Bouck der bloemen

Vander xij.ter ende een snoede bloeme geheiten Dwaesheit.

Als ic van der scoenre bloemen van wijsheit een deel ghesproeken hebbe soe wil ic nu voert scriven van eijnre vuylre stekele gheheiten sotheit off dwaesheit in onsen duytsche ende een yeghelijc sprect nae sijns lants taele. Ende daer om en salmen niemant straven want god en heeftet niet alsoe geordeniert dat wij allen van eenre tonghen wesen sullen. Daer om so sijnt inden iersten dwase ende ongheleert die eenen anderen bespotten om sijnre talen die hem van sijns lants weghen aengeboeren is. Als ons plato bescrijft soe is die dwaesheit menigherhande. Want sommeghe sijn rechte gheboeren dwase die niet en weten wat goet of quaet is. Sommeghe sijn die soe vol melancolien sijn dat hen ghebrect memorie ende en sijn gheen meester haerre sinnen. Sommeghe ander sijn bij tijden onwijs of ijdel van herssen nae loep vander manen die heiten in latijn lunatici.

Die sotheit vander memorien sijn van .iiij. manieren. Die ierste maniere is dat een menscche niet en voerdenet wat hij doen sal ende gheen dinghen en doet betamelijck alsoe het behoert. Die ander is dat een niet en voersiet in sijnen ghedachte dinghen die hem weder vaeren off ghemoeten moeghen. Die derde is dat een te haestelijck sijn dinghen doet ende bij rade niet doen en wilder gheenre die hem best verstaen.

Die vierde manier is dat een sijn begonnen saken scandelijc versuympt ende mit tragher doerheit laet ongheeyndt. Het is haerder ende vreselijker enen sot die in torne is verwoet te ghemoeten. dan den beer die sijn jonghen genoemen sijn die nochtan anxtelijc sijn te bestaen.

Men mach eenen wulden stier ghelijken bijder sotheit die en mach van natueren gheen roet ansien. Die den wilden stier vanghen wilt die cleetet hem mit roeden. ende gaet opter stat daer hij daghelics meest te verkeren plach Ende als die stier die man mit roeden versiet soe verkiest hij dien man ende neempt sijnen loep wt rechter verwoeder sotheit ende loept mit sijnen ontloeken hornen wt alle sijn machte opten man die daer nauwe op wacht. Ende als dese dwase beeste mit groten crachte den man waent doerloepen. soe sciet die man lichtelijc achter den boem daer hij aenstont. Ende die stier aencomende mit groten laste blijft alsoe vaste mitten hornen

[p. 44]

stecken inden boem ende soe gheviest. Dat hijse alsoe scier niet wt halen en mach die jagher en is hem opt lijf ende doerstecten mit sulken wapen dat hij daer doot blijft.

Gheckelijc begonnen wort deck qualijc gheeyndt want wat sonder wijsheit wort bestaen moet ommer gheckelijc vergaen. Alsoe loept die menighe wt sinnen dommen sinnen in sijn doot of in sijn qualic varen. had hij wijsheit of wrocht hij bij rade en dede des niet. Mer god betert ic duechte die ghecheit vele meer scolieren ende naevolgers heeft dan die wijsheit. Want salomon seit: der dwasen en is gheen ghetael. men sal jonghe dwase kindere niet vroech wijse lesse gheven. op dat si soe vele te vreselijker niet en vallen als sij hoechlijker ende tot hogheren staet beghinnen te climmen.

Men sal den ouden niet gheloven daer die dwaesheit noch is in noch den jonghen misprijzen die noch wijs werden mach. Mer die jonge salmen straven van haerre gheckeit. want soe inden ouden behoert soberheit ende volmactheit van seden soe behoert inden jonghen dienst ende onderdanicheit. Hij is sot ende onwetende die overmits sijnre onwetendeheit niet beroert en wort tot berouwe ende die sijn sinnen niet ghetuerbeert en werden als men hem onrecht doet. Onder vele ander quade dinghen die dy sotheit in heeft. soe heeft sij een dinck principaelijck dat is dat sij altoes beghert te leven. Hoe een sot sijns selfs saken myn bekent hoe hij lichtelijker van eens anders saken ordel gheeft want hij en beraedt hem niet op worden die hij spreken sal ende soe veel te sotter is hij van binnen als hij wijser want sien van buyten. Daer om en saltu mitten sotten noch onwetenden niet omme gaen noch in haer geselscap wesen want du en sulter gheen wijsheit aen sien. [In tusschagen was wilen eer een scone maghet rijck ende van mechtighen ouderen perna gheheiten dese hadde van ghewoenten dat sij gherne te boerden plach mit ghecken. Nu was dair een groet sterck gheck gheheiten Tyrobus dese maecte sijn wanderinghe veel in haers vaders huyse. ende desen plach sij van ghewoenten boel te heiten ende hij haer weder. Op een tijt ghebuerdet dat perna achterwert ghegaen was in een cameri om haer hoet te wassen. Ende die gheck quam in ende achterwert gaende vant hijse alleen daer hoer niet lieve toe en was want sij waren wt den luyden. Hij sprack sijnen boel gheckelijc ende waert also ghesint. dat hij se custe ende swancse neder ter erden ende speelder soe mede dat sij kint ontfinck sij was qualijc te vreden ende alst quam ander tijt dat sijs niet langher hueden en conde ende die scaempte soe groot leet inder hertten dat sij onder hoer ouders ende vrienden niet blijven en dorste. Soe streec sij heenen wt allen haren maghen in groter ellende inder wildernisse van romenien daer sij eens doot kint ghenas. Ende in groter wanhope soe verhinck sij haer aen eenen boem dit creech sij mit dat sij den dwaes aentoech mit sconen worden.] Och laetse gaen u en canner niet goets afghecomen. Hoe gedan dat die ghene is daer du mede omme gaets alsulc houtmen dij. die ghecken dat sijn eenrehande beesten en die niet voer minschen te rekenen.

Wij lesen dat die grote alexander reet op een tyt doer macedonien ende aristotiles sijn meyster was bij hem. Ende alsoe die voerrijders ende roedraghers riepen. O ghij minschen ruympt den heer. Soe was daer een sot ende sat in des conincs wech op eenen steen die en woude niet ruymen. Ende als die roedraghers den sot slaen wouden soe sprack aristotiles. het is een sot ende gheen minsche daer om en is hij niet sculdich te ruymen. Dits vander sotheit daer den menighen soe veel quats af ghecomen is daer hem een ijeghelijc voer wachten sal als hij best mach. Ende mit geenen dwase noch onnutte luyde omme en gae op dat hij daer aff niet besmet en werde want wie sijn hant int peck slaet hij cleefter aen.

Soe wie mit sotten omme gaet.
Of gheckelijck een sake bestaet.
Dien is altoes ghehende.
Wederspoet off een quaet eynde.