Bouck der bloemen

Vander .v.ster ende een goede bloem gheheiten. vrede.

Peysende ende vast pluckende wt der mande des gardeniers soe vant ic vort een alte soete lieflijken blome bequaem safte ende ghenoechlijk van roke ende van smake ende was gheheiten pax in latijn. dat is pays of vrede of ruste. Dese also ons sinte bernaert bescrijft is niet anders dan een suverheit der ghedachten ende simpelheit der hertten. rueste der sinnen. verbont der minnen ende ghesellinne der caritaten. Mij dunct dat vrede gaet ende is te tellen voer alle dinc dats voer alle rijcheit ende hoecheit der werelt. Men plecht int ghemeyn te segghen. die mit vreden leeft hij vaert wel oec wat hij heeft.

Inden beghinsel vander werelt schiep god van allen creaturen een par sonder den menschen schiep hij alleen. Om dat hij woude dat enicheit des vredes ende eendrachticheit altoes onder den menschen waere. Rijcheit ende overvlodicheit van ertschen goede. heeft seeder allen tijt een sake geweest van orloghe ende van twiste. Als mitten iersten scheen tusschen den herden ende abrahams quick bewaerres. ende den ghenen die loths quick hoeden. Die onrust ende tweedrachte onderlighe hadden soe dat sij hen daer om verscheiden moesten. Och hoe wel ist ghesproken ende veel bat dan die sulke weren [l. wenen]. O lieve kinder vrede is alle der werelt ende alle wonsche heeft hij van goude ende van goede. Ende die nummermeer rust noch vrede en

[p. 25]

hevet. wat heeft hij van den sinnen anders dan sorghe. onghenoechte hertelijke pijne. onruest ende groet verdriet. Ten was al sonder reden niet dat onse heer te segghen plach tot sijnen jongheren vrede sij met u. Want hij meynde alsoe lange als sij mit rusten ende mit vreden waren soe wasser niet quaets in hoeren collegien. Mer doen dat quade bloet van Juda onder hem quam die vol was alre ghiericheit ende onvrede doen waert ruste ende pays verdreven. Dat moest onser alre verloesser becopen mit sijnen godlijken lijve ende mit storttinghen sijns menschelijken bloedes.

Met payse te leven doet wel rusten. seker wanderen ende alle dingen mit lijdsamigher herten te overslaen. Om een cleen toern en sultu dij tot ghenen saken van wrake stellen. die wijse sal hem veynsen als hem meesdaen wort ende laten dat overgaen op dat hij mit rusten leven mach. Ende dencken om eenen toecomenden tijt dietal verleenen sal ende keeren int goede tot sijnen vrome vele bat dan off hijt selve ghewroken hadde. God wil dat wij hem die wrake op geven ende hij salt wel berichten. watmen dan beters doen mach dat en weet ich niet dan gode die wrake te bevelen ende blijven alsoe in goeden vrede. Men sal altoes wijken den tornigen man als jacob dede die vloe voer esau sijnen broeder doen hij hem vertoernt hadde soe langhe dat sijn torn vercoelt was. Ten sal niemant thoeft op steken teghen den ghenen die hem te machtich is hij sal altoes den vrede soeken dat en is gheen scande. Doen die van gabaon verhoerden dat josue die steden van jherico ende van ahy ghewonnen verbrant ende ghedestrueert hadde. doe quamen sij ende soechten pays ende vrede. aen hem ende hij gaff hem pays ende hieltse hen wel.

Teghen ondoechde salmen strijden ende vechten soe seer dat sij ons niet en verwinnen. mer mitten doechsamen ende goeden sullen wij vrede hebben. Ysayas die hoege propheet seit. het waer onmogelijck dat en boes menssche wonen ende blijven soude inden huyse des vredes. Die dwase en moghen oec gheen ruste noch vrede hebben want waer hen van enen worde meesdaen wort dat willen sij ter stont wreken. Dus leven zij altoes in onrueste. want den dwasen wort vele misdaen alle man doet hem onrecht. Sinte augustijn seit. vrede is alle menschen ghevoechlijken [l. ghenoechlijken] ende behaechlijck. sij en begheert niet vremdes sij en rekent haer selven niet eygens. sij leert ons mynnen dat sij niet en conde haten. Sij en can niet houden. sij en can niet bulderen. Daer om soe radic soe wie datse crighen can hij pijnse hem te houden. Diese verloeren hevet hij pijnse hem weder te werven. Want sonder twivel die in vreden niet ghehouden en wort. hij wort versteken vanden vader. hij wort ondreft vanden soen. ende hij wort vervreemt vanden heiligen geest.

Ho vele absolon tegen sijnem vader David meesdaen hadde doen hij hem verdreef wt sijnen rijke. ende was vleisschelijc bij allen sijns vaders wive. Soe hadde hij nochtans altoes liever vrede mit hem ghehadt dan dat hij sijn lijff ghestolen of ghehadt hadde. Die dat testament gods niet houden en wil die en mach tot sijnre erffenisse niet gheraken. Dat mach een eyeghelijck wel proven die onderscheit weet van goeden ende van quaede. Sekerlijc het mach wel gods testament wesen want int leeste van sijnen menschelijken leven. inder erden soe beval hij sijnen jongheren voer alle dinck dat sij vrede onderlinghe hauden souden.

[p. 26]

Hoe seer dat te loven ende te prijsen is pays ende vrede dat machmen hoeren anden oversten verlichter der heiliger kerken sinte pauwels. hoe ernstelijc ende hoe menichfoudelijc dat hijse den luyden toe wenschende ende oec daer mede groetede in allen sijnen epistolen wt ghenomen een epistel die hij den hebreuschen sende. Daer en ruerde hij sijnen naem noch oec den vrede niet in om songerlinghe saken wille

Men mach den bever ghelijken bij den payse dat een dier is wonende bijden watere soe dat sijn stert stadelijc int water hanghet. Ende alle sijn lijff is vleesch ende sijn stert is vesch. ende men etter aff in die vasten in dien lande daer sij sijn. Alsmen dit dier jaghet doe bekennet wel in sijnre natuerlijker wete dattet ghedaen is om sijn hoeden die medecinael sijn tot veel saken als der meesteren der natueren dat wel kenlijc is. Ende alst dan merct dattet niet ontgaen en mach soe bijtet selve sijn hoeden aff ende daer mede soe laetment loepen. Aldus soe brenghet hem selve inder qnale ende in groeter seericheit om dattet mit vreden bliven sal.

Salomon set in synen parabolen. heb dijnen vrint niet soe vaste du en suls altoes ghedencken dat hij dijn viant werden moecte. Mer laet ommer alle weghe die twist van eenen anderen comen. ende van dij soen ende pays. Pays is een gheordenierde sachtmoedicheit twier herten die int goede off in doechden verenicht sijn. Ende eendrachticheit is een eenderhande verenighe ende onverscheiden complectie. die sijnen vrede set in gode ende scuwet der werelt orloeghe ende twiste.

Van vrede lesen wij inden ouden gesten van romen hoe een machtich man ende vorste. die gheheiten was ypolitus die swaren crijch hadde teghen eenen anderen voerste die sijnen vader doot gheslaghen hadde gheheiten listigius. Ende als ypolitus bedachte groete swaerheit coste verlies ende kenlijke verderffenisse also wale sijnre lande lude als sijnre vianden. Aensiende dat hij sijnen vader niet weder winnen en mochte soe ghinc hij allene onghewapent tot desen listigium ende groetten vriendelijck. daer dese listigius vremde toe was ende nam hem in sijnen armen ende seide wij willen mit vreden leven. eer wij alle beide goedeloes ende liveloes werden. vergheff mij dat ic teghen dij dus langhe hebbe ghorloecht ende menighen scade ghedaen aen brande ende aan scettinghe. Ende dattu mij desghelijcs ghedaen hebste ende oec die doot mijns vaders sal ic dij wederom verlaten. Doe verblijde hem listigius seer ende werp eenen bast om sijnen hals ende bad oetmoedelijc ghenaede ende verghiffenisse. Doe custen sij elc den anderen ende verghaven oeck claerlijc om dat sij mit payse souden leven.

Pays is goet set u in vreden.
Doet een ijghelijck recht en reden.
Ende wacht dat u gheen toern ghenake.
Soe moechdij leven mit ghemake.