Face au mur

Grijs, grijs...

Grijs is de cel, grijs zijn de kleren, de gezichten, de zielen. In de muur steken een paar ronde houten spietjes van zowat een centimeter lengte. Daar moeten wij onze kleren aan hangen. Die vallen eraf, worden weer gehangen, vallen er af. En de vettige kalk van de muren kleeft aan alles wat ge vastneemt.

Als ge buiten komt, merkt ge hoe grauw de gezichten geworden zijn en hoe dof de ogen in de ongebroken, troebele grijsheid van de cel. Daar zit ge drieëntwintig en een halve uur in op de vierentwintig. Daar hebben mannen gezeten die gestolen, gemoord en verkracht hebben. Zij hebben er hun sporen nagelaten. Een is er, uit Sinaai, die diep in de kalk zijn naam heeft gegrift met daarnaast: twaalf jaar. Twaalf jaar. En er zijn mensen die dat werkelijk overleven. Een andere heeft hoopvol onder het kruisbeeld geschreven: nog 1275 dagen. Ge rekent uit in weken, maanden, jaren. Ge kunt het niet overzien. En later, veel later, bemerkt gij dat ge reeds meer dan 1275 dagen in de cel hebt gezeten. Ge begint dan te begrijpen dat het mogelijk is. Ge geeft u geen rekenschap hoeveel er in u versleten is, hoe de mens in u veranderd is en hoe het lijden van

[p. 30]

anderen, behalve die van uw soort, u onverschillig laat. De grauwe cel heeft uw ziel gevormd. Ge zijt onverschillig geworden voor alle dingen en gelooft niet meer in de mens; gij gelooft alleen nog in dat waarvoor ze u geslagen hebben en in hen die zijn zoals gij. En heel het reusachtig apparaat dat mensen regeert, hun leert wat goed of kwaad is, hen naar de hemel of de hel voert, monumenten opricht, decoraties en pensioenen uitdeelt, schijnt u toe als een enorm kluchtspel dat gespeeld wordt door acteurs die niet geloven in hun rol. En als gij hun woorden leest in een dagblad, profetische Baas Gansendoncken, over de bedreiging die hangt over beschaving en geloof, dan grinnikt gij sceptisch want die wereld waar zij het over hebben kan u geen donder schelen.

Dat komt zo, langzaam, langzaam. Introspectie, zelfonderzoek is in de grond niets anders dan het gewetensonderzoek van de verhouding die bestaat tussen u en de anderen. En als gij uw psychisch beeld van vroeger tracht voor ogen te krijgen, komt gij u zelf voor als een Eerste Communicant. Men geneest niet van de cel.