Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

IV. Hoofdtstuk.
Van de Verkiezing der Rabbynen en de Voorrechten van hun Ampt; de Chazan, Schiamas, Hoogepriester, Cohen of Priester, enz.

⁺ Wat nu het handt opleggen der Rabbynen aangaat, wanneer zy iemandt in de orde der Joodsche Kerke aanneemen, daar van vind men de Plechtigheit in Deuteronomium 34. beschreeven. Moses leide voor zyne doodt de handen op Josua die hem opvolgen moest, en gaf hem zynen zegen. Wanneer men den Joodsche Geleerden de magt van te binden en ontbinden gaf,^(b) stelde men hun de vyf Boeken Moses met een sleutel ter handt. Deeze zinnebeeldelyke plechtigheit leerde hun, dat zy voortaan de vryheit hadden, de geheimenissen der Wet te openen. Waarschynlyk ondersteldemen, dat zy zich niet vermeten zouden met hoogmoedt de geheimenissen te openen, en dat zy die openende zich voor menschelyke driften te wachten hadden.

Volgens Buxdorf verkiest men nu de Rabbynen zonder veele plechtigheit. Deeze die de nieuwe Rabbyn moet instellen, verkondigt opentlyk aan de Vergadering de dag van den Sabbat of eenig anderen plechtelyken dag, dat zodanig een Persoon waardig is in 't genoodschap der Rabbynen, wegens zyne Geleertheit en Godtvruchtigheit ontfangen te worden. Hy vermaant den volke hem daar voor te erkennen, en verkondigt den wederstrevers de kerkban. De insteller geeft dan aan den verwachteling een verzezekerbrief van waarde en vermogen, en somtyds eindigt de plechtigheit door een maaltydt, die hy aan de oude Rabbynen zyne medebroederen en aan zyne vrienden geeft. Volgens de Schryver die wy aanhaalen, moet de jonge Geleerde niet beducht zyn, onder het gewicht van een gestreng onderzoek te bezwyken. Een weinig leezing van den

+ Hoedanig de nieuwverkooren Rabbynen bevestigt worden.

(b) Basnage Hist. des Juifs. L. 6. Ch. 3.

[p. *8]

N^o 3.
A.. taled, ou Voile blanc qu'ils mettent sur leur tête à la Synagogue pendant la priere, aux 4. coins duquel pend le sisith, ou cordon à 5. noeuds.
BB. Le bras gauche vû en dehors, et en dedans avec la teffila.
C.. teffila scel jad, ou la teffila de la main, en grand, et le noeud en forme de ד
DD. totafot, ou teffila scel rosc, ou la teffila de la tête.
EE. Noeud en forme de ט derriere la tête.
F.. Juif couvert du taled & aiant les teffilin à la tête & au bras

[p. *10]

N^o 4
A. Vétement que les juifs portoient autrefois, et qu'ils portent maintenant sous leurs habits ordinaires pour ne point choquer les manieres des païs où ils vivent.
B. Les Cordons qui sont aux 4. coins.
C. Un desdits Cordons representé plus grand à 5. noeuds qui signifient le nom de Dieu.
D. Lampe Sabathigue. E. Pain sans levain avec lequel ils font la Pâque.
F. Pain ordinaire sans levain qui se mange pendant la fête.
G. Rameau de Palme, de Saule, et de Mirthe, joints ensemble qu'ils tiennent à la main gauche, et le Citron H. dans la droite qu'ils aprochent l'un contre l'autre, et les agitent vers les 4. vents
I. Corne de Bellier avec laquelle on sonne aux jours de l'An et aux autres fêtes.
K. Baton, ou Canne creuse attaché aux chambranle de toutes les portes, au côté droit, dans lequel êst renfermé un parchemin où êst ecrit les pasages du Deuter. chap. 6. vers. 4. &c. et chap. 11. vers. 13. &c.

[p. 107]

Talmud gevoegt by eenige fynigheit in 't twistredenen, en een geduurige bezigheit in de Schoolen, voldoet voor de waardigheit van den Rabbyn.

De Chazan moet overluit den geenen oproepen die waardig is Rabbyn te worden, en hem nodigen, noemende hem Rabbyn een zoon van zodanig een, om de gewyde Boeken van de Wet te naderen: maar de jonge Geleerde weigert quanswys op de eerste noodiging; hy verontschuldigt zich over zyn onvermogen en over de zwaarte van dien last. Na deeze voorafgaande dienstplichten, nadert hy de Wet met een staatige tret en 't aangezicht met den Taled gedekt.

⁺ De Morenu, (deeze naam betekent iemandt die onderwyst) is boven den Rabbyn. Hy bekleed de plaats van Voorzitter onder de Rabbynen. Deeze waardigheit eertyds den Jooden onbekent, is in de vyftiende eeuw uit Duitslandt afkomstig.

De plicht der Rabbynen is de Gerechtigheit te handhaven; tot deugdt en reinigheit te vermaanen; de twyffelingen en zwaarigheden op te lossen; in den Ban te slaan den geenen die onbehoorlyk leeven, of die de Sabbat en de dagen van Boete niet waarneemen; de huwelyken te maaken en te scheidenen; de Wet te verklaaren enz. Dus is dan het Ampt van Rabbyn moeielyk om wel waar te neemen, alhoewel het byna geen voordeel opbrengt. Weinig zyn 'er dan deeze die men te Keulen en Franfort de Eerste of Groot Rabbyn noemt, die inkomsten van hunne waardigheit trekken, en zelfs konnen de andere Rabbynen geen nieuwen Rabbyn zonder zyn verlof kiezen.

De voorrechten aan dit Ampt gehecht, zyn de ontheving van Schatting en Omgelden: Indien de Rabbyn koophandel dryft, heeft hy het recht zyne waaren veel eerder en voordeeliger aan anderen te verkoopen, overzulks de tydt die hy met den koophandel verliest niet schadelyk aan de leeroeffening zy. Ook word hy de eerste in zaaken van rechtsgeding geholpen; hem is toegelaaten voor zyne Rechters te zitten enz. Een gedeelte deezer voorrechten zyn nu afgeschaft, doordien de Jooden geen volstrekt gezach meer hebben.

Van de Chazan en Sciamas heeft de Rabbi Leon de Modena^* ons reeds bericht gegeeven. De bezigheden van den Hoogenpriester en Priesteren zyn nu t'eenemaal opgeschort of afgeschaft; nademaal 'er geen Tempel, noch slachtoffer, noch offerhanden meer zyn. Wy hebben 'er niet by te voegen op 't geen 'er Leon de Modena heeft van gezegt. De nam Cohen is nu byna niet meer dan een eertytel.

+ Waardigheit van hunnen Morenu, en waarin de plicht det Rabbynen bestaat.

* [Eerste Verhandeling Hoofdtst. IV.]