|
| |
| |
| |
Verklarende lijst van woorden en uitdrukkingen in ons oude volkslied
| Aanzien = zorgen voor |
| aar = ander |
| arbeid = moeite verdriet, barenspijnen |
| arbeid (in-gaan) = baren |
| avond = avond te voren |
| avonture = geluk, voorspoed |
| avijs = raad |
|
| Balghe = pens |
| banck = kroegbank, kroeg |
| bat = beter |
| baten (te - comen) = helpen |
| bediet = betekenis |
| bekken = bak, schedelkap |
| bevaen = bevangen |
| belghen = boos zijn (op) |
| bilo = waarachtig |
| bloode = laf |
| boel = geliefde |
| boelschap = liefde |
| boeyken = knaap |
| borsen = geldzak |
| brag(h)eren = pronken, pralen |
| brengen (om iets) = beroven van |
| breyt = groot, krachtig |
|
| Caproen = hoed |
| catijf = stakker |
| certein = zeker gewis |
| clapp(e)yen = kwaadspreken |
| clapper = lasteraar |
| clergesse = zon |
| cokijn = schelm |
| confoort = troost |
| consent = toestemming |
| cruys = geldstuk, kruis |
| cruut = gewas, gras |
| zie ook onder K |
|
| Daes = dwaas |
| derven = missen |
| deeren = meisje |
| dier = dierbaar, meisje |
| dille = meisje |
| dore = deur |
| dracht = kind |
| druc(k) = verdriet |
| druckelijk = droevig |
| du = gij, U |
| dwinen = wegkwijnen |
| dij = gij, U |
| dijn = Uw |
|
| Egelantier = wilde roos |
| en = niet |
| enghien = machine (ook: lichaam, mens) |
| erve = land, grond |
|
| Fooie = afscheidsmaal |
| fraai = waar |
|
| Geen = ginds |
| genezen = baren |
| gerei(d)en = behagen |
| gestadich = trouw |
| gewinnen = verkrijgen |
| gheluw = blond |
| ghespele = speelgenoot |
| gheselle = kameraad |
| ghilde = kroeggenoot |
| goeyken = bezit, geld |
| graen, greyn = puik, het edelste |
| grauw ros = schimmel |
| gulden = van goud |
|
| Haen = hebben |
| den dobbelen haen maken = goede sier maken |
| haest = weldra |
| hanck = rookzolder |
| helsen = omhelzen |
| hem = zich |
| heyden = vlakte |
| heysheid = hoffelijkheid |
| hoosen = broek |
| horen = haar (bez. vnw.) |
| huebs, huybsch = lief, aardig |
|
| Jent = lief, aanvallig |
| jocken = schertsen |
| jonste = gunst |
|
| Keren = vegen |
| keirle = overkleed |
| kersouwe = madelief, bloem (ook overdrachtelijk) |
| Klaar = helder |
| kleed = doek, lap |
| |
| |
| knecht = jongen |
| knive, knijf = mes |
| kooye = kerker |
| kunnen = mogen, willen |
| zie ook onder C |
|
| Labueren = zorg, moeite (hebben) |
| laden (op ter) = (aan het) venster |
| laget = git (zwart) |
| laten = verlaten |
| leis = refreinlied |
| leit = leed, zorg |
| leyder = boos |
| lodderig = levenslustig |
| loos = slim, sluw |
| loovers = bladeren |
| lyselyck = zachtjes |
|
| Maken = doen |
| Maraan = Spanjaard |
| mare = boodschap |
| mei = meiboom |
| misval = ellende |
| moezel = doedelzak |
| mogen = kunnen |
| mijden (zich) = bang zijn |
|
| Na = naar |
| noene = middag |
| noo = noodgedwongen |
| nood = gebrek |
| nose = verdriet |
| nyder = lasteraar, verrader |
|
| Onder wijlen = soms |
| onderzaten = ondergeschikten |
| onnozel = onschuldig |
| ontfaan = ontvangen |
| ontfanck = feestelijke ontvangst, feest |
| ontmoet = ellende |
| ontpaeyt = bedroefd |
| ontsie = ontzag, vrees |
| onwaert = geminacht |
| oorboren = gebruiken, van pas komen |
| oorlof = vaarwel |
|
| Paelgieren = plunderen |
| pays = vrede |
| pletteren = spatten |
| poort = poort, ook: dorp |
| poyen = overmatig drinken |
| prieel = tuin |
| prysoen = gevangenis |
|
| Quene = wijf |
|
| Rinck, rincxken = deurklopper |
| roemen = bluffen |
| rosen lesen = mingenot smaken (overdr.) |
| rosier = rozenhof |
| ruyten = plunderen |
| ryck = almachtig |
|
| Saen = weldra |
| sane = room |
| savel = zand |
| scat = schaakspel, schat |
| schapraai = etenskast (-plank) |
| schelu = scheel |
| schimpen = plagen |
| schoone = ofschoon |
| schorten = ophouden met |
| screven maken = (strepen) schulden maken |
| (boven)screven = bovenmate |
| secreet = heimelijk |
| slachten = lijken op |
| sleter = schooier |
| slichten = slopen |
| sluymer = boemelaar |
| smalen = minder worden |
| sneven = sterven |
| solaes = troost |
| spaceren = wandelen |
| spade = laat |
| spanseren = spaceren |
| spise = eten |
| stadig = steeds |
| stede = stad |
| stiel = beroep, vak |
| stond(e) = uur, tijd |
| stranck, strange = sterk |
| stijf = hard, hevig. |
|
| Tabbert = mantel |
| Tandernaken = te Andernaken (Andernach) |
| t'eenenmaal = geheel |
| termein = tijd(-sverloop) |
| terwant = landloper |
| tinnen = dak |
| |
| |
| toren = spijt, verdriet |
| trein = stoet |
| tresoor = schat |
| (in) trouwen = eerlijk, oprecht |
| tsoheime, tso'heime = thuis |
|
| Varen = bang zijn (- worden, - maken) |
| varen = vrees |
| veleyn = gemeen |
| verderven = omkomen |
| verdrach = uitstel |
| verholen = in het verborgen |
| vermu(y)ten (sich) = veranderen, verjongen |
| versaet = verzadigd |
| versamen = bijeen komen |
| versmoort = smoordronken |
| versmoren = verdrinken |
| verwezen = veroordeeld |
| vingerlinc = ring |
| vingerlinc root = ring van (rood) goud |
| virtuyt = kracht (ook: schoonheid, deugd) |
| voegen = willen |
| vooys = wijsje |
| vriesen = het koud hebben |
| vroet = verstandig |
| vromelick = dapper |
| vroom = dapper |
| vroude = vreugde |
| vrij = zeker |
|
| Waghe = stroom |
| wale = goed, schoon |
| wel ghemeyt = welgemoed, vrolijk |
| woedig = razend |
| wonne = wellust |
| wuvetje = vrouwtje |
| wijl(e) = sluier, tijdje |
| wijn = wijnhuis, herberg |
|
| Zijn = blijven |
|
|
Auteursrecht onbekend