Logo DBNL
Af-beeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu (1640)

Af-beeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu

(1640)–Adriaen Poirters–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het vierde capitel.
Den schaerlaecken-mantel, daer vele kloecke Martelaers de Societeyt mede bekleedt hebben.

De hemelsche gheesten, ghelijckse onlichaemelijck zijnde noyt d'eere en hebben konnen bekomen, van

hun bloedt voor den Godtlijcken naem te storten; soo aenschouwense inden hemel met ghenoeghen ende verwonderinghe die schoon-blinckende roode mantels, eerst van onsen Saligh-maker, nae der handt van alle Martelaers, die hunne kleederen in't bloedt van't Lammeken ghewasschen+hebben. Dit is de vernaemste glorie van alle die Godt aen sijne Kercke vereert, aen alle Ordens der Religieusen gheiont, ende aende Societeyt medeghedeylt heeft. De+dry Iaponoisen, Paulus Michi, Ioannes Goto, Iacobus Ghisai zijn d'eerste gheweest, die by't toe-stemmen vanden Paus Vrbanus den VIII. openbaerlijck als Martelaers gheviert worden; sonder dat Antonius Criminalis, die eerst dit bloedigh vendel inde Societeyt heeft opgherecht, ende vele andere die by de vijftigh iaeren zijn voren ghegaen, aen hunne mede-ghesellen dese glorie benijden. 'tWaere ouertolligh hier noch eens eene lijste te gaen maken vande ghene, die aen Godt hun leuen gheschoncken hebben; dat is nu in het voorgaende Boeck ghedaen: 'tsal nu ghenoegh+wesen in't korte t'aenhooren, wat loffelijcke ghetuyghenissen sommighe treffelijcke schrijuers aende Societeyt uyt reden van haere Martelaers hebben ghegheuen. Didacus Payua de Andrada, al voor den tijdt vande Iaponoische vervolghinghe schrijft aldus: 'tVVaere een werck sonder eynde, te willen gaen tellen hoe vele mannen deser Societeyt om 'tverkondighen van't Euangelie en 'tbekeeren der Indiaenen, oft met klippels gheslaeghen, oft met koorden ghebonden, oft in kerckers ghestooten, oft schier van hongher vergaen, oft oock ten laetsten om den naem Christi met alderleye tormenten ghedoodt zijn gheweest. Den Stadt-houder Christi Pius den V. vermaert in gheleerdtheyt ende heyligheydt, ghedreuen+door vaderlijcke liefde, seght vande kinderen der Societeyt, Datse onvernoeght met de paelen van onsen beken-

den aerd-bodem, tot de Oost ende VVest-Indien gheraeckt zijn: welcker sommighe soo vande liefde des Heeren onsteken zijn gheweest, datse oock hun eyghen bloedt ten besten gheuende om 'twoordt Godts aldaer vaster te planten, eene vrywillighe martelie hebben aenghegaen. Al en noemt den Paus hier gheene Martelaers in't besonder, soo stelt hy nochtans sijnen seghel aen dese glorieuse waerheyt, dat de Societeyt met Martelaers is vereert gheweest.

Thomas Bozius bewijsende dat de Roomsche Catholijcke Kercke t'alle tijden met warm bloedt van nieuwe Martelaers ghelijck ververscht is gheweest, komende tot de vorighe eeuwe, valt op de Campioenen vande Societeyt:+In't iaer, seght hy, 1583. in Oost-Indien inde Salsetaensche eylanden by Goa gheleghen, zijn ghedoodt, uyt de Societeyt Iesv, Rudolphus Aquaviua, Alphonsus Paciecus, Antonius Franciscus, Petrus Bernus, Franciscus Aragna, om dat sy de Christelijcke Religie in die plaetsen sochten te verbreyden. Voor dese zijn in de selue eeuwe, ter seluer oorsake, omghebraght te Cochino Franciscus Lopez; inde Molucken Alphonsus Castrius; Antonius Criminalis, ende Aloysius Mendez, al vande Societeyt Iesv,+ inde Comorinsche kuste. Rutilius Benzonius Bischop van Loretten, schrijuende in't iaer m.dc. maeckt eene lijste van acht-en-neghentigh stercke voorvechters vande Godtlijcke waerheydt uyt de Societeyt, die voor de selue mildelijck+hun bloedt ghestort hebben. Hilarion de Costa voeghter noch vele meer by, met een kort begrijp van hunne leuens. Hoe soude, seght onse Ribadeneira, 'thuys+van Ignatius gheen huys Godts zijn, uyt het welck tot in't iaer m.d.lxxxiii. 'tghetal van seuen-en-seuentigh Martelaers ghesproten is; waer onder de vier-en-twintigh van Heydenen en Turcken met uytghelesen tormenten, d'andere dry-en-vijftigh door de wreedtheydt der Ketteren

vermoort zijn? Nae der handt in't iaer m.dc.xii. zijnder aen dit ghetal vele by ghekomen; iae 'twaer schier van noode, de lijsten alle iaeren te vernieuwen, aenghesien de vierigheydt niet en verflouwt, maer ouer al aenneemt.

Van d'Engelsche Martelaers van desen tijdt dert den Cardinael Baronius schrijuen, datse gheen mindere, maer meerdere croonen draeghen, als den H. Thomas van Cantelbergh; ende voeght daer by: Ghelijckerwijs zijn de ghene,+ die onlanghs de SocieteytIesv als onnoosele lammerkens in heylighe schaeps-koyen met heylighe onderwijsinghen tot het martelie opghequeeckt, ende tot Gode aenghenaeme slagh-offeranden ghemest heeft: die de heylighe Collegien van Roomen, ende van Rheims (die ick segghen magh hooghe torens teghen het aenschijn der Noorden, ende stercke bol-wercken des gheloofs te wesen) uytghesonden hebben tot de triomphen, ende tot de croonen vervoordert. Dit aldus zijnde, moghen wy vrijelijck roepen: O gheluckighe Societeyt, wiens kinderen ouer alle wateren ende landen hun bloedt ghestort, ende den naem huns moeders in alle de gewesten der wereldt met roode letteren gheschildert hebben, die noch tijdt, noch eeuwigheydt en sal uytwasschen!

Noch heeft het Gode belieft, iet anders aen dese glorie,+als eene toe-mate by te worpen. Alle martelien zijn mirakelen: maer noch heeft hy vele van dese martelien met nieuwe mirakelen willen vereeren. Het doodt lichaem van Alphonsus de Castro in zee gheworpen zijnde, wierdt dry daeghen daer nae met blinckende licht omschenen, versch ende suyuer bloedt noch uyt sijne wonden gheuende, op't strandt ghevonden. Nae dat de Barbaren aen Gonsaluus+de Tapia het hooft ende slincken arm afghehouwen hadden, en hebben met gheen gheweldt den rechten konnen afsnijden; in wiens handt den duym ende eenen

vingher cruys-wijs ouer malckanderen gheslaghen waeren. 'Sander-daeghs hebben de Christenen sijn lichaem ghevonden, plat ter aerden uytghestreckt, met de borst nederwaerts, maer dien rechten arm opgherecht nae den hemel; als of hy het cruys noch nae sijne doodt hadde willen+voeren. Dry vande ghene, die Ioannem Baptistam Seguta met sijne mede-ghesellen in Floridâ vermoordt hadden, hunne kofferkens doorsnuffelende, ende een crucifix daer in vindende, soo sy dat stoutelijck met nieus-ghierigheyt aensaghen, zijn doodt ter aerden neder-ghesoncken. Men+ verhaelt, dat Martinus Laterna in d'Oostersche zee gheworpen zijnde ende verdroncken, sich aen eenen ghevanghen vande Tartaren veropenbaert, ende hem van sijne banden ontslaghen, ende op een veldt in Moscouien vijftigh mijlen vanden Tartarischen legher ghestelt heeft. +Ignatius Azebedius ende sijne mede-ghesellen zijn vande H. Teresia met groene lauwer-kranssen op het hooft, inden hemel ghesien gheweest. In wat tijden sal konnen vergheten worden die wonderbaere koren-adere, die in't bloedt van Henricus Garnettus doordroncken, het aensicht des Martelaers soo nae het leuen vertoont heeft, dat het gheene pinceelen en souden konnen naeschilderen? Hoe en sal inde memorie van alle eeuwen niet ghedruckt worden+Abrahamus Georgius Maronita, op wiens neck twee zabels ghebroken zijn? den derden isser door ghegaen om den Martelaer van sijne croone niet langher op te houden. Ter plaetsen daer hy begrauen was, zijn veertigh daghen langh dry witte voghelen, van vremde grootte ende onghesiene ghedaente ghesien gheweest. Gheduerende den seluen tijdt saghen de Turcken van Mazua, met grooten toeloop ende verwonderinghe, lampen ouer sijn graf inde auendt branden. Versch is de ghedachtenisse

(ende en sal niet verouderen) van Marcellus Franciscus Mastrillius; wiens hals den Iaponoischen scherp-rechter met tweemael te slaen niet en heeft konnen hinderen, ende de derde reyse alleen door sijnen oorlof: wiens leuen, nae dat hy van Xauerius is ghenesen gheweest, niet anders dan een gheduerigh vervolgh van mirakelen en is.

Wy sullen verwachten, dat alle dese dinghen breeder sullen beschreuen worden; ende alleen segghen 'tghene tot ons voornemen dient: dat, zijnde nu de Societeyt door alderhande soorten van tormenten en dooden beproeft, sy vande Godtlijcke bermhertigheyt sal mogen verwachten, dat den H. Hieronymus vande H. Kercke geschreuen heeft: Sy is door vervolghinghen ghewassen, ende door martelien ghecroont.


Vorige Volgende