Af-beeldinghe van d'eerste eeuwe der Societeyt Iesu

[p. 51]

Het derde capitel.
De eesten ende principaelsten instelder der Societeyt, is Iesvs Christvs.

DE Societeyt Iesv, ghelijckse den naem niet en heeft, soo en heeftse oock niet den oorsprongh vanden H. Ignatius: waer in wy onsen Vader te min onghelijck doen, hoe hy beter geweten heeft dat dese Religie gheenen vondt der menschen en was, noch oock door sijn vernuft oft wijsheydt inghestelt, maer door Iesvs Christvs alleen, die de manier van leuen, de welcke de Societeyt volght, eerstmael door sijn exempel, en daer nae met sijne leeringhe verbeeldt heeft. Dit ghetuyghen ons in den eersten alle de Constitutien, reghelen, regeringhe ende oeffeninghen der seluer: want ghelijckerwijs d'Apostelen nae 't exempel ende raeden Christi in suyverheydt ende aermoede gheleeft hebben om beter het H. Euangelie te verkondighen,⁺ alsoo alle die in de Societeyt komen, doen beloften van eeuwighe suyuerheydt ende aermoede. Wederom ghelijck hen d' Apostelen besonderlijck aen Christvs hebben opghedraeghen, om de gansche wereldt door, ten beliefte huns meesters, de saligheydt der sielen te besorghen: alsoo spreydt haer de Societeyt Iesv voor alle ghewesten der wereldt, om tot 'tselue voornemen te gheraken. D'Apostelen ende hunne naevolghers hebben nae de Hemel-vaert Christi den H. Petrum als sijnen Vicaris ende 'thooft der heyligher Kercke bekent, sulcken gehoorsaemheyt bewijsende, als hem in de plaetse Christi toequam: alsoo doet oock de Societeyt, bouen de ghewoonlijcke belofte, die allen Religieusen ghemeyn is, noch eene

+ Het leuen vande Societeyt is Apostolisch.

[p. 52]

besondere belofte van ghehoorsaemheydt aen den Paus van Roomen, naeuolgher van Petrus, ende 'thooft der H. Kercke. Ten laetsten ghelijck d'Apostelen, volghens het exempel Christi, uytwendighlijck eene gemeyne maniere van leuen hebben onderhouden, om bequamelijcker de herten der menschen tot Godt te trecken, ende om beter den gheduerighen aerbeyt in't bekeeren der sielen t'onderstaen: alsoo de Religieusen der Societeyt ('t ghene Pius den IV. van henlieden seght) ghelijckse den naem van Iesvs aenghenomen hebben, alsoo doense hun beste, om met wercken, leeringhe, ende exempelen onsen heere Iesvm Christvm in alles nae te volghen, ende door sijne voetstappen te wandelen. Inder voeghen datmen segghen magh dat de Societeyt gheen nieuwe Orden oft Religie en is, dan wel eene hervattinghe van d'instellinghe der Apostelen, van tijdt alleen, ende niet van naem, noch van autheur verschillende.

⁺Ten tweeden, dat haere beghinselen van Godt af komen, ende niet alleen vande menschen, beuestighen opentlijck in hunne brieuen d'andere Pausen. Paulus den III. soo hy haere eerste instellinghe ghelesen hadde, heeft van de Societeyt gheseydt: Hier is den gheest des Heeren. Gregorius den XIII. verclaert, dat den H. Ignatius ende sijne medeghesellen vanden H. Gheest verweckt zijn. Insghelijcks seght Gregorius den XIV. dat de Religie van de Societeyt Iesv nu in de laetste tijden door de Godtlijcke voorsichtigheyt is voortghebraght. Wat betoont anders de wonderlijcke bekeeringhe van den H. Ignatius, die van eenen soldaet alleen de wapenen ghewent te handelen, is eenen instelder van eene soo gheleerde ende heylighe Religie gheworden? Wat betoont anders dat schoon visioen, in het welck Christvs met sijn cruys ghelaeden aen Ignatius biddende sich veropenbaerde, belouende dat hy hem te

+ Haere instellinghe is godtlijck.

[p. 53]

Roomen altijt ghenaedelijck soude bystaen? Wat betoont anders d'onuerwachte veranderinghe van den Cardinael Bartholomaeus Guidiccionius, die van eenen vijandt van alle nieuwen Religien is sulck een vriendt ende voorvechter der Societeyt gheworden, dat hy boven alle andere de selue vervoordert heeft? In der waerheydt dit en is gheen' onghestaedicheyt van ghemoet, noch van gheuoelen, maer een heymelijck ghewelt van de Godtlijcke handt gheweest.

Ten laetsten, dat de Societeyt niet van de menschen, maer van Godt haeren oorsprongh treckt, blijckt claerlijck uyt d' approbatie van soo vele Pausen t' alle tijden by verscheyden bullen vernieuwt ende beuestight; uyt de deught, volmaecktheydt, onverwinnelijcken moedt ende volstandigheydt van soo vele edele, gheleerde ende anderssins treffelijcke oft vermaerde mannen, die hen tot de Societeyt hebben begheuen; ten laetsten uyt haere soo groote vermeerderinghe, de welcke binnen soo corten tijt, niet teghenstaende alle de vervolghinghen, met eenen onuytsprekelijcken voortgangh ende aenwas der H. Kercke, soo in't ghetal der gheloouighe, als godtsdienstigheyt ende godtvruchtigheyt, gheschiet is. Dit en heeft noch de vernuftheyt van Ignatius, noch de wijsheyt van sijne mede-ghesellen vermoght uyt te wercken, mits het de cranckheyt der menschen te bouen gaet; maer het is Godts handt, die sijne Societeyt helpt ende vervoordert.