Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

XI. Hoofdtstuk.
Van de Amptenaren en Bedienden der Inquisitie, en hoe zy zich omtrent de Gevangenen gedragen; uit de zelfde Beschryving van den Heere Dellon getrokken.

⁺ Te Goa heeft men tweel Inquisiteurs. De eerste in rang noemt men Inquisidor mor, of Groot-Inquisiteur, die altoos een Waereldlyk Priester is; en de tweede, is een Geestelyke van der Dominikanen Orde. Noch heeft de Inquisitie eenige Amptenaren, Deputados do Santo Officio geheeten. Deeze zyn in een veel grooter getal. Alle bestaan ze uit verscheiden Geestelyke Ordens; zy staan in 't veroordeelen der Misdadigen ten dienst, als ook in 't onderzoek en 't bezorgen van hun Geding: maar nooit komenze voor de Vierschaar tenzy zy door de Inquisiteurs geroepen worden. Noch zyn 'er andere Amptenaren die men Calificadores do Santo Officio noemt, aan wien men de zorg bevolen laat de voorstellingen in de Boeken te onderzoeken, die men vermoed iets te behelzen, 't welk tegen de zuiverheit van 't Geloof strydt. Deeze woonen mede de veroordeeling niet by, en komen in de Vierschaar niet dan om bericht te geeven, raakende de zaaken die men hun aanvertrouwt heeft.

Daar zyn, wat meer is, een Promoteur, een Pleitbezorger en Advokaten voor de Gevangenen die de zelve begeeren, en die minder dienen om hun te verdeedigen, dan om hunne geheimste gevoelens te weeten, en om hen te bedriegen. En wanneer 'er zelfs geen reden om over hunne getrouheit te twyffelen is, echter is hunne verdeediging en hulp altoos den beschuldigden onnut, nademaal deeze Advokaten hun nooit dan in de tegenwoordigheit van hun Rechter spreeken, of van persoonen die zy zen-

+ Van welke Amptenaren en Bedienden de Inquisitie van Goa is verzien.

[p. 275]

den om reden van hunne Onderhandeling te geeven.

De Inquisitie heeft noch andere Bedienden die men Familiares do Sancto Officio noemt, die eigentlyk de Gerechtsdienaars van deezen Rechtbank zyn. Personen van grooten aanzien achten 't zich een eer tot deeze edele bediening gebruikt te worden, schoon zy zelfs Prinsen of Hertogen waren. Men gebruikt deeze Bedienaars om de menschen, voor de Vierschaar van de Inquisitie beschuldigt, in hechtenis te neemen, en men is gemeenlyk gewoon een Gerechtsdienaar van de zelfde waardigheit te zenden, als deeze die men gevangen neemen wil. Deeze Bedienden trekken geen jaargeldt, want zy achten zich genoegzaam vergolden door de eer die zy meenen te genieten de Heilige Bediening te bedienen. Deeze Bedienaars draagen alle, als een eerteken, een goude penning, waar op de Wapens van de Inquisitie gegraveert zyn. Wanneer het vereischt word iemandt in hechtenis te neemen, gaan zy 'er alleen en verklaaren hem dat hy door de Inquisiteurs geroepen word. Alsdan is men onverschoonbaar verplicht hen zonder tegenspreeken te volgen; want de minste wederstand zou een ieder verplichten de geweldige handt te moeten leenen om de bevelen van de Heilige Bediening uit te voeren.

Behalven deeze Bedienaars zyn 'er noch Geheimschryvers, en eigentlyke Deurwaarders die men Meirinhos noemt, een Alkaïde of Stokbewaarder en Wachten om de Gevangenen te bewaaken, en hun onderhoudt en andere benoodigdheden te brengen.

⁺ Alzoo alle de Gevangenen afgescheiden zitten, en dat het zelden gebeurt dat men twee by elkander plaatst, zoo zyn vier personen meer dan genoeg om 'er twee hondert te bewaaren. Men laat in de Inquisitie een geduurige en naaukeurig stilte waarneemen, en indien een gevangene ondernam te klaagen, te weenen, en zelfs Godt overluid te bidden, zoude hy zich in een groot gevaar stellen, stokslagen van de Wacht te ontfangen; want het minste gerucht 't welk men hoort, gaan ze aanstonds ter plaatse alwaar men dit gewag gehoort heeft, om hun het zwygen te beveelen; en zoo de Gevangene op het eerste en 't tweede bevel niet gehoorzaamt, openen zy de deuren, en teisteren hem onbarmhartiglyk. Dit gedrag dient niet alleen den geenen die men kastydt in te toomen: maar mede om alle anderen te doen afschrikken die het gekerm en de slagen hooren, wegens de groote stilte die in 't geheele Inquisitie huis word in acht genomen.

De Alcaïde en de Wachten onthouden zich altoos in de Galderyen, en zelfs slaapen zy 'er des nachts.

De Inquisiteur van een Geheimschryver⁺ verzelt, als ook een tolk, bezoekt om de twee maanden alle de Gevangenen. Hy vraagt hun of ze ook iet noodig hebben, of men hun ter gezetter tyden eeten verzorgt, en of ze niets te klaagen hebben over de Bedienaars die hun van alles moeten verzorgen. De Geheimschryver teekent hun antwoordt aan, op deeze drie vraagen gedaan; en dit verricht hebbende, sluit men aanstonds de deur.

Deeze bezoeking word tot geen ander einde gedaan, dan om de rechtmatigheit en goedheit te laaten blyken, waar mede men in deeze Vierschaar pronken wil: maar dit verstrekt in 't minst tot eenige nuttigheit noch eenige verzachting voor de gevangenen, die zoo slecht niet zyn dat zy klaagen, nademaal deeze klachten dienen zouden om hen in tegendeel vervolgens noch onmenschelyker te handelen.

De Gevangenen die ryk zyn, worden niet beter onderhouden dan deeze die geene goederen bezitten, en men verschaft hun 't geen noodig is, van de verbeurt verklaarde goederen; want de Heilige Bediening verzuimt niet alle de goederen zoo wel roerende als onroerende verbeurt te verklaaren, van alle die het ongeluk hebben in haare handen te vervallen.

+ Hoe streng den gevangenen het gewag maken verboden is, en men den ongehoorzaamen daar over straft.

+ Hoe en waarom de Inquisiteurs den gevangenen somtyds bezoeken, aangemerkt.