Bouck der bloemen

Dits vander xljster ende een goede bloem gheheiten onderdanicheit

Te hant als ic die onscamelheit wel oversien hadde ende ghemerct hoe sij was ghescapen. Soe taste ic in den groven kerlen mande ende vant daer in een soete bequaem bloeme die gheheiten was onderdanicheit. die der bloemen van oetmoedicheit seer ghelijck is ende menichfoudelijck te prijsen want sij scone bloyet in allen hoven. Dit was dan die bloem der doechden die onse here god selve prijsde doen hij sprack beter is onderdanicheit dan offerande. Ay hoe waerachtich was dat want des een ieghelijc mercken mach of ic mijnen tijtlijken heer inder eerden offere ende bij wijlen goet gheve. ende ic hem niet onderdanich en bin te dienen ende sijnen wille niet en doen die redelijc is. wat mach hij hem dan mijnre beloven. want en bin ic niet ghehorich in allen sijnen gheboeden soe draghe ic hem crancke mynne.

Die overste here alre heren mynde sijnen vader want hij was onderdanich ende ghehorich tot inder doot. Daere gaf hij ons exempel mede dat wij ommer gehoersam wesen souden. Vander ghehoersamheit buert wael wat goets te spreken sint datse god soe hoeghe prijsde. Cyprianus seit onderdanicheit die moeder is van alle leeringhe behoeft wel grote offeninghe. want sij die regule van groeter leer ontfinck vanden oversten christo. Soe hij sijnen vader ter doot toe ghehorich was. Ende die smadelijke passie des crucen onderdanich geleden heeft. Bij onderdanicheit wort selfweldicheit neder gheslaghen. Daer om soe een minsche voerden aenschijn gods met nederdruckinghe sijner eenwilligher hoverdie hem selven onderdanichlijc offert den swerde der godlijker ghebode. Soe hij eer onsen here god sachtmodig maect ende sijnen godlijken toirn af wischet.

Sinte gregorius seit onderdanicheit is een orberlijck dinck. want soe wanneer die lovelijcke oetmoedicheit sonder yemants dwanck behouden mach dat selve dat die cracht der leeringhe den minsche inghestoert heeft. Daer op seit hij noch die ghene die mit onderdanicheit te boven gedaen heeft dat selve dat hij mit worden yemant bevelt te doen die heeft te recht gesproken. Off hij woude segghen wie gods geboede ghebiet te houden ende die selve niet ghehouden en heeft die en spriect niet te rechte dats te verstaen voer hem selven. Mer anderen lude gheeft hij salighe worde op dat sij dan vlijtich worden ontfangen inder caritaet ons liefs heren. Daer om staet ghescreven dat ghehoersamheit en is niet alleen te houden mit ontsich in

[p. 116]

dienste mer mit begherte der caritaten Oec en isse niet te houden om anxte van pijnen mer omme die mynne van rechtverdicheit.

Die ghehoersamheit en weet ic bij gheenen dier bat te ghelijken dan bijden perden. want dat en is niet alleen onderdanich sijnen meester. Mer het is ghehorsam soe wel den enen als den anderen dattet soe groet ware als een huys het soude eenen knechtkijn onderdanich wesen dat niet groeter en waer dan eyn perdts hoeft. Die knecht rijt dat pert daer hij wilt hij doetet lopen. hij doetet gaen. hij doetet springhen hij doetet staen. hij sleghet hij stoetet. In start maken ende tonreyen Als hij tornich is soe beeftet van anxte ende is altoes ghehoersam In sadelen in tomen. In beslaen ende in allen dinghen daer men sijns te doen heeft. Ist in rijden Ist in ploeghen Ist in waghen te trecken of anders hoe dat gheleghen is.

Dus soe en souden wij niet alleen onsen lants here ghehoersam wesen. mer allen sijnen ridderen ende amptlude die eynighe diensten van hem voeren Op dat wij van onghehorsamheit voer den here niet belast noch beclacht en worden. Want jheronimus seit ten sal niemant sijns selves verwaentheit volgen. hij sal allen man voer sijn beter houden. hoe wel dattet soe nochtan niet en sij. Namelijc sal hij ghehoersam sijn sijnen oversten ende reverencie doen sijn ghelijke of mynre. Ende nader reghel der scrifturen sal hij den wech sijns levens aen ander lude soe leeren ende scicken dat hij den quade ghebieder niet en hore dat is die viant vander hellen die quade ghebode pleghet te gheven want hij altoes arbeit om den minsche neder te trecken ende van siele ende van lijve te verderven.

Noe die eerbaer vader ontsach god ende was sijn geboede ghehorich mit allen sijnre hertten ende tymmerde die erke soe hem god bevael. Daer om soe bleef hij behouden ende sijne kinderen doen allen minschen verdroncken om datse gods gheboden niet ghehouden en hadden. Abraham die warachtighe man hielt dat ghebodt dat hem god gheboot als vander besnijdingen der joeden. dat nochtan haert te doen was ende vremde ende nye ghehoert noch ghesien. Oich hilt hij mit groter onderdanicheit dat onghevoechlijck ghebot dat hem god gheboot om hem te becoren. Als dat hij ysaac sijnen einigen soen doden ende gode offeren soude. Hier om heeft hem god verheven tot eenen prince der patriarchen ende die ewige benedictie ghegeven.

Joseph was jacob sijnen vader onderdanich als hij en sende tot sijnen broederen eopten velde. Want hij wist wel dat hem sijne broeders benijden ende dat sij hem quaet toe ghedacht hadden. Oic wist die vader wel ende haddes groet wroeghen in sijnre hertten duchtende dat sijn ouste soen den jongen joseph doden soude ende verderven. Nochtan woude joseph sijns vaders ghebot doen. Daer om wort hij bijden wille gods verheven in egipten. Soe dat hij die crone droech ghelijc den coninck ende dede groet salicheit sijnen vader ende sijnen broederen ende den ghemeyne lande van egipten. Daer om ist alte salich gode ende sijnen oversten inder tijt onderdanich te wesen. Allen wege wort mit onderdanicheit ghewonnen. Met onderdanicheit wort menich arm knecht op ghetoghen tot groeter rijcheit ende salicheit. Die niet ghehorsam en is sijns heren ghebode hij wort versteken. tes moghelijck ende behoerlijck dat die heer den onderdanighen dienre wel lone. want men mach hem niet lievers doen dan datmen hem onderdanich sij. Onse

[p. 117]

here god almachtich heeft altoes den ghenen wel ghelont die hem in sijnen gheboden ye ghehorsam waren.

Een goet sedich wijf die horen gheechtigen man onderdanich is soe tobyas sijnre dochter leerde. wort volcomelijck ghemynt van horen man ende vercricht van hem wil ende eere. Een kint dat sijnen vader ghehoersamheit ende eer bewijst vercrijcht weder van sijnen vader eer ende salicheit ende wort van gode ghemynt ende ter werelt verheven. David die dienre was coninck sauls hij diende gode ende sijnen coninck in sulker onderdanicheit dat god coninc saul die crone nam ende gafse david sijnen diener. Of men dan mit onderdanicheit soe veel verdienen ende gode soe lieve doen mach. waerom en willen wij dan niet onderdanich wesen den ghenen dien wij sculdich sijn onderdanicheit ende eer te wijsen.

Onderdanicheit als gregorius seit is alleen soe groeten doechsamheit ende soe lovelijck dat sij alle anderen doechden in des minschen hertte siert ende daer in hout. God heeft ons doch selve exempel ghegheven ende gheleert hoe wij ghehorsam syn sullen daer hij seit inden evangelio. Leert aen mij hoe ich sachtmodich bin. wie sachtmoedich is die is gherne gehoersam dus machmen gherne onderdanich wesen. Want sinte augustijn seit een onderdanichs minschen ghebet wort voer goede eer ende vrindelijker ghehoert dan .x^m. ghebede van eenen onghehorsamighen minsche die eyn versmader is der ghebode gods.

Soe langhe als salomon gods ghebode hielt ende behoede sijne wet soe gaf hem god allen sijn wensch. Hij begherde alleyn wijsheit ende verstandenisse om gods volck bij te regeren ende rechtverdicheit bij te hanteeren. Ende en bat om gheen scoenheit noch rijcheit. daer om gaf hem god mede scoenheit ende manlicheit. Ende soe groete rijcheit dat sijns ghelijck nye voer hem enich en was in sijnen lande van israel Ende ten leesten doen hij gods vergadt ende sijnen ghebode overhorich wort. doen wart hijs al weder quyt ende sijn soen roboam moestet oec ontghelden.

In helizeus des propheten tijden soe was een prince der ridderscap gheheiten naaman gheseten onder den coninc van syrien. Die wart besiect ende melaetsch in allen sijnen leden daer allen sijn ghesin ende vriende seer mede te doghen waren ende bedruct Nu hadde hij voertijts een reese van wapen ghedaen inden lande van israel daer een jonck joeds maechdekijn ghevanghen wart dat bij sijnen wijve wonde. Op een tijt als sij alle onledich waren mit horen here te baden ende te meesteren soe sprac dat maechdekijn. Warlijc in onsen lande is een heilich propheet wart dat mijn here tot hem toghe hij souden wel ghenesen. die vrouwe bat horen heer ende lach hem seer aen dat hijt doen woude Hij reyt daer henen ende quam tot helizeum den propheet. Doen seide hij ghanck ende dwae dijn lijf sevenwerfs inder jordanen ende du sult ghesont worden Doen waert naaman soe seer verbolghen vloekende hem selven dat hij daer om aldar ghecomen was ende seide. Ic come tot desen joede om raet ende hij heit mij inder jordanen baden of hier oec beter rievieren waren dan in syrien ende hij hielt hem seer qualijck. Doen seyde sijn ridderen ende dieners heer ende of dij die goede man veel swarre dinghen gheseit hadde dan soudstuut doch ghedaen hebben Soe sultu billic dese lichte medecine proven die soe goet te doen is. Dus liet hij hem seggen ende ghinc hem sevenwerf baden inder jordanen ende wart te hants

[p. 118]

ghesont. Doen was hij vroelijck ende wel te vreden ende toech voer helizeus doere mit sijnen waghen daer hij vele coestelijker Juwelen ende laken van sijden ende gout ende goet op gheladen hadde om hem te gheven. Ende hij dancten wtermaten seer ende wouden alte heerlijck ende rijckelijc begraven. Mer hij en woude gheen goet van jem hebben ende verboot oic sijnen knecht dat hij niet van hem nemen en soude. Doen beval hij den propheet sijnen gode ende seyde. Nu sie ic wel dat anders gheen god en is dan der joeden god ende achter dien tijt soe en dede hij nye teghen die joeden. Nu merct hoe dese heyden wart ghenesen bij ghehoersamheit dat hij dede. dat hem die propheet ende sijn ridderscap gheheiten hadde. Had hij in sulker overhoricheit ghebleven hij wair allen sijn daghe in dier melaetscap bleven.

Alle die kinder van israel die ons liefs heren ghebode vast hielden ende volchden der weet die hij hem ghegheven hadde. dien dede hij lieve ende benediense ende gaf hem hiemels broot daer sij smake in hadden van allen der spijsen diemen dencken mochte. Hij was hem altoes bij ende halpse doer die roede see hij gaf hem sege teghen vele heydene coninghen teghen resen ende teghen stercke lude van wapene hoe wel sij selve bloet ende onghewapent waren. dat wonnen sij al ende vercregent mit ghehorsamheit also sij onderdanich waren gods ghebode.

Bernardus seit wat eyn minsche den anderen van gods weghen ghebiet te doen dat en is hij niet men sculdich te leisten dan oft god selve geboot. Soe verre alst gheen sake en is die tegen gode draecht. soe wail moten wij gheset sijn tot ghehoersamheit van onsen tijtlijken heeren als gode. Dats gheleghen in gheleghentheit der saken want god sprac geeft den keyser dat hem toe behoert. Daer mede meende hij dat wij onsen heeren inder tijt onderdanich wesen souden want wie des niet en doet die sondicht en hoverdie ende eenwillicheit. Ende blijfter menichwerf bij onteert ende ter werelt verloren ende wie bij alsulker redene ter werelt wort verscoven in sijnen leven hij en heefts te bet niet nae sijnre doet Want een rover of mordenair ter werelt een can gheen loon van gode verdienen mit armoede ende mit onsalicheit die hij in dien sondighen leven lijt.

Vander onderdanicheit sijn vele exempelen ghegeven. Alse mathathias die judas machabeus vader was doen allen dat joedsche volc moest [l. meest] omme gaen was totten coninck anthiocum doen seide hij al waren allen die minschen die inden lande sijn antyochus ondersaten gheworden. Soe wil ic nochtan mit mijnen kinderen gehorsam blijven der wet ende gheboden die dij overste god ons gheset ende gheboden heeft te volherden. Item als die prince der papen ende pharizeen die apostolen berespeden om dat sij hoer gheboden niet en hielden Soe antworde sinte peter ende die ander apostolen het is saligher ende behoerlijker gode ghehorsam te sijn dan den minschen.

Doen onse heer god sint pouwels enen slach gaf dat hij ter erden neder viel. doen sprac hij te hant heere wat wijltu dat ic doen recht of hij seggen woude wat wiltu van mij ghedaen hebben. Onse heer god woude onderdanich sijn den keyser in sijnre joecht. want doen die keyser octavianus die alle die werelt rustelijck beheerde alle die lude van israel gheboot te comen binnen jheruzalem. Soe quam jhesus daer mit sijnre lieve moder ende mit joseph om te voldoen des keysers ghebot. Soe sullen wij billic ende moghelijc

[p. 119]

ons ommer voegen gode onderdanich te sijn ende onsen oversten inder erden soe moghen wij lanclijvich sijn al hier in deser werelt.

Voecht u hertte vrinde mijn.
Alle tijt onderdanich te sijn.
Ende hout volcomelijc gods gheboede.
Die u ghegheven sijn van gode.