Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

[p. 38]

XVIII. Hoofdtstuk.
Van de Kerkbezoekingen der beweegbaare Feesten na Paasche, en met welk een Plechtigheit de Feesten van Hemelvaartsdag en Pinxter geviert worden.

Des Maandags der Kruisdagen, is 't Kerkbezoeking in S^a. Maria Maggiora; de Geestelykheit vergadert in St: Adriaans Kerke, en gaat derwaarts in Processie.

Des Dingsdags is 't Kerkbezoeking in St. Jan van Lateranen, en S^ta. Maria de nieuwe, van waar de Geestelykheit derwaarts in Processie gaat.

Des Woensdag is 't Kerkbezoeking naar St. Pieter: de Geestelykheit vergadert dan in St. Laurens in Damaso, en gaat in Processie. Op dien dag zingt men de Vesper in de Pausselyke Kapel van 't Apostolisch Paleis.

Des Donderdags is 't Hemelvaartsdag, alsdan is 't Kerkbezoeking in St. Pieter, en men houd Pausselyke Kapel: een Kardinaal-Bisschop zingt 'er de Mis, waarna een Waereldlyk Priester spreekt, en de Paus vervolgens aan 't Volk den zegen geeft.

⁺ Op Hemelvaartsdag, dooft men^(a) na het Euangeli de Paasch-Waschkaers uit, om aan de Gelovigen te toonen, dat Jesus Christus de Aarde verlaatende, weder naar Hemelwaarts is gekeert. Men^(b) siert dan het Autaar, de Beelden en Reliquiën met bloemen op, en de Celebrant en zyne Bedienaars kleeden zich in witte Kerkgewaaden.

De Zegening die de Paus op deezen dag verleent, is een der drie Plechtelyke Zegeningen. Eertyds voor dat de H: Vader^(c) deeze Zegeningen uitsprak, sloeg hy de Ketters en Ongelovigen plechtelyk in den Ban: maar nu geschied dit niet dan op den Goeden Vrydag, gelyk reeds hier voor gezegt is. De Zegening word van volkomen Aflaaten gevolgt.

's Zondags van den Oktaaf van Hemelvaartsdag, is 't een Feestdag van den gelukzaligen Franciscus Patricius van de Orde der Serviten, in St. Marcels Kerke.

's Daags voor Pinxter, is 't Kerkbezoeking in St. Jan van Lateranen, en als dan word 'er de Vesper in de Pausselyke Kapel van 't Apostolisch Paleis gezongen.

Op deezen dag word het Autaar tot aan de vieringe van de Mis met violet bekleedt. In de Mis versiert men het Autaar in 't rood, gelyk mede de Celebrant bekleedt is. De Zegening der Doopvonten word eveneens als die van den H: Zaturdag verricht. Zelfs is de Dienstdoende Bisschop of Priester op den Pinxterdag met rood Kerkgewaadt bekleedt. Deeze kleur is het Afbeeldzel van den H: Geest die op de Apostelen op den Pinxterdag in de gedaante van vuurige tongen nederdaalde.

Ter gelegenheit van den Pinxterdag,⁺ moeten we hier zeggen, dat men op den dag^(d) van dit Feest te Kaen een Processie aflegt, waarin al de Ambachtsgilden het gevolg bywoonen. Men draagt 'er een Waschkaers, waaraan de Leerlingen van ieder Ambacht iet te kosten leggen, en men voegt aan deeze Waschkaers alle de Godtspenningen die men het gansche Jaar ontfangt. Men zegt dat men om het misbruik te verbeeteren, 't welk in 't lichten of in de uitdeeling deezer Godtspenningen begaan wierd, ouwlings besloot, dat ieder Ambachts Gildt een Prevoost verkoor die de Godtspenningen van ieder verkoop ontfing, die by hun handtwerk voorviel, en dat men op Pinxterdag de zelve in Processie omdroeg, zodanig als wy hier gezegt hebben.

Op Pinxter Zondag is 't Kerkbezoeking⁺ in St. Pieter en S^ta. Maria der Engelen; alsdan word 'er Pausselyke Kapel in 't Apostolisch Paleis gehouden; de Mis word 'er door een Kardinaal-Bisschop gezongen, en een Klerk van der Romeinen Queekschool voert 'er een Leerrede. Alsdan is 't mede Feest in de Kerken van den Heiligen Geest en in St. Bartholomeus van Bergamasco.

's Maandags is 't Kerkbezoeking in St. Pieter in Vinculis.

Des Dingsdags is 't Feest in St^a. Anastasia en in de Kapel van den Berg der Godtvruchtigheit.

's Woensdags der Quatertempers, is 't Kerkbezoeking in S^ta. Maria Maggiora.

Des Donderdags is 't Feest in St: Laurens buiten de muuren.

's Vrydags, in de Kerk der H: Apostelen.

Des Zaturdags is 't Kerkbezoeking in St.

+ Hoe men het Feest van Hemelvaartsdag viert.

(a) Zie Piscara. Bauldry.

(b) Piscara Praxis Caerem.

(c) Lunadora. Relatione della Corte die Roma.

+ Processie van Pinxter hoedanig te Kaen gehouden.

(d) Zie de Oorsprong van Kaen door Huët.

+ Kerkbezoekingen op den Pinxterdag en in de Pinxterweek, hoedanig men die aflegt.

[p. 39]

Pieter, en de Vesper word in de Pausselyke Kapel van 't Apostolisch Paleis gezongen.

Op den Zondag^(a) van de H: Drievuldigheit is 't Feest in deeze Kerken; men houd in 't Apostolisch Paleis Pausselyke Kapel; de Mis word 'er door een Kardinaal Priester gezongen, en door een Waereldlyk Priester de Predikatie gedaan: maar 's Woensdags is 't een Vesperdienst in de Pausselyke Kapel van 't Apostolisch Paleis.

Op den H: Sakramentsdag is 't Kerkbezoeking in St. Pieter, en men houd in 't Apostolisch Paleis Pausselyke Kapel.

Dit Feest wierd in den jaare 1263. door den Paus Urbaan den IV. ingestelt, op de openbaring, zoo men zegt, van een Geestelyken Luikenaar. St. Thomas Aquinus stelde door 's Pausen order den Dienst van 't H: Sakramentop, zodanig men die nu in de Kerk in gebruik heeft. Omtrent^(b) hondert jaaren hier na, begonnen die van Pavia het H: Sakrament in Processie op den dag van 't Feest onder een Verhemelzel te draagen.

Na de Mis word het H: Sakrament door den Paus in Processie rondom de overdekte Galery van St. Pieter gedraagen, waarin zich de Geordende en Waereldlyke Geestelykheit, de Noodhelpende Bisschoppen en Kardinalen in Koorkleederen en gemyterdt laaten vinden, en in 't algemeen alle de Prelaten, Afgezanten, en hooge Persoonadjes van 't Roomsche Hof.

(a) Men verzeekert dat Alcuinus, die ten tyde van Karel den Grooten leefde, den Dienst van de H: Drievuldigheit opgestelt heeft.

(b) Zie Casalius de Christ. Ritibus en anderen.