staet aen uwe regter-hand in het fijnste goud van Ophir.

(2.) De dagen van bysondere blijdschap of t' samenkomste konnen een cierlijker kleed hebben boven de andere dagen, Matt. 22.11. Daer was een gast, die geen bruylofs kleed aen had, Luc. 15.22. De Vader seide tot sijnen dienst-knegten, brengt voort het beste kleed, Apoc. 19.8.

(3.) Die onnoodige uitwendigheden moet men seer besnoeyen, Esa. 3.20. De hooft-krooning, de arm-verçierselen, de bindselen, &c. verss. 18, 19, 21, 22.

(4.) Het fatsoen der wereld moet niet gevolgt worden, indien het ergerlijk is, maer als het middelmatig is, soo moet een Christen hier toe seer tragelijk komen, om de wereld niet gelijkformig te zijn, Rom. 12.2. En word deser wereld niet gelijkformig, 1 Joh. 2. vs. 15, 16. 1 Thess. 5.22. Onthoud u van allen schijn des quaeds.

(5.) Wy moeten ons het herte niet verharden tegen de gemeyne bestraffingen der Predikanten, want die weten best wat in desen betamelijk zy, Heb. 13.17. Zijt uwe voorgangeren gehoorsaem, ende zijt deselvige onderdanig, 1 Cor. 7.31.

(6.) Wy moeten altijds in alle twijffelige voor-vallen, de veiligste zijde kiesen, en liever wat beneden als boven onsen staet gekleed gaen tot bewijs dat ons herte niet hoogmoedig is, Col. 3.12. doet aen ootmoedigheid, 1 Pet. 2.4. 1 Tim. 2.9. dat de vrouwen in een eerbaer gewaed, met schaemte en eerbaerheid, haer selven verçieren.

b. Vr.

Bestaet dan het Christendom in dese uytwendigheden?

Ant. Neen: maer nogtans bestaet het Christendom niet wel, als men ook op uytwendigheden geen agt geeft, 1 Cor. 6.20. Verheerlijkt God in u lichaem, Matt. 5.16.

b. Vr.

Strijd dit niet tegen de Christelijke vryheyt, dat men soo nauw op de kleederen soude moeten agt slaen?

[p. 266]

Ant. Neen: Want de Christelijke vryheyt bestaet niet in een ongebonde lossigheyt des vleeschs, maer hier in zijn dese Wetten, 1 Cor. 10.32 Weest sonder aenstoot te geven den Joden, ende den Grieken ende den Gemeinten Gods, 1 Cor. 6.12. Alle dingen sijn my geoorloft, maer alle dingen en zijn niet oorbaer.

a. Vr.

Zijn dan alle kostelijkheden te vergeefs geschapen?

Ant. Neen: maer behalven dat vele schepselen Gods bedorven worden door Duivels-konstenaers, so is dit waerheyt, dat God sijn schepselen geeft, om na de gelegentheyt van staet en beroep matiglijk de selvige te gebruyken tot zijnder eere, 1 Tim. 6.17. God verleent ons alles rijkelijk om te genieten, 1 Cor. 7.31. 1 Tim. 4.3. Alle schepsel Gods is goed, met danksegginge gebruikt.

a. Vr.

Is 't al geraden dat men sig stelle tegen de gemeine gewoonte der menschen?

Ant. Ja, als die gewoonte strijd tegens de loop van het Christelijk leven, Jac. 1.27. De suivere Gods-dienst is dese, sig selven onbesmet te bewaren van de wereld, 1 Pet. 4.3. 3 Joh. vs. 11. Geliefde, en volgt het quade niet na, maer het goede.

b. Vra.

Maer soude so een slegte kleedinge niet schijnen na gierigheyt te smaken?

Ant. Neen, soo wanneer als men rijkelijk aen arme lieden uitdeelt, want hier voor moet men dan sorge dragen, Job. 29.14. Ik bekleede my met geregtigheid, Esai. 58.6, 7. Is 't niet dat gy den hongerigen u brood mede-deilt, ende de arme verdrevene in huis brengt: Als gy eenen naekten siet dat gy hem dekt?

a. Vr.

Maer souden wy dan van alle menschen niet bespot worden, als wy so slegt gekleed gingen?

Ant. Het is beter van menschen bespot te worden, als van God bestraft te worden: Dese vreese moet ons het goede niet doen nalaten, Rom. 12.21. En word van het quade niet overwonnen, maer overwint het quade door het goede, 1 Pet. 4.3, 4. Jer. 15.19. Keert gy tot haer niet weder, maer laetse tot u wederkeeren.

c. Vr.

Is 't niet goed dat men aen het maken van die kostelijke kleederen vele menschen haer brood laet winnen?

Ant. Dit is het oog-merk niet van die dert'le werelds-kinderen. Dog dient geweten, dat men de liefde niet moeten oeffenen door sondige middelen, maer men moet altijd goede middelen gebruiken, want den zegen moet van God afkomen, Prov. 10.22. De zegen des Heeren maekt rijk, Ps. 127.2, 3. Act. 19.25. Demetrius maekte Tempelen voor Diana van silver: ende seide, Mannen, gy weet dat wy uit dit gewin ons welvaren hebben.

b. Vr.

Als iemand nu hier in feilde, is dit een kleyne sonde?

[p. 267]

Ant. Neen: hoe de sonde gemackelijker is om na te laten, hoe de sonde grooter onbetamelijkheyt is, Esai. 3.17. De Heere sal den schedel van de dogter Zions schurfdig maken, Mat. 5.19. de minste geboden en moeten niet ontbonden worden, Ezech. 13.19.

c. Vr.

Hoe moet sig dan een Christen dragen?

Ant. Een Christen moet sijn klederen des lichaems gebruiken tot noodwendigheyt, en tot een matige eerbaerheyt, so nogtans, datmen daer in 't bysonderste verciersel niet en stelle, maer datmen arbeyde met meerder sorge voor het kleed der ziele, 1 Pet. 3.3. Welker verçiersel zy, niet in 't gene uiterlijk is, vs. 4. Maer de verborgene mensche des herten in 't onverderffelijk verçiersel eens sagtmoedigen en stillen geests, die kostelijk is voor God, Esai. 61.10. 1 Tim. 2.9.

b. Vr.

Zijnder meer uytwendigheden der wereld, daer de Christenen agt op moeten slaen?

Ant. Ja, daer zijnder vele: gelijk daer zijn alle de vleeschelijke tijd-kortingen, en speeldagen en kermissen, etc. 1 Joh. 5.19. Wy weten dat wy uit God zijn, ende dat de geheele wereld leid onder het boose, Rom. 13.12, 13. Eph. 5.4. Oneerbaerheid, sot-geklap, geckernie en betamen niet.

a. Vr.

Konnen dese dingen niet bestaen met de Christelijke vryheid?

Ant. Neen: want Christus heeft ons geen vryheyt gegeven voor 't vlees, maer heeft het selvige een nauwe toom in den mond geleid, Matt. 7.13. Gaet in door de enge poorte, Matt. 5.30. Matt. 11. vs. 12. de geweldigers nemen het Koningrijke Gods in.

c. Vr.

Wat quaed steekt dan in het gebruyk van de wereldsche vermakingen?

Ant. Dit quaed steekt daer in, dat hier door

(1.) De zwacke worden ge-ergert: ergernisse is te mijden, 1 Cor. 8.10. de conscientie des genen die swak is, word gestijft, Rom. 14.13.

(2.) De Religie word gelastert, als of de selvige den ruymen toom tot een wulps leven gaf, Ezech. 36.20. Sy ontheiligden mijn heiligen Naem, Rom. 2.24. de Name Gods word om uwent wille gelastert.

(3.) De Buyk word dan meer gedient als God, Phil. 3.19. Welker God is de buik, 2 Tim. 3.4. Zy zijn meer lief hebbers der wellusten als lief hebbers Gods.

(4.) Hier door word de kragt der ware Godsaligheyt verdooft, ende de Heylige Geest bedroeft, Eph. 4.30. En bedroeft den Heyligen Geest Gods niet, Jude vers 4. Zy misbruyken de genade tot ontugtigheyd.

a. Vr.

Moet men dan geheel sonder eenig vermaek leven in dese wereld?

[p. 268]

Ant. God laet ons een matig en dankbaer gebruyk van alle sijne schepselen, Act. 14.17. Vervullende onse herten met spijse en vrolijkheid, 1 Tim. 4.4. 1 Ti. 6.17.Hy geeft ons alles rijkelijk om te genieten.

c. Vr.

Wat regelen moet men dan waernemen in onse vermakelijkheden?

Ant. Dese navolgende:

[1.] Men moet de vermakelijkheden deses levens niet te hoog agten, Phil 3.19. Welker God de buik is, 2 Tim. 3.4.

[2.] Men moet daer niet dikwils in besig wesen, 2 Pet. 2.13. Dese sullen verkrijgen den loon der ongeregtigheid, die de dagelijkse weelde haer vermaek agten, Luc. 16.19. De Rijke man leefde dagelijks pragtig.

[3.] Men moet toonen, dat men het herte in die dingen niet vast heeft gehegt, maer dat men vermaek heeft in andere vreugde, Rom. 14. vers 17. Het Koningrijke der Hemelen en is niet spijse en drank: maer geregtigheid, vrede, en blijdschap door den Heyligen Geest, Ps. 4. vers 8.

[4.] Men moet in alle middelmatige vermakelijkheden sig seer omsigtig dragen, en gestadig bekommert zijn, of daer uyt geen verbrekinge van Gods gebod, en ergernisse voor de zwacke sal voortkomen, Prov. 29. vers 11. Een sot laet sijn gantsche geest uit. Jude vers 12. Dese zijn vlecken in uwe liefde maeltijden.

b. Vr.

Waer door moeten wy opgewekt worden, om ons in ongeoorlofde vermakelijkheden niet te buyten te gaen?

Ant. Door dese beweeg-redenen: [1.] Gedenkt dat op sodanige tijden de Satan meest sijn netten spreyt om de zielen te vangen, 1 Pet. 5. vs. 8. Zijt nugteren ende waekt, want uwe tegen-partije de Satan, gaet om ons als een briesschende Leeuw, soekende wie hy soude mogen verslinden, Jac. 4.7. [2.] De sterf-dag, en de dag des Oordeels soude ons in so een werelds leven niet dienen aen te treffen, Matth. 24.38. Gelijk sy waren in de dagen voor de sundvloed, etende en drinkende, vs. 39 Ende en bekende niet tot de sundvloed quam, vs. 49, 50. Luc. 21.34. Dat u herte niet te eeniger tijd beswaert en werde met dronkenschap en sorgvuldigheid des levens, op dat u dien dag niet haestig en overvalle. [3.] De waerheit van onsen geestelijken staet is te heerlijk, als dat wy ons aen sodanige vuyligheden der aerde soude vergapen, 1 Pet. 2.9. Gy zijt een uitverkoren geslagt, een Koninglijk Priesterdom, Phil. 2.15. Op dat gy als ligten schijnet in een krom ende verdraeyt geslagte. [4.] Gedenkt dat de Heere op alles seer nauwe agt slaet, ende dat hy ons daerom in het gerigte sal brengen, Eccles. 11. vs. 9. Verblijd u ô Jongeling!

[p. 269]

in uwer jeugt, ende laet u herte sig vermaeken in uwe Jongelingschap, ende wandelt in de wegen uwes herten, ende in de aenschouwinge uwer ooge; Maer wetet dat God om alle dese dingen u sal doen komen voor 't gerigte, Ps. 14.2.