Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt. Deel 1

verantwoording

gebruikt exemplaar

scans UCLA

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van het eerste deel van Naaukeurige beschryving der uitwendige godtsdienst-plichten, kerk-zeden en gewoontens van alle volkeren der waereldt van Bernard Picart. Het betreft een vertaling uit het Frans door Abraham Moubach uit 1727. Het gehele werk bestaat uit zes delen. De oorspronkelijke Franse werken verschenen tussen 1723 en 1743.

 

redactionele ingrepen

Aan het begin van het eerste en het tweede stuk is een kop tussen vierkante haken toegevoegd.

p. III, XXVI, XXVII, XXVIII, *5, *6, t.o. 126, 203, 391: een accolade verspreid over meerdere regels kan in deze digitale versie niet weergegeven worden. Daarom is de accolade hier met de bijbehorende tekst op elke regel herhaald.

p. 16: van voetnoot ‘e’ ontbreekt een nootverwijzing in de lopende tekst. De noot is hier onderaan de pagina geplaatst.

p. 65: een aantal in het origineel onleesbare tekens zijn hier vervangen door ‘[...]’.

p. 209: een in het origineel slecht leesbaar teken is hier tussen vierkante haken weergegeven.

p. 238: de nootverwijzingen in het origineel hebben op deze pagina de volgorde ‘b’, ‘c’, ‘a’, ‘b’ en ‘*’. Omdat niet duidelijk is wat de correcte volgorde moet zijn, is deze volgorde hier aangehouden. De voetnoten ‘d’ en ‘e’, waarvan de nootverwijzingen ontbreken, zijn onderaan de pagina geplaatst.

p. *16-*17: de afbeelding op deze uitklappagina's is in deze digitale versie tweemaal weergegeven: eenmaal in zijn geheel en eenmaal in twee delen.

p. 298: van voetnoot ‘†’ ontbreekt een nootverwijzing in de lopende tekst. De noot is hier alsnog geplaatst.

p. *37: de tekst op deze pagina is als onderschrift bij de bijbehorende afbeelding opgenomen. Het genoemde paginanummer is hierdoor komen te vervallen.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. IV, *1, *4, *7, *9, *12, *14, *15, *18, *19, *22, *23, *26, *27, *30, *32, *33, *36, *38 en 392) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina ongenummerd (p. I)]

PLECHTIGHEDEN,

GEESTELYKE GEWOONTENS,

KERK-

EN

TEMPEL-PLICHTEN

VAN ALLE

VOLKEREN der WAERELDT.

 

[pagina ongenummerd (p. III)]

NAAUKEURIGE BESCHRYVING

DER

UITWENDIGE

GODTSDIENST-PLICHTEN,

KERK-ZEDEN

EN

GEWOONTENS

VAN ALLE

VOLKEREN der WAERELDT;

IN EEN

Historisch Verhaal, met eenige Naaukeurige Verhandelingen ontvouwen, door verscheiden Aanmerkingen opgeheldert;

EN

IN KUNSTIGE TAFEREELEN AFGEMAALT:

GETEEKENT DOOR

BERNARD PICARD.

IN VI. DEELEN.

Uit het Fransch in Nederduitsch overgezet

DOOR

ABRAHAM MOUBACH.

EERSTE DEEL.

 

In's Gravenhage, by RUTG: CRIST: ALBERTS, }Boekverkopers.

Te Amsterdam, by HERMANUS UYTWERF, }Boekverkopers.

En te Rotterdam, by JAN DANIEL BEMAN, M. DCC. XXVII. }Boekverkopers.

 

[pagina ongenummerd (p. XXVI)]

Naamen Der persoonen,
Die dit Werk met hunne Intekening hebben gelieven te begunstigen.

Groot Papier.
De Heeren

N. 1	Hugo du Bois, Raad en Vroedschap der Stadt Rotterdam.
2.	Willem Vinck, Medicinae Doctor.
3.	Juliaan van Groenwegen.
4.	Adriaan Beman.
5.	Cornelis Hardewil.
6.	Jacob Noorthey.
7.	Pieter Roos.
8.	}Johannes van Braam.
9.	}Johannes van Braam.
10.	}Johannes van Braam.
11.	B.G. Homoet.
12.	Lucas van Es Beeke.
13.	Willem Macquet.
14.	J.W.C. van Laren.
15.	}D.B.
16.	}D.B.
17.	Johannes Verkolje.
18.	Jan van Riebeeck.
19.	Cornelis Hartwyk.
20.	Isaac Cliffort.
21.	Cornelis Gerrisse Blaauw.
22.	Aldert Pronk.
23.	Joan Muysken.
24.	Coenraad Christoffers.
25.	Nicolaas Blaeuwpot.
26.	Louis Schullerus.
27.	Jacob Vorsterman Abrahamsz.
28.	Nicolaas Valkenburg.
29.	Gerard ter Burgh.
30.	David Leeuw van Lennep.
31.	Paulus van Beselaar.
32.	Jacob Terbeek.
33.	François Changuion.
34.	Burchardus Scholte.
35.	Pieter Rutgers.
36.	M.U.
37.	Gerard van Midlum, Predikant te 's Hertogenbos.
38.	Joan Knuyse.
39.	Anthony van Oldenbarnevelt.
40.	Jan vander Valk Jacobsz.
41.	Christiaan Jonk.
42.	Dirk van Beusekom.
43.	Hoog wel gebooren Heer Ulbo Aylva van Burmania Old. Grietman over Leeuwarderadeel, &c. &c.
44.	Jacob Couck.
45.	Anthoni Grill.
46.	E.v.A.
47.	H. de Bruin J.v.D.
48.	Dirk van Lennep.
49.	Pieter van Meerloo.
50.	De Roo.
51.	W. vander Beek.
52.	Caspar Goris.
53.	De Heurn, Secretaris der Stad 's Hertogenbos.
54.	Robbert de Neufville, Ridder Baronnet.
55.	Philippus Kiggelaar, Procureur voor den Ed. Hove van Hollandt.
56.	Frederik Boucquet.
57.	Leonardus van Tol.
58.	Willem Hendrik Portsz.
59.	A.F.
60.	Nicolaas Verhoeve.
61.	Hendrik ter Meer.
62.	Nicolaes van Mierkerke.
63.	Hendrik Terbeek van Coesvelt.
64.	Lormier.
65.	Mejuffrouw de Weduwe Boucquet.
66.	tot 70. deeze overgehouden.

Klein Papier.
De Heeren

71.	Adriaan Hoogwerf, Burgermeester te Maasluys.
72.	Gaspar Rudolf van Kinschot, Bailjouw en Dykgraaf te Oudewater.
73.	Franco Reyertz. van Bleyswyk.
74.	Willem van Schuylenburgh.
75.	Arent Hendrikz vander Dussen.
76.	Mr. Cornelis Pynaker.
77.	Kornelis vander Goes.
78.	W.V.P.
79.	C.V.P.
80.	P.D.S.
81.	Mr. Jacob van Belle.
82.	Lodewyk van den Bommenaer.
83.	Gerard Beeldemaker.
84.	Jacob Bordels.
85.	Franciscus Dierckx.

 

[pagina ongenummerd (p. XXVII)]

N.86.	Paulus Walwyk, Medicine Doctor.
87.	Abraham Elsevier.
88.	Johannes van Grondelle.
89.	Cornelis Versluys.
90.	Cornelis Schippers, Bailjouw van den Tempel &c. te Berkel.
91.	Gerardus Schorenberg, Predikant te Rotterdam.
92.	Robbert Gordon.
93.	Willem Tomson.
94.	Johan Aalbert Jacobi.
95.	Johan Oostendorp, Medicinae Doctor.
96.	Hendrik de Breems.
97.	François Schiltman.
98.	Michiel Balde.
99.	Mr. Maarten Vlaerdingerwout.
100.	}Johannes van Braam.
101.	}Johannes van Braam.
102.	}Johannes van Braam.
103.	Willem Draayburg.
104.	G. Herkelos.
105.	Anthoni Ackermans.
106.	Mattheus de Craane.
107.	Thomas van Ree.
108.	Mr. Daniel de Venne.
109.	Joh. Franc. Noppe.
110.	Jakob Peyn.
111.	Stephanus Courallet.
112.	Johan de Craane V.D.M.
113.	Mr. Hendrik Joh. van Dusseldorp.
114.	Mr. Nikolaas Steengracht, Raad en Pensionaris de Stad Veere.
115.	Mr. Egidius Joh. Govarts, Scheepen en Raad der Stad Veere.
116.	Pieter Kappeyne.
117.	Michiel Sehryver.
118.	E. van Deshoek.
119.	Gilles de Payenaar.
120.	Egidius vander Marck; Burgermeester der Stad Leyden.
121.	}B.J.D
122.	}B.J.D
123.	}B.J.D
124.	}B.J.D
125.	Johan Adam Geyss.
126.	Willem Clermont Johs. Soon.
127.	Jan Spillebout.
128.	Jan van Diest.
129.	Cornelis van Meekeren.
130.	J.V.A.
131.	Johannes Ratelband.
132.	M Jacob Licochthon Hoogkamer.
133.	Anthony Carpvanger.
134.	Willem de Haas.
135.	J.T.B,
136.	Isak Daniel Arenshuys.
137.	Pieter Weseman.
138.	Samuel Abrabanel Aredes.
139.	Mr. Arnoldus Elias.
140.	Jacobus Marcus.
141.	David Jaques Maillart.
142.	Theodorus Hodshon.
143.	Martinus van Harlingen.
144.	Rutgert Mante.
145.	Dirk Schaap, te Zaandam.
146.	Klaas Bruin, te Zaandam.
147.	Marten Schagen.
148.	Kapitein Nicolaas Cau.
149.	Gerrit Vermeulen.
150.	Theodorus Brouwer, Proost, Raad en Oud Burgermeester der Stad Enkhuyzen.
151.	Jacob Josias van Bredenhoft, Heere van Hobrede, Secretaris van 't Ed. Mog. Collegie ter Admiraliteyt in Westvriesland en 't Noorderquartier, Pensionaris der Stad Hoorn, &c.
152.	Adolf Wesling, Medicinae Doctor te Amsterdam.
153.	Jan Douw.
154.	Gabriel Scholten.
155.	C. van den Bergh.
156.	Do. Johan Everard Meyer.
157.	Willem Feytama.
158.	Jan Cliquet.
159.	A. Arnoldi.
160.	Jan vande Velde.
161.	Johan Babtist Brikkenaar.
162.	Mr. Philip Moilives vander Noot.
163.	Hendrik Swart, te Texel.
164.	Willem Lambert Linquet.
165.	J.F.
166.	Roelof de Leeuw.
167.	Adriaan Alewyn.
168.	Frederik Ottens.
169.	}Isak Enschede.
170.	}Isak Enschede.
171.	Abraham Kayser.
172.	Daniel Adrianus Beukelaar.
173.	}Andries van Damme.
174.	}Andries van Damme.
175.	}Andries van Damme.
176.	Mr. Abraham van Gerwen, Burgermeester der Stad Leyden, Bewinthebber der O.J. Compagnie t' Amsterdam.
177.	Pieter vanden Bosch.
178.	Jacob Abrabanel, Junior.
179.	Pieter de Veth, Oud Commissaris.
180.	Pieter van Halmael.
181.	}Rienier Beukelman.
182.	}Rienier Beukelman.
183.	Koster te Zutphen.
184.	}Henrik Halma.
185.	}Henrik Halma.

 

[pagina ongenummerd (p. XXVIII)]

186,	}Leendert Bakker.
187.	}Leendert Bakker.
188.	}Leendert Bakker.
189.	}Leendert Bakker.
190.	Aron en Jacob Cardosa, Junior.
191.	David Mattheus de Neufielle.
192.	Abraham Beck.
193.	Pieter van Almonde.
194.	Tomas Spranger.
195.	Frans van Steenwyk.
196.	Baron van Heiden tot Ottmarssen.
197.	Harmanus Dammers.
198.	Cornelis vander Schep.
199.	Abraham van Daalen.
200.	Daniël Hovens.
201.	Coenraad van Beuningen.
202.	J. Laubegeois.
203.	Joan Lepeltak.
204.	Jan Verryn.
205.	Isak Clockener.
206.	Burgermeester Boudewyn Wellens.
207.	Petrus Altena, ontfanger.
208.	Jouker Cornelius van Haersma.
209.	Sybe Seerse Rusticus.
210.	Albertus Lyklama á Nyhalt.
211.	Daniel Desruelles.
212.	Karel Weyer Broeck.
213.	Paulus Króger.
214.	R: en G. Wetstein.
215.	Arnoldus vanden Nieuwendyk.
216.	L.F. du Bourg.
217.	Johannes Diderik Visscher Predikant in de Stad Amsterdam.
218.	Gerard Onder de Linde.
219.	Christiaan Nieugaart.
220.	Jan de Meulenaar.
221.	Jan Gerard Ameldung.
222.	Mr. Melchior Gerard van Rietveld.
223.	Joachim de Bruyn.
224.	}Samuel Lugtmans.
225.	}Samuel Lugtmans.
226.	Leonard Vermeulen.
227.	Johan Fullenius.
228.	M. van Lee.
229.	Gerard van Anrade.
230.	Willem de Leeu.
231.	Pieter vander Hoek.
232.	}Sersanders.
233.	}Sersanders.
234.	Jacob van Wyck.
235.	}Joh: Pauli.
236.	}Joh: Pauli.
237.	Willem Heggers.
238.	Daniel vande Velde.
239.	Pieter de Vries.
240.	H. van Leeuwen.
241.	J: D: Ableing.
242.	Benjamin Willem D' Ableing.
243.	Pieter Voorhelm de Jonge.
244.	Dirk Voorhelm.
245.	David Vriendts.
246.	Jacobus Barnaart Junior.
247.	Govert van Maten.
248.	Jan Swart.
249.	Wilhem Wytmans.
250.	Engel vander Mey.
251.	J en H. Verbeek.
252.	}Pieter de Hondt.
253.	}Pieter de Hondt.
254.	}Frederik Boucquet.
255.	}Frederik Boucquet.
256.	}Frederik Boucquet.
257.	}Frederik Boucquet.
258.	}Frederik Boucquet.
259.	Carel vande Velde.
260.	}P: J: Rave te Yperen.
261.	}P: J: Rave te Yperen.
262.	}P: J: Rave te Yperen.
263.	}Willem Heggers.
264.	}Willem Heggers.
265.	}R: C: A:
266.	}R: C: A:
267.	}R: C: A:
268.	}R: C: A:
269.	}R: C: A:
270.	}R: C: A:
271.	Schepen van Hoesen.
272.	Johannes Strander.
273.	Johannes Garengroot.
274.	J: Fredrik Ritmeier.
275.	Benjamin Senior.
276.	Jacobus vander Streng.
277.	Francois vande Velde.
278.	Joris vander Woude.
279.	Jacob Terbeek.
280.	M.L. Charlois.
281.	Henricus van Thoon. Bedienaar des Goddelyken Woords te Burgwert in Vrieslandt.
282.	Johannes van Septeren.
283.	Willem Denys.
284.	Jan Lemmers.
285.	Vincent vander Vinne.
286.	Diederic van Romond, Janssoon.
287	Johannes Petrus Cantzius, Predikant in de Stad Amsterdam.
288.	Samuël Schoonwald.
289.	Gilles Clermont.
290.	Mejuffrouw Neeltje Boelens, Weduwe wylen de Secretaris Wygeri.
291 tot 295.	de Weduwe Boucquet.
296 tot 550.	overgehoude.

 

[pagina 199]

LYST

Van de

AFDEELINGEN en HOOFDTSTUKKEN

Deezer

VERHANDELINGEN,

Over den korten Inhoudt der voornaamste Stoffe van de hedendaagsche Godtsdienst-pligten en Gewoontens der Jooden.

INLEIDING,
Verhandelende de Godtsdienstige Eerbewyzing in 't Algemeen.	Pag. 1.
Verklaring van eenige Gedenkstukken der Oudheit waarvan in de Inleiding gesproken word.	23.
EERSTE VERHANDELING.
Over de Godtsdienst-plichten en Gewoontens der Jooden.
EERSTE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Oorsprong van de Godtsdienst-pligten en Gewoontens der Jooden: hoe die verdeelt worden, en waarin zy bestaan.	25.
II. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Huizen, Keukengereedschap, en hun Tafelgestel.	26
III. Hoofdtstuk.
Van 't Slaapen en 't Droomen; van der Jooden Kleederen; van hunne eerbaarheit in hun gevoeg te doen; de wyze van handen en 't aangezicht te wasschen.	27.
IV. Hoofdtstuk.
Van de Zuiverheit; van de Zegeningen; en van der Jooden Synagogen en Schoolen.	29.
V. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Gebeden; van hunne Mantels, Hoofdtspanzels, en van de Pentateuchus of vyf Boeken Moses.	31.
VI. Hoofdtstuk.
Van de Priesters en Levieten; de Giften die men hun geeft en van de Tiendens.	34.
VII. Hoofdtstuk.
Van den Landtbouw en 't Vee.	34.
VIII. Hoofdtstuk.
Van de Mildadigheit der Jooden voor de Armen; en voor de Dierlyke Schepzelen.	35.
TWEEDE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Taal, en Uitspraake; van de Schriftuur en de Predikatie.	37.
II. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Leeroeffening en Hoogeschoolen; van den Oorsprong en Inhoudt der Gemara of den Talmud.	38.
III. Hoofdtstuk.
Van de Verkiezing der Rabbynen, van hun Gezag en Kerkban.	40.
IV. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Eedzweeringen en Geloften; van hunnen Handel en Woeker, en van hunne Voorwaardens, Gedingstukken, Getuigen, Rechters en besluitelyke Gewysdens.	40.
V. Hoofdtstuk.
Van het altoos verboden Vleesch, en der Jooden Gedrag in 't eeten; van hunnen Drank en 't Broodtbakken; en hoe zy aan tafel eeten.	42.
DERDE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Sabbatdag.	45.
II. Hoofdtstuk.
Van de Nieuwe Maan, den naam der Maanden en tusschen gevoegde Maanden.	48.
III. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Paasch-Feest.	48.
IV. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Feest der Weeken, of Pinxster.	50.
V. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Nieuw-Jaar, en van de maandt Elul.	51.

 

 

[pagina 200]

VI. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Chipur of den Verzoendag.	Pag. 52.
VII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Loofhutten-Feest.	53.
VIII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Gewillige en Geboden Vasten.	54.
IX. Hoofdtstuk.
Van het Feest van Hanuca of der Lichten, en van de Purim.	55.
VIERDE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Der Jooden Onderhandeling met Vrouwen verboden; hun Huwelyken, Ondertrouw en Bruilofhouding.	57.
II. Hoofdtstuk.
Hoe de Vrouw de Echtscheiding kan ondergaan, en men den geenen straft die een Dochter verleidt. Van der Vroewen Tydt haarer Maandtstonden en haare Kraamlegging.	59.
III. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Echtsyver en Echtscheiding.	60
IV. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Ibum en hunne Caliza.	61.
V. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Besnydenis.	62.
VI. Hoofdtstuk.
Van de Vrykooping der Eerstgeboornen; de opvoeding en Onderwyzing der Kinderen; en de Achting die men zynen Bloedtverwanten en andere schulding is.	63.
VYFDE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Van de Kettersche Jooden, de Caraïten en Samaritanen.	65.
Tusschen-Rede over het gevoelen der Caraïten.	66.
Tusschen-Rede over het gevoelen der Samaritanen.	69.
II. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Waarzeggeryen en Toveryen; van hunne Nieuwbekeerden; van der Vrouwen geboden, en van de Slaven.	74.
III. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Belydenis en Boete; van de Ziektens de Doodt en de Begraving.	74.
IV. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Rou, van 't Gebedt en de Gedachtenisse der Verstorvenen. Van 't Paradys, de Helle en 't Voorburg.	76.
V. Hoofdtstuk.
Van de Zielverhuizing, de Opstanding en 't Oordeel; en van de dertien Geloofs-Artykelen.	77
TWEEDE VERHANDELING.
Over de Godtsdienst-plichten en Gewoontens der Jooden.
EERSTE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
De Verstrooying der Jooden nagespeurt.	79.
II. Hoofdtstuk.
Van de Vervolgingen die de Jooden sedert de laatste Verwoesting van Jeruzalem, onder den Keizer Vespaziaan geleeden hebben.	82.
III. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Misdaaden hun te last gelegt.	86
IV. Hoofdtstuk.
Der Jooden Verleiders en valsche Messiassen.	88.
V. Hoofdtstuk.
Van de straffen de Jooden opgelegt; Kentekenen die zy gehouden waren te draagen, om van de Christenen te worden onderscheiden enz. Besluiten der Vorsten en Kerkelyke Dekreeten tegen de Jooden.	89.
VI. Hoofdtstuk.
Van de Heiligen der Joodsche Kerke sedert Jeruzalems tweede Verwoesting; en verscheiden Wonderwerken door hen verricht.	92.
VII. Hoofdtstuk.
Van de Sekten der Jooden, als Samaritanen, Caraïten, Saduceen, Pharizeen, half Jooden, Sabbattarissen, Esseen, Herodianen en Chineesche Jooden.	94.
VIII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Geloofs Belydenis; en van Byzondere Geloofs Artykelen, die niet algemeen onder hen worden aangenomen.	98.
TWEEDE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Van het Sanhedrim der Alouden.	101.
II. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Synagoge en der zelver Inweying.	103.

 

 

[pagina 201]

III. Hoofdtstuk.
Van der Joodsche Geleerde Vergaderingen en Schoolen; hunne Rabbynen en Schriftgeleerden.	105.
IV. Hoofdtstuk.
Van de Verkiezing der Rabbynen en de Voorrechten van de Ampt; de Chazan, Schiamas, Hoogepriester, Cohen of Priester, enz.	106.
V. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Taled of Hoofdtdekzel; de Zizith of Quasten; de Tephilins of Voorhoofdtspanzels; enz.	107.
VI. Hoofdtstuk.
Van de Zegeningen en Gebeden der Jooden.	109.
VII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Aalmoezen, Geloften, Belydenis, Boete, Vaste en Onthouding; van hunne Afwasschigen en de zorg voor de zuiverheit huns Lichaams, enz.	110.
VIII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Kerkelyke Strafoeffening en Kerkban.	112.
IX. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Sabbatviering en hun Plechtgebaar.	116.
X. Hoofdtstuk.
Van 't Feest der Nieuwe Maan, en der Jooden Boetoeffening van de Maandt Elul.	118.
XI. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Nieuw Jaar Feest; hunne Chipur of Verzoendag.	119.
XII. Hoofdtstuk.
Van 't Feest van den Verzoendag of den Chipur.	121.
XIII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Paasch- en Pinxter Feest.	122.
XIV. Hoofdtstuk.
Van het Loof-hutten Feest of der Tabernakelen.	125.
XV. Hoofdtstuk.
Van het Feest der Wet, het Feest der Lichten in 't Hebreeusch Chanuccah of Inwying genoemt; en het Feest van Purim.	126.
XVI. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Vastendagen, hun door de Synagoge bevolen.	128.
XVII. Hoofdtstuk.
Der Jooden Maandagschen en Donderdagschen Godtsdienst plicht.	129.
XVIII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Jaar- en Maandt-Wyzer.	130.
XIX. Hoofdtstuk.
Van 't Gebruik hoedanig de Jooden de Nieuwbekeerden ontfangen.	136.
XX. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Besnydenis.	137.
XXI. Hoofdtstuk.
Van het Badt der Vrouwen voor haare Reiniging; de Vrykooping der Eerstgeboornen, en de Opvoeding der Kinderen.	139.
XXII. Hoofdtstuk.
Van de Ondertrouw der Jooden in 't algemeen.	140.
XXIII. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Trouwen en Bruiloften.	141.
XXIV. Hoofdtstuk.
Van de Echtscheiding en 't gebruik van Ontschoejing.	142.
XXV. Hoofdtstuk.
Van 't gedrag der Reizende Jooden; als ook der Zieken en Stervenden met de Plechtigheden hunner Lykstatiën.	144.
XXVI. Hoofdtstuk.
Hoedanig de Jooden Rou draagen, en hunne Gedachtenis over de Dooden.	146.
XXVII. Hoofdtstuk.
Van eenige Gebruikelykheden der Jooden in hun Leven, waar aan de Godtsdienst eenig Deel heeft.	147.
XXVIII. Hoofdtstuk.
Van den Eedt en de manier van Aszweering voor een Joodt die zich tot den Godtsdienst der Grieksche Christenen bekeert.	149.
DERDE VERHANDELING.
Over de Godstdienst-Plichten en Gewoontens der Jooden, met de Inzettingen der Roomsche Kerke vergeleeken.
I. Hoofdtstuk.
De Eerste Grondbeginzels van den Godtsdienst, waar over de Jooden met de Christenen niet verschillen. Onderzoek over dit Beginzel.	151.
II. Hoofdtstuk.
Van de Godtgeleertheit der Jooden, en eenige Aanmerkingen over de zelve.	153.

 

 

[pagina 202]

III. Hoofdtstuk.
Van de Zedekunde der Jooden met deeze der Christenen vergeleeken.	157.
IV. Hoofdtstuk.
Van de Geboden, Inzettingen en Gerechtsoeffeningen der Jooden.	158
V. Hoofdtstuk.
Van de Groote Kerkvergaderingen of der Jooden Sanhedrim; de Plaats alwaar die gehouden wierd. Verscheiden Verklaringen over deeze Stoffe ten opzicht van 't geen onder de Christenen word waargenomen.	160.
VI. Hoofdtstuk.
Van der Jooden Synagogen en Bedienaars der zelven. Oorsprong de Kerken en eerste Vergaderingen; en de eerste Instelling van Bisschoppen en Priesters.	162.
VII. Hoofdtstuk.
De Overeenkomst tusschen de Kerk en Synagoge nader ingezien; en welke Ampten in de Synagogen bekleedt wierden.	165.
VIII. Hoofdtstuk.
Aanmerkingen over de Gebeden der Jooden, en de overeenkomst hunner Gebeden met die der Christenen	166.
IX. Hoofdtstuk.
Van de Zegeningen onder de Jooden in gebruik; en de overeenkomst die deeze Zegeningen met die van de Christen Kerke hebben.	168.
X. Hoofdtstuk.
Van de Feesten der Jooden, en de Overeenkomst met die der Christenen.	170.
XI. Hoofdtstuk.
Van de Staat der Jooden na de Verwoesting van Jeruzalem, en waar over zy zich in zaaken van den Godtsdienst bepaalen. Van den Talmud, hoedanig en waar van die is t'zamengestelt.	172.
XII. Hoofdtstuk.
Hoedanig de Joodsche Geleerden den Talmud hebben opgevolgt. Aanmerkingen over den Oorsprong der belachelyke Overleveringen die den Talmud ingelyft zyn. enz.	174.
XIII. Hoofdtstuk.
Van de Boeken die in de Synagogen worden gebruikt, en de voornaamste Leeroeffening der Jooden.	176.
XIV. Hoofdtstuk.
Van de Boeken die nu by de Jooden in achting zyn; en of die eenig nut den Christenen konnen doen.	178.
XV. Hoofdtstuk.
Overdenking aangaande eenige andere Joodsche Boeken in 't Rabbynsch Hebreeusch geschreeven.	181
XVI. Hoofdtstuk.
Van de nuttigheit der Hebreuusche Taale; en of die aan een Godtgeleerde noodig is. Redenen van twyffeling over dit onderwerp.	183.
XVII. Hoofdtstuk.
Van de gemakkelyke Leerwys om zich in de Hebreeusche Taal in korten tydt te oeffenen.	185.
XVIII. Hoofdtstuk.
Van de Liturgie of Mis der Christenen in alle Gewesten der bekende Waereldt.	187.
XIX. Hoofdtstuk.
Van verscheiden Missen der Kerke van 't Westen.	195.

 

 

[pagina 203]

NAAUKEURIGE BESCHRYVING

DER

UITWENDIGE

GODTSDIENST-PLICHTEN, KERK-ZEDEN

EN

GEWOONTENS

VAN ALLE

VOLKEREN der WAERELDT;

IN EEN

HISTORISCH VERHAAL, MET EENIGE NAAUKEURIGE VERHANDELINGEN ONTVOUWEN, DOOR VERSCHEIDEN AANMERKINGEN OPGEHELDERT

EN

IN KUNSTIGE TAFEREELEN AFGEMAALT:

GETEEKENT DOOR

BERNARD PICARD.

Vit het Fransch in 't Nederduitsch overgezet

DOOR

ABRAHAM MOUBACH.

EERSTE DEELS TWEEDE STUK;

Vervattende de Plechtigheden der Roomsche Kerke.

 

In's Gravenhage, by RUTG: CHRIST: ALBERTS,}Boekverkopers.

Te Amsterdam, by HERMANUS UITWERF, }Boekverkopers.

en }Boekverkopers.

Te Rotterdam, by JAN DANIEL BEMAN, M. DCC. XXVII. }Boekverkopers.

 

[pagina 388]

LYST.

Van de

AFDEELINGEN en HOOFDTSTUKKEN

Der

VERHANDELING

Van het Eerste Deels tweede Stuk.

 

Vervattende den korten Inhoudt der Voornaamste Stoffe van de hedendaagsche Godtsdienst-Plichten en Gewoontens der Roomsche Kerke.

VERHANDELING.
Over den Christelyke Godtsdienst, volgens de Gronden der Roomsche Kerke.
I. Hoofdtstuk.
Het Denkbeeldt van den Christelyken Godtsdienst in 't Algemeen.	Pag. 207.
II. Hoofdtstuk.
Het Denkbeeldt van den Christelyken Godtsdienst, volgens de Beginzelen der Roomsche Kerke.	209.
III. Hoofdtstuk.
Waar in de Leer der Jansenisten bestaat.	221.
IV. Hoofdtstuk.
De Grond-leer der Quietisten onderzocht.	225.
VERHANDELING
Over de Godtsdienst-plichten en Gewoontens der Roomsche Kerke.
EERSTE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Van het Gezag der Kerke; en 't Hoofdt over de zelve gestelt.	232.
II. Hoofdtstuk.
Van de Voorrechten die zich de Paus aanmatigt.	233.
III. Hoofdtstuk.
Van het Concilie en waar uit het bestaat.	235.
IV. Hoofdtstuk.
Van de Provinciale Synoden of Landschaps Kerkvergaderingen.	237.
V. Hoofdtstuk.
Hoe zich het Geestelyk Rechtsgebiedt van den Paus uitstrekt.	238.
VI. Hoofdtstuk.
Van de Voorbereidzelen tot de Intreê der Kardinalen in 't Conclave om een Paus te verkiezen; hoedanig die verkooren word, en welke kuiperyen in de Verkiezing omgaan.	239.
VII. Hoofdtstuk.
Van de Orde die in Rome word waargenomen, terwyl het Conclave gehouden word.	243.
VIII. Hoofdtstuk.
Het Conclave beschreeven; en hoedanig de Spys den Kardinalen word gebragt, terwyl zy in 't Conclave zyn.	243.
IX. Hoofdtstuk.
Handelende van de Aanbidding na de Verkiezing van den verkooren Paus.	245.
X. Hoofdtstuk.
Van de Plechtigheden die by de Kroning van den verkooren Paus worden in acht genomen.	247.
XI. Hoofdtstuk.
Hoedanig een prachtige Maaltydt de Paus eertyds op den dag van zyne Kroning gaf.	252.
XII. Hoofdtstuk.
De Bezitneeming van den Paus, en met welke Plechtigheit dit naar de Kerk van St. Jan van Lateranen geschied.	253.
XIII. Hoofdtstuk.
Van de Pausselyke Staatsikleederen, en waarin die bestaan.	257.

 

 

[pagina 389]

XIV. Hoofdtstuk.
Van de Orde en Plechtigheden die in acht genomen worden, wanneer de Paus Consistorie houd; volgens het Ceremoniaal van 't Jaar 1516.	258.
XV. Hoofdtstuk.
Van de Goddelyken Dienst of de Kanoniale Kerkgebeden.	260
XVI. Hoofdtstuk.
Van het gebruik der Plechtigheden in de Pausselyke Kapel.	262.
XVII. Hoofdtstuk.
De Orde van de Pausselyke Processie, wanneer men Kapel in St. Pieters Kerke houdt.	264.
XVIII. Hoofdtstuk.
De Pausselyke Kapel volgens P. Bonanni beschreeven, en in welk een Orde die gehouden word.	266.
XIX. Hoofdtstuk.
Van de Omstandigheden der Plechtigheden in de Mis, en in welke deelen die bestaan.	270.
XX. Hoofdtstuk.
Van verscheiden voornaame Missen; de Groote Mis, Plechtelyke Mis, en Bisschoppelyke Mis.	280.
XXI. Hoofdtstuk.
Hoedanig de Paus een Staatelyke Mis viert.	284.
XXII. Hoofdtstuk.
Hoe men met de Lykmissen der verstorvenen handelt.	288.
XXIII. Hoofdtstuk.
Hoedanig een Godtsdienstigheit men het Kruis bewyst, enz.	291.
XXIV. Hoofdtstuk.
Van de Feesten ter eere van 't Kruis ingestelt, en welke Plechtigheden die verzellen; hoedanig de Inwying der Kruissen zoo in 't openbaar als byzonder geschiedt.	293.
XXV. Hoofdtstuk.
Hoedanig en waarin de beruchte Kruisbeelden bestaan.	296.
XXVI. Hoofdtstuk.
Van het gebruik der Klokken in de Kerk; wanneer ingevoert en hoe die Gedoopt of Ingewyt worden.	297.
XXVII. Hoofdtstuk.
Van de Inzegening der Beelden, en hoe men daar mede omgaat.	300.
XXVIII. Hoofdtstuk.
Van den Heiligen Zweetdoek en zyne uitwerkzelen.	302.
XXIX. Hoofdtstuk.
Van de Zegening der Priesterlyke Kleederen, van Krygs-Opperhoofden, Vaandels en Standaarden, enz.	305.
XXX. Hoofdtstuk.
Van de Vermaaningen en Leerredenen in de Kerke gebruikelyk.	306.
XXXI. Hoofdtstuk.
Het Autaar beschreeven, en 't geen ten gebruike van dien moet worden in acht genomen.	310.
XXXII. Hoofdtstuk.
Van de Vaten tot het Autaar gewyt, Altaardoeken, Kelkdekzels, Handtdoeken, en andere Versiersels der Autaren en Kerken.	312.
XXXIII. Hoofdtstuk.
Van de Zegening over den Eersten Steen tot den opbouw van een Kerk gebezigt, nevens de Fondementen van dien.	315.
XXXIV. Hoofdtstuk.
Hoedanig men de Kerk en 't Autaar toewyt. enz.	317.
XXXV. Hoofdtstuk.
Hoe de Reliquiën in een Omdracht, naar de Ingewyde Kerk worden gebragt; en hoe de Kist met Reliquiën in 't Autaar word gezet.	321.
XXXVI. Hoofdtstuk.
Hoedanig de Bewierooking van 't Autaar geschied; de Zalving der twaalf Kruissen en het Kruis voor 't Autaar; als mede de Zegening van de Vaten en Autaar-versierzelen voltrokken.	323.
TWEEDE AFDEELING.
I. Hoofdtstuk.
Hoe de Zegening der Agnus Dei geschied, en van welk een Oorsprong deeze Plechtigheit is.	325.
II. Hoofdtstuk.
Van de Canonisatie of Heiligmaking der Heiligen, en met welk een Staatsipracht dit geschied.	328.
III. Hoofdtstuk.
Hoedanig de Algemeene Praalstatie op den 22sten May 1712. te Rome wegens de Canonisatie van vier Heiligen gehouden wierd.	332.
IV. Hoofdtstuk.
Van de Plechtigheit der Inwying van de Gelukzaligen, en de Godtvruchtigheit aan de Heiligen betoont.	338.
V. Hoofdtstuk.
Welk een Denkbeeldt men van 't vermogen der Heiligen, in deeze laatste Eeuwen heeft.	340.

 

 

[pagina 390]

VI. Hoofdtstuk.
Op hoedanig een wyze men zich aan de Heiligen t'eenemaal opoffert.	344.
VII. Hoofdtstuk.
Van de Godtvruchtige Eerbewyzing aan de Heilige Maagdt.	345.
VIII. Hoofdtstuk.
Van de Feesten ter eere der Lieve Vrouw ingestelt.	348.
IX. Hoofdtstuk.
Van de beroemde Plaatsen door den Dienst aan de Lieve Vrouw beweezen, of door haare Mirakelen vermaart; Reliquiën van de Heilige Maagdt en waarin die bestaan.	351.
X. Hoofdtstuk.
Van den Toestel tot het vieren van 't Jubeljaar, en met hoedanige Plechtigheden dit verzelt gaat.	352
XI. Hoofdtstuk.
Hoe de Heilige Poort door de Paus geopend word.	355.
XII. Hoofdtstuk.
Hoe de Pellegrims de Heilige Plaatsen en Kerken bezoeken.	356.
XIII. Hoofdtstuk.
Van de Instelling en 't gebruik der Aflaaten.	358.
XIV. Hoofdtstuk.
Van Verscheiden Godtvruchtige Werktuigen; en Genootschappen van Godtvruchtigheit ingestelt.	360.
XV. Hoofdtstuk.
Vervolg van 't voorgestelde Onderwerp, hoedanig de Gebroederschappen bestaan.	365.
XVI. Hoofdtstuk.
Van de Boetoeffeningen, de Gebeden en Bedevaarten.	369.
XVII. Hoofdtstuk.
Van de Processiën, Negendaagsche Gebeden, Afzondering der Waereldt, en Kerkstichtingen.	373.
XVIII. Hoofdtstuk.
Van de Godtsdienstigheit voor de Heilige Overblyfzelen.	380.
XIX. Hoofdtstuk.
Van de overvoering der Reliquiën en om haare Wonderdaadige Werken Staatelyk geviert.	382.
XX. Hoofdtstuk.
Hoedanig men de waare Reliquiën onderscheiden en kennen kon, die men in de onderaardsche Begraafplaatsen vond.	384.
XXI Hoofdtstuk
Van verscheiden Gewoontens die de Heilige Overblyfzelen betreffen, en waarin die bestaan.	385.

 

 

 

[pagina 391]

Bericht Voor den boek-binder,
Om de Afbeeldzels in dit Eerste Deel, op zyne behoorlyke plaats te stellen.

No. 1.	Verscheiden Gedenkstukken der Oudheit over de Inleiding enz.	Pag. 23
2.	De Inwying van de Synagoge der Portugeesche Jooden te Amsterdam.	104
3.	De Taled of 't Hoofdtdeksel, de Zizith, Teffilin, of 't Hoofdtspansel.	107
4.	De Arbanconfod, of 't vierhoekig kleedt der Jooden enz.	107
5.	{ De Priesters afkomelingen van Aaron het Volk zegenende. }	117
5.	{ De ten Toonstelling van de Wet voor 't Volk enz. }	117
6.	{ Het verbeelden van 't Hoorngeblaas op Nieuwjaars dag. }	120
6.	{ De Chipur of den Verzoendag, hoe men die onder de Hoogduitsche Jooden viert.}	120
7.	{ Het Onderzoek van 't Zuurdeeg enz. }	122
7.	{ Paaschmaaltydt hoe by de Portugeesche Jooden gehouden. }	122
8.	{ Processie der Palmtakken by de Portugeesche Jooden. }	125
8.	{ Der Jooden Maaltydt geduurende hun Loofhutten Feest. }	125
9.	{ De Simcha Tora of vreugde over de Wet. }	126
9.	{ Hoe de Bruidegoms van de Wet worden t'huis geleidt. }	126
10.	{ Werktuigen die tot de Besnydenis dienen. }	138
10.	{ Afbeeldzels van den toestel van 't Wet-boek. }	138
11.	{ De Besnydenis der Portugeesche Jooden verbeeldt. }	138
11.	{ De Vrykooping van den Eerstgeboornen. }	138
12.	{ Huwelyks Plechtigheit der Portugeesche Jooden. }	141
12.	{ Plechtigheit van 't Trouwen der Hoogduitsche Jooden. }	141
13.	{ De Acafoth of zeven omgangen, rondom de Doodtkist. }	145
13.	{ Hoe de Omstaande Jooden de Aarde op het Lyk werpen. }	145
14.	{ Afbeeldzel van 't Scrutin-Briefje. }	240
14.	{ De Opstal der Kardinaals Cellen in 't Conclave. }	240
15.	De Intreê der Kardinalen in 't Conclave enz. ln 6 Verbeeldingen.	244
16.	De Aanbiddingen voor den verkooren Paus enz. in 6 Verbeeldingen.	246
17.	} De Praalstatie van den Paus om van de Kerk van St. Jan van Lateranen bezit te neemen, in twee bladen verbeeldt.	254
18.	} De Praalstatie van den Paus om van de Kerk van St. Jan van Lateranen bezit te neemen, in twee bladen verbeeldt.	254
19.	De Pausselyke-Kapel.	268
20.	}De Plechtigheden van de Kleine Missen in 4 Plaaten verbeeldt.	{271
21.	}De Plechtigheden van de Kleine Missen in 4 Plaaten verbeeldt.	{273
22.	}De Plechtigheden van de Kleine Missen in 4 Plaaten verbeeldt.	{275
23.	}De Plechtigheden van de Kleine Missen in 4 Plaaten verbeeldt.	{277
24.	De Plechtelyke of Groote Mis.	280
25.	De Inwying van 't Kruis en Dooping der Klokken enz. in 6 Verbeeldingen.	294
26.	't Afbeeldzel der twee beruchte Zweetdoeken.	303
27.	De zegening der Priesterlyke Kleederen enz. in 6 Verbeeldingen.	305
28.	De Wying van 't Zout en Water om den Eersten Steen tot een Kerkbouw te zegenen enz. in 6 Verbeeldingen.	316
29.	Hoe de Bisschop kruisgewys in de asch schryft enz. in 6 Verbeeldingen.	320
30.	Hoe de Bisschop met den H: Zalf-oly 12 Kruissen aan de Kerkmuuren maalt enz. in 6 Verbeeldingen.	323
31.	De Afbeelding van 't Agnus Dei, Paternosters enz.	326
32.	Orde van Processie over de Canonisatie der Heiligen.	332
33.	Het Toneel over de Canonisatie der Heiligen in St. Pieters Kerke.	336
34.	Hoe de Bisschop de Waschkaerssen op den dag van Vrouwlichtmis uitdeelt enz. in 6 Verbeeldingen.	349
35.	De Afkundiging van 't Jubeljaar in St. Pieters Kerke enz. in 6 Verbeeldingen.	355
36.	{ Hoe de Paus de H: Poort opent. }	356
36.	{ De Opstal der Logies, waar in de Edelen deeze opening beschouwen. }	356
37.	Hoe de Pellegrims in Processie de 7 Kerken bezoeken enz. in 6 Verbeeldingen.	357

 

De Boek-Binders worden verzocht, dat de Plaaten niet met den rug naar de aangeweeze bladzyde gekeert, worden ingebonden.