Logo DBNL
Af-beeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu (1640)

Af-beeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu

(1640)–Adriaen Poirters–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het viifde capitel.
Van d'eere die de Societeyt, door de mirakelen ende dierghelijcke vvonder-daden van haere kinders, aenghekomen is.

OM alle de mirakelen, die den H. Ignatius met de sijne gheduerende dese eerste eeuwe der Societeyt ghedaen heeft, in't besonder te beschrijuen, waer't noodigh niet een enckel capitel (hoedanigh dit teghenwoordigh is) maer eenen heelen boeck aenden Leser voor te houden. Behaluen dat de Societeyt selue van verscheyden wijse ende+vernufte mannen een heerlijck en onverghelijckelijck mirakel is ghenoemt gheweest; heefter Ignatius voor sijn hooft alleen soo vele aen de wereldt ghegunt, dat hy voor en nae sijne doodt ouer alderleye quaelen ende onghevallen schijnt heerschappije ghehadt te hebben. Petrus Leita-

nus, die den eersten Bischop van Brasilien was, onse mirakelen ghehoort hebbende, plagh de Societeyt inde landen van Brasilien eenen gouden ringh te noemen, wiens edelen steen was P. Iosephus Anchieta, dier ghewesten Apostel.+

Hy nam quansuys sijn oogh-ghemerck op den fabuleusen ringh van Gyges, daer Plato en Cicero af mellen, den welcken in sijne casse een wonderdaedigh gesteente hadde, waer mede selsaeme kueren gheschiedden: als of hy hadde willen segghen, dat schoon de Societeyt een lichaem scheen te zijn, wiens alle lidtmaeten rondom de heele wereldt seer wonderlijck blincken, gheen nochtans van alle in menighte en heerlijckheyt van mirakelen aen P. Iosephus te vergelijcken en was. Hy sal vlughskens sijne plaetse onder d'andere vinden, ter wijle doch hy seer gheerne d'eere sal gheuen aen Ignatius ende Xauerius, die alreede ghecanonizeert zijn, van met hunne maght door alle d'elementen voor te gaen; ouer de welcke schijnen dat niet alleen sylieden, maer oock vele van hunne mede-broeders een vol ghebiedt ghehadt hebben.

Wy sullen van't vier beghinnen, wiens oft ghemeynschap oft teghenheyt met Ignatius, sijnen naem selue (die in't Latijn van't vier er-komt) ghenoeghsaem uytwijst.+Ick late nu vaeren ghemeyne saken, dies aengaend al te bekent; den Godtlijcken glans ende vier waer mede sijn aensicht dickmael omschenen was, de vlammen die op sijn hooft uyt de hemelen daelden, de ghensters en flickerlichten die daer van bouen ouer sijn doodt lichaem vielen, den brandt die aenden onverlaet van Compostella op den seluen dagh ouerquam, als hy Ignatium by scheldinghe gheoordeelt hadde weerdt om verbrandt te worden. De handt van eenen Vincentius Paganus, die heel van't vier verschout was, en is sy niet met het aenraken van sijn

handt-schrift genesen van alle pijnen verlost geweest? Sijn papieren beeldt is het niet menighweruen rondom in't vier onbeschadight ghebleuen? Omtrent Compostella+was inde bosschen van Galicien eenen brandt ontstaen, die nu sijne vlammen tot het naeste dorp droegh, ende nauwelijck dry stappen was vande rijpe graenen die noch in't veldt stonden: iemandt van d'onse 'tiammer van d'aerme boeren siende, neemt de medaille van sijn roosen-hoeyken (daer de tronie van Ignatius op stondt) en worptse in't vier, daer't meest gheweldt dede. Op den seluen ooghenblick wijcken de vlammen, ende sonder de medaille in't minste te hinderen, blusschen haerseluen. Van ghelijcken is in Mexico ghebeurt niet verre van Inliacon,+daer Petrus de Medina het beeldt vanden heylighen man, dat hy ouer hem hadde, in een bernende huys gheworpen, ende sonder voorder letsel, oock van't beeldt, 'tselue bewaert heeft.

Ende want de peste al mede een vier is, dat sijne kolen heeft, is dese oock al maghteloos onder sijn ghebiedt gheworden. In't iaer m.dc.v. hebben de ghebeden en beloften+voor sijn beeldt ghedaen een heel huys-ghesin in Peru, dat met de haestighe sieckte besmet was, op staenden voet ghenesen. 'tSelue is onlanghs te Bolognen in+Italien aende heele stadt gheschiedt, waerom oock d'inwoonders allegader den H. Ignatium, met ouerstaen vande Pauselijcke autoriteyt, voor eenen eeuwighen patroon verkoren hebben. Niet min isser ghebeurt te Bourgos+in Spaignen, daer menigh mensch vande peste verlost is door het innemen van't water, 'twelck ter eere van onsen heyllighen Vader ghewijet wordt.

Schaedelijcker als dese twee vieren, is het derde van onkuyscheyt, ende het vierde vande vlammen der helle;

maer dies te krachtigher heeft hy sich oock daer teghen ghestelt. 'tIs ons kennelijck by oorkond van verscheyden ghetuyghen, hoe datter met menighte vanden brandt des vleesch en alderhande onsuyuere verbeeldinghen en ghedachten die hen bestreden, door't eeren van sijn heylighdom verlost, en van alle bekoringhen bevrijdt zijn gheweest.

Maer gheen' ondervindinghe isser klaerder als die van't ghewelt der duyuelen, datse inde besetene menschen door het aenroepen vanden H. Ignatius lijden. Hoe dickmael heeftmense hooren huylen en schreeuwen, alsser oock in't heymelijck iet dat den heylighen man aenghingh, ouer+hen ghebruyckt wierdt, datse door het schroomelijck vier van Ignatius, den welcken sy bouen alle Heylighen vreesden, ghebrant ende ghepijnight wierden? In't iaer m.dc.i. ghebeurde't dat een betoouert oft beseten vrouw-persoon, die verscheydelijck vanden boosen vijandt ghequelt wierdt, den seluen op eenen tijdt omringhelt met helsche vlammen op haer sagh aenkomen. Sy hadde tot haer verweyt altoos eenen brief veerdigh die met d'eyghene handt van Ignatius gheschreuen was, desen wierptse teghen het afgrijselijck monster aen; en siet, op staenden voedt voor alsdan en altoos moesten de vlammen wijcken, ende den helschen vijandt swichten.

+Aenden Vader en zijn de kinderen noch onghelijck, noch misaerdigh gheweest: sonderlingh dien grooten Xauerius, die nu ghelijck eenen anderen Iosue vele uren langh de sonne dede onbeweeghelijck inden hemel staen; dan ouer+de Toloisen de straffe der Sodomiten met eenen vierighen reghen vernieuwde; op eenen anderen tijdt, by ghebreck van olie, tot groote verwonderinghe vande Sarasijnen en Heydenen, het water met de lemmeten dede branden; nae sijne

doodt de stadt Malaca inder voeghen vande peste verloste,+datter niet een enckel mensch meer af en stierf, oft sieck en wierdt, soo haest sijn heyligh lichaem daer was aenghebraght; 'tselue lichaem tegen den brandt van d'onghebluschte kalck, waer mede het ouergoten was, soo beschermde, dat het sesthien maenden nae de doodt noch frisch, ieughdich, sappigh, en vol versch bloedt ghevonden is.

Een mirakel isser aengaende 'tvier, daer Ignatius en Xauerius beyde t'samen, d'een soo wel als d'ander, deel in hebben: want soo den brandt, die te Florencen ontstaen was, en+alreede een groot deel huysen verslonden hadde, in't huys van eenen borgher met naem Donatus Franciscus Galligay begonst te vatten; is desen voor al het volck op sijne knien ghevallen, en heeft eensgaders aen sijne twee patroonen Ignatius en Xauerius de bewaernisse van sijn huys beuolen. Nauwelijck hadde hy sijn ghebedt ghesproken, of beyde de Heylighen komen te hulpe, en vertoonen hen in eenen schijn, die selue 'tlicht van't vier verre te bouen gingh. Men hoorde datse met menschelijcke stemme hunnen dienaer moedt gauen, ende men sagh dat den windt, die den brandtseer verbreydt hadde, daedelijck gingh nederligghen, ende de vlammen uyt gaen. Soude op dese niet passen 'tghene den H. Apostel seght: Sy hebben de kracht des viers uyt-ghebluscht?+

Niet min en heeft in Polen den Saelighen Stanislaus Kostka+ghedaen, als hy vele iaeren nae sijne doodt met eene sienlijcke teghenwoordigheyt eenen schroomelijcken brandt ghebluscht heeft. Desen ionghelingh plagh, gheduerende sijn leuen, soo van liefde te branden, dat den inwendighen brandt sijns herten noch van het leuendigh-makende sap van binnen, noch vande natte ende koude doecken, diemen op sijne borste van buyten leghde, sonder

mirakel konde ouerwonnen worden. Hoe wel dit aen hem alleen niet en is eyghen gheweest. Op de liefde van Ignatius, als hy 'swintersdaeghs tot den hals toe in eenen killenden poel omtrent Parijs stondt, om den brandt des vleesch in een wulps ghesel te stelpen, passen al mede de woorden+vanden bruydegom: Haere lampen zijn als lampen des viers ende der vlammen. Vele wateren en sullen de liefde niet konnen uytblusschen, noch gheene vloeden en sullen die ouervallen. Van ghelijck een ghewelt moeste den brandt van Xauerius wesen, die de kleederen van sijn borst aftrock, om 'therte te verkoelen, en luyde uyt riep: 'tIs ghenoegh, ô Heere, ick en kan niet meer, 'tis ghenoegh. Niet minder en was dien van Petrus Faber, als hy menighmael in vollen winter, niet teghenstaende sijn bloodt lichaem met sneeuw ouerdeckt was, in 'tvier scheen te staen, en van hitte te blaken.

+Wat sal ick segghen van P. Anchieta die wy bouen melden? hoe dickwils is den brandt van sijn herte gheduerende 'tghebedt omtrent sijn hooft met blinckende straelen uytgheslaghen? Als hy niet alleen de plaetse rondom daer mede verlichtede, maer tusschen 'tghesangh ende schijnsel der Enghelen, als eenen nieuwen Kerst-nacht vierde? Hoe dickwils heeft hy teghen d'onverdraeghelijcke hitte der sonne nu de locht met wolcken ouertrocken, om dat het aerdrijck met sijne vruchten niet gansch en soude verdorren; nu den brandt des hemels met een' onverwachte schaduwe+ghebroken? als hy bouen het top-seyl der schepen een ander vande vederen der voghelen uytspande, die hy met een woordt van alle kanten dede aenkomen en op staenden voet vergaderen, met last vande menschen t'ouerlommeren die nu begonsten van hitte te sticken. Die sulck eene maght ouer 'themelsch vier vande braedende sonne hadde, is't wonder dat hy 'taerdsche soo lichtelijck ouerwon, als hy

met een enckel teecken des heylighs Cruys de verschouwde handt aen een van d'onse in't Collegie vande Bahya van+ alle pijne ende qutsuere ghenesen heeft?

Hier diende nu wel P. Spinola, Chimura, Camillus, en soo vele andere brandt-offeranden vande Nieuwe wereldt by ghevoeght; dan dese hebben hunne plaetse onder de Martelaers alreede ghevonden. Euen-wel soo en magh ick hier onder stil-swijghen niet voorby gaen die twee Apostolijcke mannen van America P. Rochus Gonzales de+Sancta Cruz, en Alphonsus Rodrigues: waer van den eenen oock nae sijne doodt noch ghepredickt heeft. Sy waeren nu beydegader door het opruyen van eenen uytstrijcker met naeme Nezu, die sich voor Godt uytgaf, wreedelijck vermoort, als de Barbaren hunne lichaemen inde capelle ende hutteken van hun wooninghe (soo als het van tacken en stecken by een gheraept was) ghesleypt hebben, ende 'tvier daer in ghesteken, om die seffens te verbranden. Maer soose 'sanderen daeghs ter plaetse keerden, meynende datse anders niet als d'asschen vande doode lichaemen en souden vinden, hebbense die van't vier heel ongheraeckt ende ongheschendt ghesien. Hier ouer seer verslaghen, worden eene stemme ghewaer, die nu niet uyt den mondt van P. Rochus (dien t'samen met het hooft heel verplet ende vande schouderen afgheruckt was) maer uyt den tronck, ende ghelijck uyt het herte van't doodt lichaem, henen quam, ende dese Barbaren met bescheydelijcke woorden aensprack: VVaerom hebdy my uwen goedtjonstighen+ vriendt doch soo deerlijck om hals ghebraght? my segghe ick die v soo beminde, ende uyt gheen andere reden, als om uwe saligheyt hier te lande ghekomen was? Ghy hebt wel mijn lichaem ghedoodt, maer mijne siele gheenssins, de welcke met Godt ende sijne Heylighen inder eeuwigheyt in vreughdt leeft, ende sal v

eer langh te bate komen inde straffe die ghy om dese moordt verdient hebt. Met dese stemme, die hen hadde moeten tot leedtwesen beweghen, zijnse voor dien tijdt noch meer verbittert gheworden, hebben dat sprekende herte uyt sijn lijf gheruckt, ende in't vier gheworpen. doch te vergheefs: want 'tselue met de lichaemen, niet teghenstaende datse tot dry reysen toe met menighte van houdt nieuw voedsel aende vlammen gauen, altoos heel ende onghekrenckt ghebleuen is. Dit al hebben naemaels meer als vijftigh Barbaren inde teghenwoordigheyt van vijf Religieuse mannen, en vele soo Spaignaerden als Indianen eenpaerlijck ghetuyght. 'tGheweldt vande liefde Godts, die dit herte leuende vermeestert hadde, gaf aen 'tselue kraght om allen uytwendighen brandt te wederstaen: als+oock al mede dede aen P. Mastrillius, die onlanghs in't iaer vijf-en-dertigh inden tocht teghen de Mindanaoisen, daer hy de victorie oock voorseyde, eenen kloot van't grof gheschut op de borst (die hy al staende afschuddede) ontfanghen heeft, sonder voorder letsel, dan alleen dat sijn kleedt tot meerdere versekeringhe van't mirakel doorboort wierdt.

+Van't vier komen wy tot de locht ende de winden. Hoe menighmael is in Ignatius, Xauerius, Anchieta, ende meer andere waerachtigh bevonden, datse wandelden bouen de+vederen der winden, ende de selue voortbraghten uyt de verborghen+ schatten, iae de selue 'tghewight van eene ghestaedighe onderdaenigheyt aenhonghen? Nu waerense opghetoghen+vander aerde, en honghen inde locht; nu ghebodense d'onwederen en calmten op de zee; nu wierdense schier op een ooghen-blick tijdts vele mijlen weeghs van d'eene+plaetse op d'andere vervoert. Ignatius was op den seluen tijdt t'samen te Roomen ende te Ceulen: hy scheen ouer wegh

te vlieghen als hy de reyse van Parijs nae Roüanen sieck en nuchter op eene seer korte wijle afleghde: quam nae sijne doodt tusschen hemel ende aerde, te hulpe aen een kindt te Ferraren, 'twelck soo't sijne moeder al spelende uyt de+venster ontschoten was, is door't aenroepen van sijnen heylighen naem inden val selue te rugghe opwaerts ghedreuen, ende tusschen d'armen van sijne moeder door een onghehoort mirakel ghekeert. Xauerius reysende nae+China, was seffens op twee schepen teghenwoordigh, ende hiel de winden in bedwangh; braght teghen windt de iaghte wederom, die van't oorloghs-schip door onweer ontslinghert+ was; voerde vijf daghen langh eenen koop-man van Meliapor, die schip-brake gheleden hadde, op een berdt door de baeren van d'onstuymighe zee tot op 'tstrandt daer hy was t'seyl ghegaen: welcken tijdt gheduerende scheen met den seluen altoos te spreken, daer hy nochtans te Meliapor in stadt was, ghelijck een ieder ghetuyght heeft. Anchieta wierdt dickwils vervoert, ende verdween uyt der+menschen ooghen om met Godt te handelen, achterhaelde baervoets oock de snelste peerden, ghingh schier op een ooghen-blick tijdts vijfthien mijlen verre, en keerde verrichter sake, sonder datmen hem miste; haelde op min als een half ure nu den Breuier, dan den Missael, die wel seuen mijlen weeghs van daer waeren.

De heyr-krachten der duyuelen, die door onse locht+swieren om Godts schepselen te beschaedighen, moeten ons al mede dienen om dit beloop van reden ter eere vande Societeyt te begrooten. Ignatius heefter menighe reysen+den spot, ghelijck al met koor-ioghers, mede ghehouden, nu sloegh hyse met stocken, dan verioegh hyse met sijnen naem alleen, oft met sijne brieuen. Xauerius vernagelde ouer+al hun snaterende backhuys inde afgoden, verdreefse uyt

de leuende ende doode tempels, steldense tot eenen schimp+en verwijt oock vande kleyne kinders. Stanislaus verioegh hem dickmael onder de ghedaente van eenen swerten hondt eer hy noch inde Societeyt quam. 'tSoude te langh vallen alle de wondere daeden in't besonder te verhaelen, de welcke door onse Heylighen teghen de boose gheesten verricht zijn; doch en kander een oft twee vande doorluchtighste+niet voorby gaen. Te Senen in Toscanen was in't iaer m.d.lxi. een ionghe dochter, die twaelf iaeren langh niet alleen met vremdt spoocksel ghequelt en vervolght, maer oock met harde smijtinghen daghelijcks vande boose vijanden ouervallen wierdt. Dese hebbende uyt deuotie ouer haer het beeldt van S. Ignatius ghenomen, heeft bevonden dat het aen haer voor eenen schilt diende: want soo dickwils als dit helsch ghespuys op haer aenquam, en sy 'tbeeldt daer teghen aen stelde, stonden alle de duyuelen maghteloos en moesten hen met een ijdel ghetier, al huylende, en teghen Ignatium uytvallende, vertrecken. Maer als't op eenen tijdt ghebeurde, datse dit beeldt liet vaeren, om te proeuen oft oock inder waerheyt door de verdiensten Ignatij, oft wel door andere heymelijcke reden den vijandt bedwonghen wierdt; soo heeftse met een groot ghedruys dese donckere gasten wederom op haer sien aenkomen, ende met eene menighte van slaghen diese ontfingh, voortaen gheleert, datse 'tbeeldt ende de deuotie tot haeren weldoender nimmermeer en moeste verlaeten, ghelijckse oock tot haer groot welvaeren niet meer en dede.

+Noch wel soo doorluchtigh is 'tghene dat in't beghinsel van de teghenwoordighe eeuwe aende Princesse van Mirandula ghebeurt is: de welcke nae datse langhen tijdt de ghewoonlijcke bannen en uytmaeninghen der H. Kercke teghen een heel rot duyuelen (waer mede sy beseten

was) te vergheefs ghebruyckt hadde, heeft ten laetsten den H. Ignatium aengeroepen, vanden welcken sy soo haestighlijck ende wonderlijck gheholpen wiert, datter twee Bischoppen,+die van Modena ende Rhegio, vanden Apostolijcken Stoel toeghesnelt zijn gheweest, om de sake t'ondersoecken, ende den Paus, ghelijckse oock ghedaen hebben, van dit mirakel in alles te verrichten.

Hondert en hondert dierghelijcke zijnder aldus gheschiedt: te Modena in Italien aen vier edele ionghvrouwen,+in Spaignen aen eene ionghe dochter, die van haer moeder voor de duyuelen vervloeckt, van dry der seluer beseten was; te Molsheym in Duytslandt aen eenen+ionghman, die sijne moeder eene toouerersse by handtschrift met sijn eyghen bloedt aen den boosen vijandt tot een eeuwigh verdragh ouerghegheuen hadde. Sy wierden allegader door de verdiensten vanden heylighen Ignatius verlost, desen heeft oock sijn handt-schrift wederom ghekreghen.

Wat het derde element van't water belanght, gheen isser+daer onse Heylighen meerder maght in betoont hebben. Ignatius heeft in't iaer 1618. te Genua eene dochter aen hare moeder wederom ghegheuen, die nu een mijle weeghs in zee ghedreuen, nae datse een goede wijle tijdts in den grondt gheleghen hadde, is bouen 'twater komen vlotten; op 'twelck sy dry uren langh vanden heylighen man, die haer in't gheselschap van een deel Enghelen gheduerigh ophiel, en versterckte, gherustelijck ghevoert is, tot datse van eenen grondt-swemmer daer toe uytghesonden, ontdeckt en aen landt ghebraght, frisch en ghesondt aen de moeder (die middeler-tijdt den H. Ignatium te hulpe riep) ouergheleuert gheweest is. Op eenen anderen tijdt heeft hy op den dorsch-vloer van eenen huys-man 'tmirakel van Gedeons vlies ver-

nieuwt: want soo door eenen grooten slagh-reghen alles rondom in't water swom, is de plaetse alleen daer sijn graen lagh, 'twelck hy aen Ignatius beuolen hadde, droogh ende onbereghent ghebleuen.

+Xauerius heeft inde Peerl-vischerije een kindt dat in den put verdroncken was, ende nu ter aerde gedraeghen wierdt, vande doodt verweckt. Hy heeft sijn wonderdaedigh kruys, dat hy om 'tonweder te slissen in zee gheworpen hadde, door eene zee-krabbe, die't hem korts daer nae op den oeuer tusschen sijn' eyghene handen leuerde, wederom ghekreghen. Hy heeft het oudt en versleten schip van Iacobus Pereyra, 'twelck nu van al die daer op waeren door onghenade van't opswillende element voor verloren ghehouden wierdt, niet alleenlijck voor die reyse met het teecken des heylighen kruys, maer voor altoos bewaert, voorseggende dat het door gheen tempeest altoos, maer van selfs inde hauen, sonder iemandts schade, naer vele zee-vaerden ('twelck dertigh iaeren daer nae eerst ercomen is) te gronde soude gaen. uyt welcke prophetie ghesproten is, dat, elck een sijn leuen en coopmanschap op dat betrouwende, 'tselue nu niet meer 'tschip van Pereyra, maer vanden heylighen Pater+ghenoemt wierdt. Hy heeft op de reyse nae China in't bystaen van meer als vijfhondert menschen (onder de welcke vele Sarasijnen en Barbaren waeren, die't al ghesmaeckt en tot landens toe ghedroncken hebben) met sijn ghebedt het sout nat van de zee, daer hy alle de vaten mede hadde doen opvullen, in soet en drinckbaer water verandert: door welck mirakel vele ongheloouighe tot Christum bekeert zijn.

+Anchieta heeft menighmael 'twater in wijn verandert: bouen dien noch in't Vincentiaensch Collegie, daer ghebreck van olie was, twee iaeren langh d'ijdele kruycke soo

veel doen uytgeuen, alsser tot den behoorlijcken noodtdruft vereyscht wierdt, in't een Christvm, in't ander Eliam, maer in't derde dat ick gae verhaelen, oock Moysen naevolghende. Hy was, soo't nu leegh ebde, verre van't ghewoel+der vischers, om beter in eenigheyt te bidden, op den oeuer vande zee gaen sitten: alwaer met Godt in eene diepe opghetoghenheydt besigh, en heeft niet ghemerckt dat den vloet seer sterckelijck wederom aenquam. Dus is hyer eenige uren blijuen sitten, tot dat hem sijnen mede-ghesel ghemist heeft: den welcken heel beladen sijne voet-stappen volghende, sagh hem ten laetsten diep in zee met d'ooghen opwaerts nae den hemel sitten, 'twater van't strandt af tot by hem toe van ter sijden als twee mueren, van bouen als een welfssel vast staende, sonder den heylighen man eens aen te raken. Wat soude den mede-ghesel hier doen? dit sorghelijck hol ingaen? hy en dert niet. den Pater van verre roepen? die en hoort niet. hy verstout sich eyndelijck, en gaetter nae toe, stoot ende treckt hem om uyt te komen. 'twelck als nu gheschiedde, ende den Pater voorghingh, viel het sluytende water soo dicht op de hielen van den Broeder, dat hy van vervaertheydt heel bestaen wiert, en voor-liep. Doen saghmen dat 't water de heyligheydt van Anchieta noch eens ontsagh, soo verre altoos achter blijuende, dat gheen van beyde tusschen de wilde baeren wandelende in't minste besproeyt en wierdt: duerende dit mirakel, tot datse nu buyten perijckel op den drooghen oeuer waeren, als wanneer de zee heel toegheloopen en ghesloten is. Hoe+dickwils heeft desen Heylighen de wolcken des hemels nu gheopent, dan ghesloten, om teghen te gheuen, oft te weygheren? hoe dickwils de zee ghekalmt? 'tWelck P. Silueria+al mede gedaen heeft, wiens doodt lichaem inden vloet gheworpen, de schadelijcke crocodilen daer uyt veriaeght heeft.

Maer wel 'tgheluckighste mirakel dat Anchieta met het water dede, was voor den aermen Brasilot, die sonder doopsel ghestoruen, iuyst voor soo veel tijdts van hem ten leuen verweckt wierdt, tot dat hy ghedoopt zijnde, nae den hemel moght gaen, om d'eeuwighe saligheydt te ghenieten.

+'tLaetste element is de vaste aerde, hoe wel die al mede inde bekeeringhe vanden H. Ignatius, tot een voor-teecken van haere gheheele vernieuwinghe, ghebeeft heeft. Bouen de twee hondert mirakelen die alreede wettelijck van ses hondert en vijf-en-seuentigh ghetuyghen bevestight zijn, ghebeurender dagelijcks noch ontallijcke, die te langh waren te verhaelen: dit sal ick alleen in't kort segghen, dat hy+noch leuende aen eenen sekeren Lissanus, en nae sijne doodt aen verscheyden doode te Manresa, te Friburg, in Mexico, en nu onlanghs te Monebrega eens Medicijns soon 'tleuen wederom ghegeuen heeft. By de welcke is't datmen nu de moeders ende kinders voeghen wilt, die hy gheduerende den arbeydt bewaert heeft, nauwelijck salmen eenighe plaetse vinden, daer sijnen naem bekent is, of hy schijntter uyt in dierghelijcke mirakelen; waerom oock in sulcken ghevaer sijn heylighdom (als van eenen patroon der vrouwen die in't kinder-bedde zijn) ouer al versocht, en met beloften aen Godt vereert wordt. Maer gheen sake is voor hem te krachtigh: kreupele, lamme, blinde, dooue, ghichtighe, watersuchtighe, heeft hy ouer al en onuerscheydelijck+ghenesen. Te Gandien alleen zijn 72. mirakelen wettelijck aengheteeckent, niet min te Manresa, noch te Monebrega, daer op twee maenden tijdts acht, soo mancke als kreupele, ses blinde, veerthien verscheyden andere siecke gheholpen, ende bouen dien noch twee doode voor sijn beeldt verweckt zijn. Soo menighvuldigh zijn in dese laetste

stadt sijne weldaeden, datter onlanghs op min als vier weken hondert mirakelen by ses ghesworene Notarissen te boecke ghestelt zijn.

Alsoo vele heefter Xauerius ghedaen, vanden welcken+d'Indianen noch heden-sdaeghs ghetuyghen, dat het een mirakel is, indien hy maer een weynigh tijdts ophoudt van mirakelen te doen. Ick en sal niet anders van hem segghen als Nicolaus Zambeccarus in sijne lof-reden ter eeren vanden Heylighen inde teghenwoordigheydt van Gregorius den XV. gheseydt en heeft: te weten, dat de menighte van sijne mirakelen soo groot, ende de selsaemheydt soo wonderlijck is, dat men inder waerheydt magh houden staen, dat hy niet min als iemandt vande groote Apostelen gedaen en heeft. Dat hy ten minsten twintigh doode verweckt heeft, ende onder dese eenen te Comorino die al begrauen was (om de Heydenen die'r teghenwoordigh waren, tot het ghelooue te bekeeren) onder het sermoon heeft doen opstaen, ende ghesondt nae huys ghesonden.

Moght ick dese materie nae verdiensten wijtloopigher+vervolgen, wat en soude hier van Aloysius ende sijne weldaden in Italien, van Stanislaus in Polen, van Borgia in Spaignen, van Silueria in Afrijcken, van Barzaeus in Indien, van Canisius in Duytslandt, van Lessius in Neder-landt, van soo vele andere Martelaers en Belijders, welcker heyligh-heydt de gheheele wereldt door met mirakelen vereert is, niet te schrijuen vallen? 'tware eenen dool-hof sonder eynde desen wegh in te gaen, ende daerom sal ick dit capitel met Iosephus Anchieta dien wonderbaeren Apostel vande West-Indien+besluyten. Op hem past eyghentlijck 'tghene de heylighe Schrift van Dauid seyde: Met de leeuwen heeft hy+ ghespeelt als met lammeren, en met de beyren heeft hy ghedaen, als met de lammeren der schaepen. Luypaerden, bauianen, wilde-simmen, iae oock adderen en slanghen waeren sijn

daghelijcks gheselschap, die hy ouer handt streelde, en als ofse redelijcke creatueren geweest hadden, hen doen en laten beual. Hy sagh niet alleen de ghedachten der menschen tot inden diepsten gront der herten, maer oock toekomende dinghen, iae schier al 'tghene dat de heele werelt door merckelijcks geschiedde: waer onder naementlijck de doodt vanden Coningh Sebastianus van Portugael was, die hy met tranende ooghen in't iaer 1578. in Brasilien op den seluen vierden dagh van Oogst-maendt vertelde, alsse in dien ongheluckighen veldt-slagh in Afrijcken ghebeurde.


Vorige Volgende