Atmosfeer
Onder al deze mannen waarvan de meeste dan toch in weinig beschaafde levensvormen zijn opgebracht, heerst zeer weinig twist. Een paar keer hoog lopende ruzie op anderhalf jaar en af en toe een scheldwoord is niet veel voor een barak met weinig homogene bevolking. En men wordt week aan het hart als men ziet met welke tedere dienstvaardigheid gebrekkelijken en zieken worden bijgestaan. Een tamelijk veel voorkomend verschijnsel is een groeiende gedeeltelijke verlamming; die mensen moeten naar het gemak gedragen en heel de dag door geholpen worden. Zij vinden vrijwillige ziekenoppassers die zacht worden in het uitoefenen van hun liefdewerk. Het verzoent u met de mens als gij het ziet; de nederigen zijn het beste deel van ons volk.
De intellectuelen lopen er niet verloren onder; zij behoren tot het bataljon op klompen. Zij zijn één geworden in het noodlot. Hun zorg is even groot; de meesten hebben verloren wat zij bezaten en hun vrouw gaat uit werken. Deze nivellering kan nog onverwachte gevolgen hebben. Over 't algemeen houden de mannen zich proper al is hun linnen in deerlijke toestand. Er zijn een paar Walen in de barak die zich echter nooit uitkleden. Ik heb gezien hoe één hunner, die zich voor directeur van een private handelsschool uitgaf, maar in feite gelukkig was als hij opneemvodden kon verkopen, middel vond om zich te wassen met zijn hoed op, zijn bril op en een sjerp rond zijn hals. 's Avonds nam hij zijn hoed af en kroop onder de dekens. En een Italiaan, die te Gent de baas was van een paar aspirant-bordelen, ledigde zijn neus in de wasbak. Wat hem een gratis stortbad bezorgde en een resem Oost-vlaamse verwensingen die uw hart in uw lijf doen opspringen van plezier.
Het is koud in de barak. Er is één kachel. Ge wordt dat gewaar als ge er dicht bij komt. Maar een kachel in een barak van vijftig meter lang met hoog boven in de kap tuimelvensters die niet sluiten, heeft ongeveer hetzelfde effect als een brasero in open lucht. De habitué's zitten er