Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 2

X. Hoofdtstuk.
Hoe de Heilige Oly en Zalf-Oly Gezeegent word, en welke Plechtigheden des Donderdags en Vrydags van de H. Week worden waargenomen.

⁺ Op den H: Donderdag word de Heilige Oly^(a) bereid, en men verbrand de oude. Deeze Ceremonie word in 't werk gestelt, nadat de Boetelingen met de Kerk weder verzoent zyn. Na den Kanonialen uurtydt, kleedt zich den Dienstdoenden Bisschop in 't wit, en doet zyne Sandalen^* aan enz. De Kanoniken, alle de Autaar-Bedienden, zeven Diakenen, zeven Onder-Diakenen, en twaalf Priesters zyn mede in wit plechtgewaadt. Zonder dat we de kniebuigingen, de Gebeden en de Antiennen beschryven die de Processie volgen, zullen we zeggen dat de Celebrant drie soorten van Olyen zegent, heiligt en bezweert. Hier op volgt de Ceremonie over den Oly^(b) voor de zieken, vervolgens over die van den Zalfoly, en eindelyk over die der Catechumenen of Nieubekeerden. Deeze Plechtigheit eindigt door een groeting die de Celebrant en de Bedienaars^(c) doen, die mede by de Inwying deezer Heilige Olyën behulpzaam zyn^†, zeggende:^(d) Wy groeten u Heilige Oly. Daarna brengt men de nieuw geheiligde Olyen in Processie naar de Sakristyn; de Bedienaar wast vervolgens zyne handen; de Mis word gedaan; men ontfangt den Zegen en een ieder vertrekt.

⁺ In Spanje en eenige plaatsen van Vrankryk aan dit Koningryk grenzende, heeft men noch de gewoonte van opentlyk het vleesch in Paaschtyden te zegenen. Het schynt, zegt de Bisschop van Alet in zyn Kerkgewoonte Boek, ‘dat deeze gewoonte ontsprooten zy, wegens de verspreiding van de Kettery der Priscillianisten in Spanje en Guiënna, overzulks de Heilige Vaders, na hun door hunne Schriften veroordeelt te hebben, hen noch hebben willen doemen, door een plechtelyke gewoonte van het vleesch te zegenen, gelyk een goed en nuttelyk schepzel Godts - - - - overzulks zy zich te krachtiger tegen de Kettery van Priscilliaan aankantten, die^(e) meenden dat Godt geen Schepper van 't vleesch was, maar de Vorst der duisternisse, en dat de Gelovigen het moesten als onzuiver en ondeugend verwerpen. Deeze Zegening is luttel in gebruik dan in de nabuurige Kerken der plaatsen, alwaar deeze Kettery onstaan is.’ By deeze Zegening van 't vleesch, moet men mede die van 't Paasch-Broodt en Paasch-Eyeren voegen.

Op den H: Donderdag is 't Kerkbezoeking⁺ in St. Jan van Lateranen: men vertoont 'er de Hoofden van de Apostelen Petrus en Paulus, en de tafel waaraan Jesus Christus het Avondtmaal hield. Des avonds gaan eenige Kardinalen, Vorsten enz. naar die van de Drievuldigheit om de arme Pellegrims de voeten te wassen, en hen aan de tafels te dienen, die deftig

+ Met welk een omstandigheit de Heilige Oly gewyt en gezegent word.

(a) Piscara Praxis Caerem. Het gebruik der Olyen is ongemeen oudt.

* [Sandalen zyn Voetzoolen voor den Paus of Bisschoppen, wanneer zy den dienst doen, zodanig gemaakt, gelyk die geenen die men gelooft St. Bartholomeus gedraagen heeft. Eertyds was 'er veel onderscheid tusschen de Sandalen der Priesteren, Bisschoppen en Diakenen, als Alcuinus getuigt; den Monniken was 't niet geoorloft Sandalen te draagen, dan wanneer zy op reis waren. Du Cange. Saumaise.]

(b) Deeze Oly dient, voor 't laatste Olyzel; tot bezweeringen enz.

(c) Ministri Sacri Chrismatis Cooperatores.

† Zie de nevensgevoegde Afbeelding in 6. verbeeldingen afgebeeldt, waarvan de eerste verbeeldt: hoe men de Heilige Olyen enz. in Processie draagt; de tweede, hoe de Zegening van de Heilige Olyen geschiedt; de derde hoe de Bisschop in zyn Bisdom ontfangen word; de vierde, hoe de Bisschop de Bisschoppelyke Vermaning doet; de vyfde, hoe men des Bisschops Handt kust; en de zesde hoe het Lyk eens Bisschops in de Kerk word ten toon gestelt.

(d) Ave Sanctum Oleum.

+ Gewoonte van 't vleesch te zegenen, en waarom.

(e) Men eigent Priscilliaan als Ketter van de vierde eeuw toe, het huwelyk en 't vleesch der dieren te hebben veroordeelt; begeerende dat men de H: Eucharistie zonder te eeten ontfangen zoude. enz.

+ Hoe men op den H. Donderdag Kerkbezoeking doet, en met welk een plechtigheit dit gaat verzelt;

[p. t.o. 24]

N^o 41.
On porte en PROCESSION les SAINTES HUILES. &c.

BENEDICTION des SAINTES HUILES.

Maniere dont L'EVÊQUE est receu a la visite de son DIOCESE.

L'EVÊQUE fait L'EXORTATION PASTORALE.

B. Picart sculp. dir. 1723.
On baise la MAIN de L'EVÊQUE.

Le CORPS de L'EVÊQUE est exposé dans L'EGLISE.

[p. 25]

opgeziert zyn, en alwaar zy ongemeen onthaalt worden. Op dien zelven nacht gaan de Broederschappen in Processie, met toortsen in de handt naar St. Pieter, voorafgaande een groot getal Boetelingen, die zich langs den weg door geesselingen tuchtigen; in vergelding hier van, vertoont men hun het H: Aangezicht onzes Heeren, insgelyks de Speer en 't waare Kruis.

⁺ Op den goeden Vrydag, is weder een Kerkbezoeking in de Kerk van 't H: Kruis van Jeruzalem, alwaar men de Reliquiën vertoont; het wonderdadig Kruisbeeldt word in St. Pieter en Paulus ten toon gestelt, en dat van St. Marcel insgelyks. Alsdan is 't Feestdag in de Kerk der Armeniren, alwaar men een H: Graf van den Zaligmaker ziet, gelykende naar dat van Kalvarië: ook is het Pausselyke Kapel in 't Apostolisch Paleis; een Vader Jezuit preekt 'er van 't Lyden onzes Heeren, en de Kardinaal Biechtvader doet den Dienst.

De Dienstdoende Priester is^(a) in 't zwart; hy heeft voetzolen noch handschoenen aan; het Autaar is ontbloodt van alle sieraden; het Kruis in 't midden staande, is, gelyk reeds gezegt is, met een zwarte sluier overdekt; de Waschkaerssen zyn van gemeen wasch, het verhemelzel is met zwart overtrokken, eveneens als de zetel van zyne Heiligheit; wat de muuren van de Kapel aangaat, zy zyn van alle sieraden ontbloot. De rouwdraging van deezen dag laat niet toe dat men zekere eerbewyzingen aan den Stedehouder van den Gekruisten Jesus Christus doe. De Kardinalen komen hem niet groeten, en de Bedienaars die het Lyden onzes Heeren zingen moeten, kussen hem mede niet den voet. Wanneer die 't Lyden zingen, en de woorden, buigende het hoofdt, gaf hy den geest, uitspreeken, moeten zich de Paus, de Celebrant en andere Gelovigen naar 't Autaar keeren, knielen en zeer zacht bidden. In alle andere Kerken word het zelfde waargenomen, en man verandert daarin niets, of schoon de Paus zelf den Dienst deed.

Op deezen goeden Vrydag^(b) zit de Stedehouder van Jesus Christus niet dan op een bank, en wanneer haare Eminentiën na den Dienst hem weder in zyne Kamer geleiden, moetenze een nederig stilzwygen betrachten, 't welk het uitwerkzel van treurigheit is.

's Avondts omtrent 22 uuren vieren de Grieken in hunne Kerke de uitvaart van Jesus Christus in hunne taal, en zulks rondom een groot Kruisbeeldt op een praalbedt gelegt, met bloemen bestrooit, die de Grieksche Bisschop den Omstanders door Godtvruchtigheit uitdeelt, nadat den Dienst geëindigt zy.

+ Insgelyks op den goeden Vrydag, en wat op dien dag moet worden waargenomen.

(a) Cerim. Sacr. Eccl. Rom. Lib. 2.

(b) Idem ibid.