Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

XIII. Hoofdtstuk.
Van de Zegening van 't Nieuw Vuur,

⁺ De plaats alwaar het Nieuw-vuur plechtelyk gezegent word, moet met bloemen bestrooit zyn. Op de Kanoniale uuren moet men het oude vuur uitdooven: maar aldan^(a) moet een Akolyt het nieuwe buiten de Kerk^(b) aansteeken.

De Dienstdoende Priester of Bisschop^(c), met alle zyne Plechtgewaaden versiert, en van de Bedienaren van 't Autaar, nevens de Geestelykheit verzelt, treed na het Kanoniale uur in Processie buiten de Kerk, en begeeft zich ter plaatse alwaar de Zegening van 't vuur moet worden gedaan. De kruik met het gezegent water word 'er plechtelyk gebragt; als ook het Wierookvat, insgelyks het Manupel van den Onderdiaken en 't Misboek, 't welk in 't violet is: de Onderdiaken gaat alleen met het Kruis, door de Geestelykheit gevolgt. Nadat een ieder zynen rang genomen heeft, ontdekt den Celebrant zyn hoofdt, en zegt:^(d) de Heere zy met u enz. volgens gemeen gebruik; daar na zegt hy een gebedt^(e), en ter halverwege gekomen, maakt hy het teken van 't Kruis over het vuur.^* Hy zegent mede de vyf grynen Wierook die een Akolyt in een bekken voor zyn borst houd. Ondertusschen legt de Wierookvatdrager eenige gezegende houtskolen in 't Wierookvat, de Celebrant doet 'er iet van den Wierook by en zegent die. Een Diaken bied hem de Wyquast aan, die kussende. De Bisschop besprengt dan driewerf het vuur met Wywater om het te zegenen, en zegt in 't besprengen:^(f) Asperges me Domine &c. hy bewierookt driemaal dit gewyde vuur met diergelyke Plechtigheden. Alsdan neemt een Akolyt, of de Sakristyn een kleine kaers en ontsteekt die by 't nieuwe vuur.

Men vervoegt zich in Processie naar de plaats der Ceremonie, en keert eveneens weder;^(g) maar de Diaken legt te vooren alle zyne violette gewaaden af, daar in tegendeel de Onder-Diaken een Manipul van deeze kleur aandoet; en zich de Diaken in 't wit steekt. Wy zullen hier de Orde van de Processie niet weder ophaalen; alles 't welk iets byzonders verzelt, is, dat de Diaken met het Riet voortgaat, waarvan wy de beschryving hebben gedaan, en de Onder-Diaken met een kleine kaers die in een lantaern besloten is. De Processie staat in den ingang van de Kerk stil, de Diaken kust dan het Riet, en de Akolyt steekt een der kaerssen van 't Riet met zyn kleine kaers op. Alle knielen zy; de Diaken heft het Riet

+ Met welk een Plechtigheit de Zegening en Wying van 't Nieu Vuur gaat verzelt.

(a) Bauldry Manuale Caerem.

(b) De Akolyt slaat uit een kei met een vuurslag vuur, waar mede hy eerlang eenige kolen in een aldaar gebragt Vaas laat aanglimmen. De Aloude Grieken en Romeinen enz. staken hun gewyd vuur met de zelfde voorzorge aan, en zy dienden zich gemeenlyk tot dien einde van een soort van brand-spiegel, of liever van een hol vat, volgens 't gebruik der Aloude Peruanen. Ook maaktenze vuur door 't hard wryven van twee stukken houts tegen elkander; een gebruik onder de Mexikanen, wanneer zy hun nieuw Vuur in den beginne van een eeuw ontsteeken willen. De Romeinen vernieuwden het Vuur van Vesta in de maandt Maart, gelyk Ovidius in zyne Feestdagen zegt:

Adde quod Arcana fieri novus ignis in aede

Dicitur, & vires flamma refecta capit.

Hier uit kan men licht vermoeden dat de Ceremonie van het nieuw Vuur den Heidenen ontleent is.

(c) Bauldry Manuale Caerem.

(d) Dominus Vobiscum.

(e) Deus qui filium tuum &c.

* Zie de vyfde verbeelding in 't Afbeeldzel, eerste deels tweede stuk Pag: 349.

(f) Besproeit my Heere enz.

(g) Bauldry Manuale Caerem.

[p. 31]

om hoog, en zingt de Antienna waarvan de eerste woorden^(a) Lumen Christi &c. zyn. In 't midden van de Kerk steekt hy een andere kaers met de zelfde Plechtigheit op; en de derde word op de trappen van 't Autaar aangestoken. Wy zullen hen een weinig daar laaten, terwyl zy zich van eenige Godtvruchtige handelingen quyten, of om eigentlyk te zeggen, van eenige Ceremoniën waarvan de Kerkgewoonte-Boeken een omstandig verhaal doen: maar hier geen plaats vinden.

(a) Het Licht van Christus.