Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Peccato. Sonde.

Een naeckt, blind en swart Ionghman, die men siet dat hy op kromme en steyle wegen gaet, zijnde van achteren met een Slange en een Worm omslingert, die de slincker sijde door geboort hebbende, nu alreede aen 't herte knaeght.

De Sonde wort afgemaelt door een Iongelingh, die door onvoorsichtigheyt blind is: Want de Sonde is mede een blindheyt in die geene, die dieselve begaet: wesende de Sonde voor haer selve, niet anders als een overtreedinge van de Wet, en een afwijckinge van 't goede, gelijck geseyt wort:

De Sond is al zijn will' en lust,
Die sonder maet noch reeden rust,
Maer stemt het toe met ziel en moed,
Wat snoode wercken hy oock doet.

Naeckt en swart wort hy gemaelt, om dat de Sonde den Mensche geheel van de genade berooft, als mede van de suyverheyt der Deughd, staende in groot gevaer om van boven needer, in de onsekerheyt des Doods gestort te worden, die hem oock ter Hellen treckt, indien hy niet door berouw en leetwesen werde onderstut.

Hy is van een Slange omslingert, want de Sonde is een Staet-Iuffer van den Duyvel onsen erf-viand, diewelcke altijd soeckt te bedriegen om een gemaeckte schijn van 't goede, hopende altijd een goede uytkomst, gelijck hy met onse eerste ongeluckige Moeder gehad heeft.

De Worm aen 't hert, is de Worm van de Conscientie of van 't Gewisse selve, die als de Godgeleerde seggen, de sondige ziele knaeght en prickelt, staende altijd wacker en sterck, ter tijd hy in de Sonde vlees en bloed verteert, en sich daer in voed en versterckt.

Sorge. Besiet in de beeldnissen van de Gedachten, Hertseer, en op verscheyden plaetsen, van die stoffe.