|
| |
XIV. Capittel.
Athenais beklaeght haer tot Constantinopelen voor Pulcheria over het onrecht, ende beschuldigde haere broeders: waer door sy wint de kennisse ende toegenegentheyt van Pulcheria.
ALs ick sie, ô siel, dat de liefelycke roose, de vrindinne vanden Lenten, jae de Koninginne vande bloemen, die oock vande nature met het purpur is vereert; dat die , segh ick, rondsom is belegert met doorens; en dat de suyvere perle swemt onder die bracke waeteren, ende geoeffent wordt vande rouwe tempeesten; dan en verwondere ick my niet, dat die volmaekte Athenais van haeren vader is versteken, van haere broeders is verstooten en uytgesmeten. Die schoon sielen syn by Godt, gelyck by ons de fonteynen; die hoese nederder gedruckt worden hoese hunne silvre wateren hooger dringen en doen spingen.
Athenais dan is naer behouden reyse inde haeve van Constantinopelen ten ancker gekomen. Gelant synde, | |
| |
heeft sy naer veel vragens het huys van hare moeye gevonden; alwaer sy verwillekomt is geweest, en soo ontfangen al oftse eenen Engel hadde geweest, die gedaelt quam uyt de hemel: soo datse met dese beleefde onthaelinge de liefde wel dobbel inhaelde, die haer geweygert was by haere broeders. Dese moeye was een kloecke vrouwe, en die wel was geseten; aen wie niet aengenaemer en was, als aen haere nichte allen hulp en troost te bewysen. Athenais door dese liefgetaele onthaelinge verquickt, begint haer sterck in te beelden, dat het medewercken van sulcke eene verstandige en vrindelycke moeye groot gewicht in haer versoeck ten hove sal konnen geven.
Naer dat Athenais dan het klouwen vanden geheelen handel ontdeckt hadde, en datse haere moeye den rechten draet hadde gegeven; soo heeft dese teenemael geraetsaem gevonden, datse onder haer beyde de saecke den grooten raedt, ende Pulcheria (die gemeynlyck de eerste sit plaetse bekleedede) souden aengeven. Want, seyse, Pulcheria is eene doorluchtige Princesse, die hier te lande hoogh geroemt wort, om haere beleeftheyt ende medelyden, daerse veel vervolghde weduwen en onder gedruckte weesen, mede te gemoet is gekomen. Soo wy maer alleen het stuck haer konnen wysmaecken en in drucken (dat licht om doen is, overmits de gauwicheyt haers verstants) aen eene geluckige uytkomste en valt niet te twyfelen. Athenais, die anders niet en sochte als haere rechtveerdicheyt te verdedigen, vlamde naer den tyt en gelegentheyt, om alles naer voornemen uyt te nemen.
Staet hier een weynich stil, myne penne en laet | |
| |
ons eens in bedenckinge nemen, of alles niet wel tegen haere meyninge soude uytvallen. Ick weet wel, Athenais heeft groot recht, maer ick weet oock wel dat een uncie faveur een pondt recht kan opwegen. Men vinter die oordeelen naer den sack, en niet naer de saeck; en daer den penninck klinckt, daer en hoortmen geen geluyt vande reden. Behalven dat veel rechtsgeleerden (de vroome altyt uytgenomen) ons met soete en waerschynlycke woorden aenden dans brengen, en de beurse snyden daer wy op staen kycken.
Hier syt gy mischien keurich en nieuwsgierich, ô siel, om te weten ofmen met Athenais oock het lanck koordeken sal trecken, en haer van maent tot maent uytstellen, om haer moede te maecken, ende alsoo van het stuck te leyden. Neen voorwaer; want het schynt dat de voorsichticheyt Godts haer als by de handt neemt, en stiert door de kortste wegen. Men placht in oude tyden te seggen, dat de perlen waeren hellebardiers; om dieswil, gelyck de hellebardiers plaetse maecken, dat oock soo de Dames, die perlesnoeren draegen, over al worden ingelaeten en ontfangen; maer ick sal seggen, dat Athenais, om de tegenwoordicheyt en aenspraecke van Pulcheria te winnen, met schoonheyt en gracien vanden hemel was gesegent, en dat sy haer dienden voor brieven van recommandatien.
Athenais dan met haere moeye en syn in haer voornemen niet bedrogen; want op haer eerste versoeck hebben sy in het hof audientie ofte gehoor verkregen. En siet, soo ras en stont Athenais niet in de tegenwoordicheyt van Pulcheria, of Pulcheria is door haere schoon- | |
| |
heyt ende lieffelyck wesen ten hoochsten beroert geworden, soo datse den grooten glans met haere oogen qualyck koste verdraegen. Maer doen Athenais haer wyse redenen op he tapyt brocht, en met een Engelsche stemme voor hiel het ongelyck vande twee broeders die haer verdruckte; doen wiert Pulcheria seffens met verwonderinge ingenomen, altyt vreesende datse eerder van spreken soude ophouden, als sy wel wenschte; sulck een genuchte scheptede sy in haer te aenhooren. Jae, Pulcheria sloegh daer naer veel vraegen onder haere woorden, om de redenen langer uyt te trecken; sorghvuldelyck met eenen ondersoeckende, wie dat waeren haere ouders, van wie sy was opgevoedt, en of sy noch droegh den schoonen en onverslensten krans vande maeghden. Hier op van alles onderwesen, heeft sy se met alle vrindelyckheyt bejegent; en haeren dienst toegeseydt, met belofte van haer eerstdaeghs, niet-tegenstaende veel gewichtige staets-saecken, anderwerf te hooren. Hier op neemt Athenais haer afscheyt, met alle beleeftheyt ende eerbiedinge; ende laet in het gemoet van Pulcheria gedruckt een hooghweerdeeringe van hare volmaecktheden; soo verre, datse op den staende voet begint te vermoeden, dat dese weerdich was door haren broeder voor Keyserinne opgenomen te worden. Siet hoe dat een onrechtveerdich testament oorsaeck is van haere reyse, haer reyse oorsaeck van haere aenspraecke, haere onspraeck oorsaeck van haere verheffinge: soo datse mocht seggen met dien; Ick waer geweest verloren, en had ick niet
| |
| |
verloren geweest: het welck ons het naervolgende Capittel breeder sal voor oogen stellen.
Maer hoe wel bevalt my, en hoe lofbaer dunckt my te wesen, dat Pulcheria het versoeck van droeve weduwen en weesen op soo kortstondigen tyt weet af te leggen? Soo dede oock in syn leven den Keyser Trajanus aen eene weemoedige weduwe, wiens soon vermoort was van eenen synder medegesellen. Den Keyser sat te perde, en reed over de merckt van Roomen, om voorders naer synen leger te trecken; alswanneer dit vrouken is gebroken door alle de gardens en staffieren, ende knielende voor den Keyser, vraeghdese van hem justicie. Den Keyser beloofden haer, dat hy naer syne wedercomste, voor het eerst werck haer saeck soude afdoen. Waer op sy uytschoot; En genomen sey sy dat syne Majesteyt, welck Godt wil verhoeden, eenen ongeluckigen scheut kreegh in het leger? Dan sal mynen naersaet, sey Trajanus, u in alles voldoeninge geven. Het vrouken antwoordede, Waerom sal ick syn Majesteyt daer voor danckbaer moeten wesen, als my eenen anderen in myn versoeck sal ten rechten helpen? De woorden en traenen vande weduwe doorsneden soo het hert vanden keyser, dat hy van syn peert is afgetreden, heeft het heel hof, en alle de kryghs officieren doen alta houden, en heeft op staende voet het recht voor de weduwe uytgesproken. Dese geschiedenisse stont te Roomen geschildert op eenen muer, ten tyde vanden H. Gregorius Magnus, diese oock niet en koste aenschouwen sonder overvloedige traenen, jae heeft van Godt met vierige gebeden Keysers saelicheyt (want hy | |
| |
heydens was gestorven) verkregen. Waer van den H. Damascenus schryft: testatur Oriens & Occidens totus miraculum hoc, germanum & irrefutabile. Dien grooten Paus liet sich voorstaen, dat sulck een Keyser verschoont moeste worden in d'ander werelt voor Godts rechtveerdicheyt, die in dese werelt soo geoeffent hadde de bermherticheyt.
Godt gaeve dat wy om sulcke lofrycke daeden, alser in Pulcheria en Trajanus uytschynen, allen de rechters mochten prysen; en datse die verdruckte menschen soo lanck om het recht niet en lieten naer loopen: maer men vinter noch al op den dach van heden, gelycker waeren ten tyde van Isaias, waer over hy oock dede synen klachten: Pupillo non judicant, & causa viduae non ingreditur ad illos: uyt welcke woorden ick desen sin, en bedenckingen gae trecken.
Astrea, schoon goddin, waer heeft u gulde waegen
De voorspraeck en den troost der weesen wegh gedraegen?
Waer is bermherticheyt met den olyf gekroont?
Wie isser die in't recht aen d'ermen recht bethoont?
Ick sie, Ah! sagh ick 't niet! een weduw' achter straeten,
En watse klopt en belt s' en wort niet ingelaeten:
Of soo naer lanck geroep geopent wort de deur,
Daer komt den schalcken Clerck en pennelecker veur.
En of sy staet en klaeght met d' oogen uytgekreten;
Strax weet hy een blaeuw-bloem haer op de mouw te speten:
Dan is myn heer belet, dan is hy naer den raet,
Dan is hy uyt de stadt om saecken vanden staet.
Soo wort de vrouw, eylaes! van dagh tot dagh versteken;
En watse bidt of niet, Myn heer is niet te spreken:
| |
| |
Iae schoon sy by geval hem op de straeten vont,
Dan spoeyt hy als of hy op heete kolen stont.
Maer soo daer een Mevrouw' komt met de koets gereden,
Eer dat den karoßier is van het peirt gescreden,
De poort en heel het huys staen open en bereyt,
Mevrouw wort vanden Clerck naer 't groot salet geleyt,
Myn heer terstondt by haer gesten op de stoelen,
En doet de Camenier het glas en roomer spoelen;
En op dat dees visiet Mevrouw niet en verveelt,
Myns heerens dochter komt die op de luyte speelt.
Siet dit, dit is den gast die niet en wiert gevonden,
Als weesen aende deur met droeve traenen stonden;
Maer doet hem loochenen door synen snooden knecht,
Soo trecktmen jaeren lanck het wees' en wewen recht.
Wat vraeck en sullen niet dees traenen op u gieten?
Wat niet al vlocken-viers, wat solfervoncken schieten?
Wee u die weesen dient, en geenen dienst en doet;
Gewis Godts vlammich sweirt dat volght u op de voet.
Doch tegen diergelycke onbermhertige rechtsgeleerden stel ick eenen Boetius, Symmachus, Theophilus, Morus, ende de hedendaeghsche raetsheeren en vroome Advocaten, welcker deuren niet meer ontsloten syn voor de rycken, als voor de ermen; voor de pannen tabbaerts, als voor de rooy lyfkens; voor de gevulde beursen, als voor de ydele korfkens; vande welcke Sidonius soo loffelyck roemt: Quorum cum finiuntur actiones, incipiunt dignitates.
Och jae, die rechter is en voorspraeck vande weesen,
Die sal ten jonxsten dach oock geenen rechter vreesen;
Want als syn bange siel sal schroomen straf en pyn,
Dan sullen wesen self [syn] Advocaten syn.
|
|
Auteursrechtvrij