Sedigh leven, daghelycks broodt (1639)

[p. 229]

CCCXIV. Hondert-iaerighe schrick. 314⁺

Voortaen, een tienmael tien ghemeen;¹

Ghemeen twee, dry;²

Vier hondert vry:³

Want richt den tydt, en schrickt alleen.⁴

+ K3 Hondert-iaerighe schrick: over de schrikkeldag bij honderdtaljaren.

1 Voortaen: vanaf nu. Verwijst naar de kalenderhervorming van 1582, waarin bepaald werd dat vanaf dan alle schrikkeljaren op een vol eeuwtal, dat niet door 400 deelbaar is, vervallen; een tienmael... ghemeen: gewoon, dus geen schrikkeldag, bij de jaartallen deelbaar door 100.

2 Gewoon, dus geen schrikkeldag, bij de jaartallen die het twee- en drievoud van 100 zijn.

3 vry: zonder beperking, de algemene regel volgend. Een jaartal deelbaar door 400 is dus een schrikkeljaar.

4 Want... den tydt: want het vierhonderdtaljaar corrigeert (richt, van rechten, rechtmaken, corrigeren) een fout in de tijdberekening; en schrickt alleen: is van al die eeuwjaren alleen schrikkeljaar; alleen de honderdtaljaren deelbaar door vierhonderd, hebben een schrikkeldag. Reeds in de middeleeuwen ontstonden problemen doordat iedere eeuw volgens de Juliaanse kalender ruim 3/4 dag te lang was. In de zestiende eeuw was de fout opgelopen tot 10 dagen. Paus Gregorius XIII hervormde de kalender door te besluiten dat op 4 oktober 1582 onmiddellijk 15 oktober 1582 zou volgen en dat alle schrikkeljaren op een vol eeuwtal dat niet door 400 deelbaar is, zouden vervallen.