Cesare Ripa's Iconologia of Uytbeeldinghen des Verstants

Theologia. Godgeleertheyd.

Een Vrouwe met twee ongelijcke aengesichten, siende met het jeughdelijckste ten Hemel, met het oudste nae der aerde, sittende op een Hemels kloot, of een blauwe ronde bolle vol sterren, houdende haere rechter hand voor de borst, en de slincker uytgestreckt nae der aerde, de slippe van haer kleed ophoudende, alwaer een Radt ter syden staet: 't welck is het eygen Hierogliphisch beeld in de H. Schriftuyre, van de Theologische kennisse: want gelijckerwijs het Rad de aerde niet raeckt, ten zy alleene met den ommetreck of onderste rondigheyt, hoewel 't sich nochtans beweeght, also moet een oprecht Godgeleerde, sijne sinnen stieren nae de kennisse, doch also, dat hy die slechts, gaende maecke, en niet alles over hoop smijtende, verwarre.

De twee aengesichten waer mede zy nae den Hemel en nae der Aerde siet, bedieden, gelijck Augustinus tot Volusianum seyt, dat de Godgeleertheyt is gevestight in 't gestadigh opmercken en in 't stantvastigh beminnen van God en van sijn evennaesten, en daerom kan zy tot God niet opwaerts sien, of zy moet oock het oogh nederwaerts op haeren naesten slaen: en dit bediet, dat een Godgeleerde niet van noode heeft, dat hy

[p. 176]

soo hoogh stijge met sijn verstand, dat hy met eenen oock niet soude dencken, dat hy een Mensch waere, en dat hy lichtlijck in veel doolingen kan komen te vervallen, en daerom moet hy voorsichtlijck gaen, en met opmercken voor hem sien, hoedaenigh hy Gods Woort-sal uytleggen en verkondigen.

Met een jeughdigh gesicht wort zy gemaelt, ten Hemel siende, want gelijck hooge en wijt afgescheydene dingen nieuwsgierigh zijn en aengenaem: also zijn de aerdsche en nedrige dingen, om datse veel moeylijckheyt en swarigheyt onderworpen zijn, onaengenaem en verdrietigh.

Zy sit op eenen Hemel vol sterren, vermits de Godgeleertheyt haer ruste niet stelt in eenige aerdsche saecken, maer gaet regelrecht streven nae de kennisse Godes, van waer zy daer nae, een regel en richtsnoer krijght van wetenschap en kennisse van alle dingen, die haer licht maeckt, in die dingen, die wy met groote verwonderinge, hier op der aerde, met onse oogen aenschouwen.

De handen voor de borst, drucken de staetigheyt uyt, om dat dese een kennisse aller kennissen is.

De slippe van 't kleed die mette handen opgehouden wort, bediet dat het eene deel van de Godgeleertheydt, sich streckt tot aerdsche, doch noodsaecklijcke dingen, diewelcke daer in bestaen, dat wy onse handelingen oprechtlijck nae de deughd sullen stieren, om de sonden te mijden, om God inwendigh en uytwendigh te eeren, en andere dingen, die daer zijn als een kleed waer onder wy niet doordringen, ten zy de gemoederen van God verlicht zijn.