Bouck der bloemen

Vander xxxster ende een snoede bloem Onedelheit

Een ander bloem was daer bij die seer scoen gheleik te wesen in aensien van buyten. Mer van binnen was sij vuyl ende onreyn ende van crancken prijse gheheiten onedelheit. Van oneedelheit en weit ic niet vele goets te segghen dan soe wie valsch is ende loghenachtich nydich ende clapachtich. onhoessche ende onsedich. oneerbaer ende meynedich. Haert ende wreet ende onghenadich licht van worden ende ongestadich ende sonder ontfermherticheit die gherne quaet van vrouwen seit onwetende ende bloede ende vanden sijnen ghevet noede ende die scamelheit verloren heeft. dit is hij die onedelic leeft ende is onedel over al hier boven ende int artsche dael.

Wie van natueren onedel is al waren sijn ouders coninghen ende vorsten gheweest sijn gheslechte en sal hem nummermeer edel maken. Het valt wael ende veel in ytalien dat lude van slechter art bij groten goede ende ghelde ende mit verraderie diemen daer vele pleghet tot groten state te comen. Als sij een stat winnen of .ij. of .x. of .xij. castelen daer toe sijn sij edel als sij grote heren sijn trouwen neen sij sijn tyrannen ende gheen heren Die oec gheen recht gheboren heer en is. dat is een tyran. het scilt veel een recht natuerlijc heer ende een tyraen. want een natuerlijc heer mynt dat lant ende die lude houdende sijnen staet ende regherende sijn lant tot sijnre eeren ende ten meesten orbaer ende salicheit des lants. Mitten ingheboren goeden edelen luden die daer meest in te verliesen hebben want sij sorgen voor verderffenisse des lants.

Dese natuerlijke heer doet vonnisse ende recht hij vordent edele saken hij bescermet die goede ende verjaecht die quade. Mer een tyran die een lant vercrighet al sonder recht teghen reden ende besceit. Of wint mitten swerde daer hij van rechts weghen niet toe gheerft en is ende coempter in mit cracht ende mit ghewelt als vele ghesciet overberch in ytalien dat wij lomdien heiten. Die is altoes den goeden haert des lans salicheit ende soect sijn ghenoechte Die hem meest tegen waren int vercrighen daer gaet hij bloedelijc toe ende helptse wech. Die rijcste ende beste verwijst hij ende mit horen goede maect hij arme onnutte luyde rijck. Ende al mit vremden luden soe regeert hij sijn lant diet liever saghen vergaen dan welvaren. Die rijke ingheboren lude en betrout hij niet om dat sij hem recht ende mit reden wederstonden. Daer sij lof ende eer aen beghaen hebben ende billijken

[p. 93]

daer om te bat geloeft souden sijn. Want daer en derf niemant aen twivelen doet een man een boverie of verraderie an die een sijde hij doetse oec wael aen die ander sijde. Dus heb ic u onderscheit gheseit vanden natuerlijken heer ende vanden tyran. Men vindet wijser lude ghenoech die niet en weten wat een tyran is. dan sij meynen dat alle die bose wrede luyde tyran sijn dat sijn sij toch in een manier van spreken. Want tyran coempt van wt eenen grieken worde tijro. ende beduyt in duytsche starc of onsalicheit ende in latijn fortis of angustia. Die onedele tyranne verderven al daer sij macht hebben sij wangonnen alle luden hem welvaren dan den ghenen die hem stercken in hoere quaetheit ende prijsen allen dat sij doen Sulke onedele lude maken sij edel van state ende van goede. mer sij en connen hem ghene doecht gheven die sij selve niet en hebben.Die onedelheit is wel te gelijcken bijden zwijne. want een swijn is wel mit recht een vercken gheheiten. Het is onreyn stinckende ende vuyl onscamel gulsich oncuysch ontierich ende sonder eenighe doecht also langhe als levet. Dair omme seitmen. een verken en doecht niet eert aen die balke hanghet soe heeft men sijn vleesch liefs. Also en doech die onedele minsche niet voer die tijt dat hij doot is soe heeft men sijn siele lief. want soe doet men voer hem bidden dat hem god sijn sonden vergeven wil. mer als hij leeft soe wort hij ghevloect van allen luden.

Onedele sijn vele gheweest als hanibal die soe groete wreetheit dede over die verwonnen romeynen. Ende soe vele dier dede dootslaan dat hij .iij. mudde vol ringhen ende vingherlinghen af hadde die den doden vander hant ghenomen worden. dat daer bitterlijken ghewroken wort als reden eyschede. Soe dede die onedele nero. die sijn moeder dede op snijden omdat hij sien woude waer hij lach eer hij gheboren was. Van onedelheyt en is niet anders te segghen dan soe wie boeslijc ghierlijck oneerlijc ende onscamelijck leeft dat is een oneerlijck minsche al waer hij van coninck gheslachte. Ende wie doecht eer ende miltheit. scamelheit ende stercheit in heeft. dat is een claer man ende edel in allen enden alwaer hij oec een huysmans bloet soe sal hij edel wesen.

Wacht u seer van onedelheit.
Want dats een ghemeyn quaetheit.
Daer nye doecht wt en quam.
Sent dat ghescapen wart adam.