Nauwkeurige Beschrijvingh van Groenland

[p. 22]

VII. Hoofdstuck. Beschrijvingh van Groenland, volgens des Geleerden Heer Worms gevoelen.

MAer nu, mijn Heer, wil ick u berighten van 't geen ick soo Mondlijck als Schriftlijck heb verstaen uyt Doctor Worm, waerlijck in de Naevorschingh van 't Noorden de Verstandighste en ervarentste onder alle Geleerde. ⁺'t Waeren, seght hy, (te weeten de Skreglingres) Inlandsche Wilde van Groenland; welcke buyten twijffel de Noorweegers deesen Naem hebben gegeven, doch 'k weet niet waerom. ⁺ Vermoedelijck hebbense gewoond aen den Oever des Zee-Arms Kindelsiord, op de Westsyde van Groenland, welckers eene syde van de Noorweegers bewoond wierd.

Als nu deese Geschiedschrijver seght, dat de Skreglingres geheel Westrebugh hebben ingehad, ⁺ soo heeft hy sulcks verstaen van den Oever nae 't Westen, naedien niet gelooflijck is, dat hy heeft willen spreecken van d'Oostwaerts daer tegens overleggende syde, als die van de Noorweegers wierd bewoond. Nu is 't gantsch waerschijnlijck, dat eenige Waeghalsen, nae datse in een kleyn getal over Kindelfiord waeren gegaen, van de Skreglingres sijn verslagen geworden. Derhalven heeft de Koninghlijcke Noorweeghsche Stadhouder (welcken 't Beright, volgens d'Yslandsche Spreeckwijs, de Righter van Groenland noemd) om d'oorsaeck van sulck een onvriendelijcke Handelingh te verneemen, ⁺ een stercken Hoop Volcks derwaerts gesonden, en ten dien eynde een goed Schip doen toerusten.

Doch de Wilde, ⁺ dit Schip en de daer op sijnde gewaepende Lieden siende, sijn, volgens hare gewoonte vertsaeghd geworden; sigh verschuylende in de Bosschen, of verbergende in de Steen-Rotsen, of kruypende in de hoolen. Waer op dan de Noorweegers, niet 't alderminste gewagh van haer verneemende, en niemand aen de Oever aentreffende, al den Buyt, diese daer vonden, t'saemen braghten, en in haer Schip van daer wegh voerden. ⁺ Dit is 't, 't geen deesen onnooselen Berighter heeft bewoogen te schrijven, datmen by de Skreglingres Paerden, Geyten, Ossen, Schapen en veel meer andere dingen vind, maer gants geen Menschen, noch Christenen noch Heydenen.

De Heer Worm houd het daer voor, ⁺ dat deese Skreglingres niet verr' van d' Enghte Davis af geleegen waeren, en veellight Americanen geweest sijn: Of, datse moogen werden gehouden voor d'oorsproncklijcke Inwooners van Nieuw-Groenland; 't welck de Deenen onder de Regeeringh van Christiaen de Vierde, Koningh van Deenemarcken, hebben ont-

+ Wat voor een Volck dees Skreglingres geweest sijn.

+ Waerse gewoont hebben.

+ Waeren van een seer vertsaeghden aert;

+ Sigh verschuylende soo haestse andere Menschen sage.

+ Werden genoemd Inlandsche Wilden van Groenland.

+ Misslagh in 't Beright aengewesen.

+ Skreglingres sijn veellicht Americanen geweest.

[p. 23]

deckt, en waer van wy hier nae verder sullen spreecken: Soo datse dan grensden aen de Noorweegers en d'Inwooners van Oud-Groenland; oock beseeten hebben een gedeelte van Westrebugh, eer Erick de Roodkop sigh meester van 't andere deel maeckte.

Om nu, mijn Heer, u te berighten wat my hier van dunckt, soo waer niet van nooden, Americanen in dit Gewest te brengen. ⁺'t Laetste vermoeden des Heeren Worms is seer wel bedaght, en de waerheyd gelijckvormigh. Waer by ick noch dit wil voegen; gelijck als Westrebugh sijn oorsproncklijcke Inwooners heeft gehad, doe de Noorweegers aldaer aenquaemen, soo had oock Ostrebugh de sijne. En vermits d'Oostsijde naerder aen d'Ys-Zee leght, en derhalven onvrughtbaerder en veel woester is als de Westsijde, soo hebben de Noorweegers, wijlse op deese sijde minder tegenstand vonden als op d'ander, veel lighter Oostrebugh als Westrebugh vermeesterd. Derhalven sie ick oock niet in mijne Berighten, datse hard voorgenoomen souden hebben Westwaerts te gaen, maer wel Noordwaerts: ⁺ Waer heenen ick bevind, datse aght gantsche dagen langh sijn voortgetrocken, sonder yet anders t'ontmoeten, als Sneeuw en Ys, waervan de Daelen allerwegen t'eenemael vervuld sijn.

Op dese wijs, mijn Heer, kond ghy lightlijck oordeelen, ⁺ dat 't Gewest, 't welck de Noorweegers in Groenland hebben ingehad en bewoond, is gelijck als ingeslooten geweest tusschen de Zeeën tegens 't Zuyden en 't Oosten; tusschen de (weegens de meenighte van 't Ys) onbeganghbare Bergen nae 't Noorden, en tusschen de Skreglingres; welcke haeren voortgangh op de Westrebughsche sijde hebben gestuyt gevonden.

Daerenboven staet te weten, dat d'Yslandsche Kronijk ons voor gantsch waeraghtigh beright, ⁺ dat de Noorweegers in Groenland soo gantsch weynigh hebben beseeten, dat dit deel niet kon gereeckend worden soo groot te sijn als 't derde deel eens Bisdoms in Deenemarcken: ⁺ Daer doch de Deensche Bisdommen niet grooter sijn, als die in Franckrijck. Even 't selve segd ons de Deensche Kronijck met deese woorden: Dat het geheele Groenland wel honderdmael grooter is, als 't geen de Noorweegers besaeten. En; dat het bewoond is geworden van verscheydene Volckeren, hebbende yeder sijnen bysonderen Heer en Regeerder, welcke de Noorweegers noyt bekend sijn geweest.

+ Oordeel des Schrijvers van 't nu verhaelde.

+ Daelen sijn gantsch vervuld met Sneeuw en Ys.

+ Wat Gewest van Groenland de Noorwegers bewoond hebben.

+ Grootte van Groenland.

+ De Noorwegers hebben daer een kleyn deel van beseeten.