Educatione. Opvoedinge.
Een Vrouwe die bedaeght is, in 't goud gekleet, siende een straele uyten Hemel die haer omschijnt. Toonende haere Mammen, die vol van Melck zijn, de borst ontbloot hebbende, sittende, houdse mette rechter hand een Roede, en 't schijnt datse met groot opmercken, een Ionghsken leert lesen, en van de slincker sijde staet een stock in de aerde, alwaer een jongh boomken tegen aen is gebonden, 't welck zy mette slincker arm schijnt te willen omhelsen.
De Opvoedinge is, om iemant in de leeringe te onderwijsen, en in de goede manieren en zeeden te onderrechten, en een aenleydinge des levens, door den gemeenen wegh, doch insonderheyt door de deughd, en dat in de lichaemlijcke en zielijcke werckingen, gelijck 't selve de Vaeders doen aen haere kinderen, en de Meesters aen haere leerkinderen.
Bedaeght wortse gestelt, om dat de Opvoedinge, die door lange tijd, in de konsten en goede manieren geoeffent is, kracht heeft, om den rechten wegh aen te wijsen, waer door men totte waere gelucksaligheyt kan komen.
Het goude kleed bediet de waerdie en de volmaecktheyt van dit eedele Ontwerp.
De straele die uyten Hemel schijnt en dese beeldnisse doet blincken, betoont dat de Opvoedinge de genaede Gods van noode heeft, nae de spreucke Pauli, Ick hebbe geplant, Apollo heeft nat gemaeckt, maer God heeft den wasdom gegeven.
De Mammen vol melx en de bloote borst, bedieden een voornaemste deel van de Opvoedinge, 't welck is om openbaerlijck de openhertigheyt van haer gemoed, en het mede-deelen van haere kracht of deughd te betoonen.
Zy wort sittende vertoont, om dat de Opvoedinge de grond is, van de Deughd te verkiesen, en de ondeughd te vlieden.
Zy houd de Roede in de rechter hand, om dat de Roede en de bestraffinge de Wijsheyt in ons wercken, gelijck Salomon seyt Proverb. XXIX, en Seneca seyt in 't III boeck van de Gramschap, dat de opvoedinge en de kastijdinge, de zeeden en manieren maecken.
Datse met opmercken een kindeken leert lesen, betoont dat dit het bewijslijcke deel is, waer door zy de Wetenschap leert vatten, wesende dieselve de eerste begrijplijckheyt in 't spieglende verstand, diewelcke kent en overweeght de Godlijcke, Natuyrlijcke en noodwendige dingen, en dat om haere waerachtige oorsaecken en beginselen.
Zy wort gemaelt datter een pael of stock in der aerde staet, alwaer een teeder jongh boomken aen vast gebonden is, dat zy metten slincker arm schijnt te omhelsen: om te betoonen dat sich de Opvoedinge niet alleene uytstreckt om goede konsten en wetenschappen te leeren, maer oock totte goede zeeden en manieren, om met vlijt te versorgen, dat die plante, dat is de Ieughd, gerecht, dat is, geschickt werde: diewelcke wesende als een ongehavende en onbearbeyde aerde, soo brenghtse soo veel te meer distelen en doornen voort, alsse vetter en vochtiger is. Waer over Galenus seght, de opvoedinge der kinderen is gelijck de bouwinge en heeginge, die wy in de planten gebruycken.
Auteursrechtelijk beschermd