|
| |
XXI. Capittel.
Sedenleeringe. De Princesse Flacilla, geestelycke Maeght, borduerende een Pauwe, treckter eene leeringe uyt, hoe dat sich niemant over syn deuchden en magh verhooveerdigen.
TEn is, ô siel, niet alleen den lof vande H. Cecilia, die schoon perle van Roomen, en die soete Patronersse vande Sanck-konste, datse by een vlytich bieken wort vergeleken, ter oorsaecke, datse uyt alle voorvallen gelyck als uyt de bloemen, iet nuttichs en profytichs wiste te lesen. 'Tis waer, desen lof komt haer toe: soo nochtans datter meer worden gevonden, die ick daer deelachtich moet maecken. Den H. Anselmus sagh, eenen gejaeghden haes onder syn peert staen schuylen, daer de hittige winden op vlamden; en in dese benoutheyt verbeelden hy sich den anxst en den schrick, die den mensch sal hebben in | |
| |
syn uytersten. Den H. Gregorius van Nazianze, wandelende op den oever vande zee, sagh daer liggen schelpen en hoorentjens, die de baeren, by manier van spreken, uytspogen, en dan quaemen andere baeren die de selfte wederom afleckten en naer den gront toe spoelden; daer de rotsen, nochtans onberoerelyck bleven staen, midden tusschen de schuymende golven. Hier op spelende met syn gedachten, seyde hy: Siet, kloecke en grootmoedige sielen die konnen tegen harde stooten, en met wat tegenspoet datse worden geslaegen, sy blyven stantvastich sonder in 't minste te buygen; daer in tegendeel de swacke en kleynmoedige, met de minste baeren afgespoelt worden. De H. Francisca sat op den boort van een klaer rivierken, en seyde: De gratie Godts vloeyt soo soetelyck, gelyck dit waterken komt voor-by gedreven; ende tot hem is myn dorstich hert snellende. Noch sinrycker is 't gepeys dat ick hier by voege. Seker persoon sat op den oever van synen vyver; hy brockten broodt, en wierp het voor syn endekens, die dat met een gauwicheyt doorspeelden; hy wierp oock een roeyken of houtjen daer onder, terstondt die endekens deur, en gongen stuyven. Doen gaf hy een stuck broodt aen synen waterhondt, die beneffens hem stont; en daer naer spouwende op synen stock, seyde hy, sa apporte, en smeet hem in het water. Terstont den hondt plonste inden vyver, of hy aen een soppe hadde gevallen; en vattende den stock in syn backhuys brocht hy die by syn meester; die doen dese bemerckinge uyt den gantschen handel heeft getrocken. Leert, sey hy tot syn gemoet, | |
| |
hoe sommige menschen syn als endekens; soo lanck als Godt hun broot brockt, en spyst, en van alles naer hunnen wensch geeft, dan blyven sy hem by: maer soo hyse eens eene roede ende tegenspoet toeseynt, dan gaense vluchten en hem verlaten. Maer kloecke zielen, gelyck was diën vroomen en stantvastigen Iob, dienen hem niet min als hy hun kastyt, dan als hy hun troost; en seggen; Hebben wy het goet vande hant des Heeren ontfangen; waerom sullen wy weygeren het quaet? In dese aerdige konst, en profytige wetenschap hadde Flacilla wonderlyck aengenomen, soo datse uyt alles voordeel wist te trecken. Pluckten sy een blomme, sy sagh meer als sy sagh; en naeyde of borduerde sy, sy borduerde meer als sy borduerde; gelyck ons het navolgende sal bethoonen.
'T gebeurde dat dees Maegt, met flos-syd en de naelde,
Een pauw op hare raem met fray coleuren maelde;
En dat het aerdig stont als oft het had geleeft;
Soo was het na de konst en na den eysch geweest.
Doen gonck dees edel Maegt met haer verstant oock werken,
En op der pauwen aert met rype sinnen merken:
En trock daer uyt dees les, nut aen het hert geleyt,
Wanneer ons hoovaerdy, en ydel glori vleyt.
O siel, myn raem is nu doorvrocht,
Daer ick de pauw heb opgebrocht;
De pauw met pluymen uytgelesen,
Siet, hoe den steirt vol oogen pronckt,
En rondsom van coleuren vonckt:
O vogel noyt genoech gepresen!
| |
| |
Wanneer een klare sonne straelt,
Hoe wort den steirt dan opgehaelt?
Hoe glori-ryck is syn pluymagie?
Wat worter niet hoovaerdicheyt
Door heel den steirt dan uytgespreyt?
Hy swilt van hoogmoet en couragie.
De schoonste blommen vanden hof
Berooft de pauw van haren lof,
Het gout wort bleeck by haer geleken;
Brengt perle-moeren voor den dach,
Niet een die haer bereycken mach,
Dies komtse prachtig aengestreken;
Maer siet sy haren vuylen voet,
Stracx sinckt den steirt en hoogen-moet,
En schynt van stonden aen te treuren;
Daer sleypt dat pronck-stuck door het slyck,
Dat sy eerst hiel soo glori-ryck;
S'en siet niet eens na haer coleuren.
Maer, Heer! wat wasser menich siel,
Die vande selfste brugge viel,
En diep is inden gront gedreven?
Sy syn, door eygen heylicheyt,
Heel van haer heylicheyt geleyt,
Om datse niet ootmoedich bleven.
Draegt imant een scherp hairen kleedt,
Tot dat hem uytbreeckt het roodt sweedt;
Slaept imant 's nachts op harde steenen;
Bidt imant heele dagen lanck,
En is kout water synen dranck,
En doen syn oogen niet als weenen,
| |
| |
Het syn schoon deughden allegaer,
Het syn schoon pluymen, jae voorwaer:
Maer schoon als ons niet schoon en schynen.
Want-soo sich imant daer op roemt,
Het wort verslenst dat was geblomt,
Den hoog-moet doet den glans verdwynen.
Een siel, die groot by Godt wil syn,
Die moet kleyn achten buren schyn:
'T is deugt syn deugden niet te weten
Maer hoovaerdy, na mynen sin,
Die eet gelyck-den kancker in
Daer wort de jeught door afgebeten.
Ah! siel, die soo u selven pryst,
En nederdaelt om dat gy ryst;
Soo gy, wat sien wilt, siet u voeten:
Siet op het quaet, dat in u schuylt,
En dat u ydel hert vervuylt,
Gy sult u trotsheyt haest gaen boeten.
Siet niet op 't geen dat in u blinckt,
Maer siet op 't geen dat in u stinckt,
Dat u maeckt plichtigh voor Godts oogen:
En breckt die trotsheyt van gemoet,
Die u als padden swillen doet,
En leert die glori-sucht eens boogen.
O Godt! ick bid u, weert van my
Dees geestelycke hoovaerdy,
Laet die geen wortel in my schieten:
En scherpt in my dees nutte les,
Hoe dat ick ben een sondares,
Op dat myn tranen stadigh vlieten!
| |
| |
En laet geen opgeblasen waen,
My immermeer om 't herte slaen,
Noch op het minste pluymken roemen;
Want ick myn onvolmaecktheyt ken,
Soo dat ick gans onweerdich ben
My uwe dienares te noemen.
Ick ken myn traege luyicheyt;
Vergeselschapt met onachtsaemheyt,
Daer d'ander vlytich syn als mieren;
Wat haelen die nu rycken oost,
Tot uwen lof, tot hunnen troost?
Dat is de haef daer sy naer stieren.
Heer! maeckt my oock soo deuchden-ryck,
Dat ick noyt stroy breedt af en wyck,
Daer my d'ootmoedicheyt sal leyden;
Maeckt dat ick my versmaeden magh,
En u behaegen dagh voor dagh,
Tot op den dagh als ick sal scheyden;
Ah! wierd' ick soo gelyck ick wensch!
Ick wierd' voorwaer een ander mensch,
Ick gonck dan uyt myn eygen selven;
Ick gonck doorgronden mynen niet
Daer niemant in syn deuchden siet;
Iae ick sou dieper noch gaen delven.
O siel! tracht naer dit schoon cieraet,
Waer in dat uwen lof bestaet,
'Tis groote deucht, syn deucht verachten:
Want soo u Godt dan deuchden gaf,
Die staeken oock veel schoonder af,
Als sterren doen in bruyne nachten.
| |
| |
Adieu dan pauw en trotsicheyt,
Eer my het fraey koleur verleyt,
Eer my schoon pluymen leelyck maecken:
O Godt! borduert eens myn gemoet,
Hier met u sweet, daer met u bloet,
Daer voor wil ick het al versaecken.
Op dese voorgaende Sedenleeringe slaen uyt de maeten wel de woorden vanden H. Thomas: operari magna, & reputare parva; operari multa, & reputare pauca; operari diu, & reputare bevi; hoc vere signum est amoris praecipui. Groote wercken doen, en die kleyn achten; veel werkcen doen, en die weynich achten; langen tyt wercken, en dat voor korten tyt achten; dat is een teecken van oprechte liefde. Soo dat die deuchtrycke ende ootmoedige sielen syn gelyck aen Moyses, die op syn hooft hadde klaerblinckende straelen, sonder iet daer af te weten, ick laet staen, te roemen. En veel treffelycke sielen syn iverich in het gebedt, verduldich in tegenspoet, bermhertich tot den armen, brandende inde liefde, groot in Godts tegenwoordicheyt, kleyn in haer eygen oogen; sy hebben de schoon pluymen vande pauw en sy laeten hun voorstaen datse maer alleen de pooten en hebben. Diergelycken was dien ootmoedigen Broeder inde wildernisse, die ryck van alle deuchden, niet minder en wiste als van syn deuchden te spreken. Jae soo den duyvel, hem inde gedaente vanden H. Engel Gabriel besoeckende, seyde, dat hy van Godts wegen tot hem was gesonden; hy antwoordede: Vide ne ad alium missus sis: ego enim no dignus ut angelus ad me mittatur. Gy hebt eenen verkeerden man voor: want ick en ben immers in
| |
| |
't minste niet weerdich, datter eenen Engel by my soude komen. Hiermede is den boosen geest verdwenen. Doch wat is 't te verwonderen? aengesien de hoverdicheyt by de ootmoedicheyt niet en kan gedueren. My en dunckt niet, dat ick dit tot onse leeringe met aerdiger woorden kan sluyten als met de uwe ô weerdigen Prelaet Guerrice: Utinam fratres mei, nos illam haberemus humilitatem in vitiis nostris; quam Sanctie habuerunt in virtutibus suis! Godt gaeve myne liefste broeders, dat wy sulcken ootmoedicheyt hadden in onse sonden, als de Heyligen gehadt hebben in hunne deuchden.
Dit soo wesende, ô siel, heeft de Princesse Flaccilla ons niet alleen een schoone pauw voor de oogen gestelt, maer oock een nutte lesse voor ons gemoet geschoncken: en dese berust op den grontregel vande leeringe Christi: Al die hem vernedert sal verheven worden, gelyck het gebleken is inden H. Hilarius, dat groot licht van Vranckryck, in het Concilium daer hy vanden Paus Liberius oock was toe beschreven. Want al was Hilarius eenen vande aensienlyckste Bisschoppen van dat ryck, eenen geleerden Theologant, eenen uytmuntenden heyligen; nochtans en peysden hy niet eens van sich over die schoone pluymen te verhoverdigen, maer hiel sy selven voor eenen, die niet en verdienden sulcke eene doorluchtige vergaederinge der Prelaeten, by te woonen; inder-voegen, dat hy, die op de eerste stoelen moeste sitten, de leeghste plaetse onder de leste heeft verkosen; en naer soo veel schatten van deuchden en geleertheyt die hy hadde, heeft sich onweerdich geoordeelt die beneffens de minste soude sitten. Maer | |
| |
hoe is dit afgeloopen? Godt die den verdrucker is vande hoverdige, ende den verheffer vande ootmoedige, die dede door mirakel de aerde daer hy stont opwillen, en sich tot eenen heuvel als tot eenen throon verheffen; en soo gebeurden 't, dat die sich onder het koren-vat by maniere van spreken, wilde verduysteren, op den kandelaer is gaen schynen. O siel, wat al gulden schatten steken in de myne van ootmoedicheyt, soo wy maer de couragie en hadden daer wat diep in te graeven! en soo wy onse pluymkens wat meer lieten sincken!
Maer my dunckt dat ick de Princesse, Pulcheria besich sie met een papier, om dat by syne Keyserlycke Majesteyt te doen onderteeckenen. Soo 't ons geoorloft is, wy sullen eens naer den inhoudt vernemen.
|
|
Auteursrechtvrij