Naauwkeurig onderwys in de tooneel-poëzy

[p. 200]

Zesentwintigste hoofdstuk.
Van het Tooneel en deszelfs behoeftens.

Van het Tooneel.

Het Tooneel, daar wy hier van spreeken, is een vaste plaats, waarop door Persoonazien een Geschiededenis vertoond wordt, de natuur, zo veel doenlyk, gelyk, en is tweederlei.

I.	Een Tooneel, dat veele plaatzen te gelyk kan verbeelden.
II.	Een Tooneel, dat op eenen tyd maar eene plaats verbeeldt.

Van het eerste slag is 't niet dat wy hier spreeken; en het zelve schynt maar gevonden te zyn, om de gebreken van kwaalyk geschikte Spelen te bedekken; maar het tweede slag van Tooneel, daar wy van handelen, moet tweederlei aangezien worden.

[p. 201]

I.	Ten aanzien der Spelers.
II.	Ten aanzien der Aanschouwers.

Ten aanzien der Spelers: dat de uitgangen tusschen de Schermen wyd genoeg zyn, om geen bekrompen postuur te maaken: dat de vloer gemaklyk zy, om geen valsche treeden te maaken in de manier van gaan, strykvoeten, enz.

Ten aanzien der Aanschouwers: dat het Tooneel voorzien zy van behoorlyk licht: dat het zodanig gebouwd zy, dat ieder, die op gezette zit of staanplaats, om te zien, gekoomen is, ook met gemak en zonder eenige verhinderingen zien kan: dat het vermaakelyk, kunstig en natuurlyk geschilderd zy: dat de Perspectiven wel in acht genoomen worden, opdat, wanneer de Speler achter op het Tooneel staat, by 't gebouw niet een reus gelyke, 't welk voor te koomen is met de achterste Schermen hun doorgang te stoppen.

Van de Kleederen.

De Kleederen van den Tooneelist moeten altyd geschikt worden naar den staat van

[p. 202]

die geenen, die hy verbeeldt, en een Koning moet als een Koning, en een Herder als een Herder te voorschyn koomen; doch dit belet niet, dat een Herder, aardig gestoffeerd en voor het oog behaaglyk, met linten, zyde stoffen en andere versierfelen uitgerust, te voorschyn koomen mag, als maar het maakzel van 't kleed doet zien, dat men een Herder verbeelden wil. Ook moet men vooral letten op de Kleederen van Persoonazien, die in een Tooneelspel van den derden of vierden rang zyn; en of wel hunne Kleederen slechter moeten zyn dan die van den eersten of tweeden, zo behoorden die nochtans sierlyk gemaakt te zyn, doordien zy, slordig gekleed zynde, den luister van al de andere schoone Kleederen verdooven.

De Pagien of andere zwygende Persoonen, zomtyds in een Tooneelspel noodzaakelyk, behooren allen naar den eisch behoorlyk uitgerust te zyn, en niet voor den dag te koomen, eêr naar struikroovers dan dienaars gelykende.

[p. 203]

Van de Kunstwerken.

De Kunstwerken strekken tot versiersel van het Tooneel, en behoorden zodanig geschikt te zyn, dat zy gevoeglyk in de Bedryven kunnen uitgevoerd worden, en zodanig geplaatst, dat de Aanschouwer de touwen, daar zy mede gaan, niet bekennen kunnen; doch om dit gevoeglyk te doen; behoorde het Tooneel daar na gesteld te zyn, met een behoorlyke plaats om alles bekwaam uittevoeren.

De Vliegwerken moeten zeer snel gaan, hoewel het zelve ook vereischt wordt in meest alle andere Kunstwerken, uitgenoomen, als een Hemel neêrdaaldt en opklimt, of als eenige Kunstwerken vertoond worden, die men eigenlyk hebben wil, dat de Aanschouwer lang bezien zal.

Van andere Noodwendigheden.

De andere Noodwendigheden, die tot den toestel van een Tooneelspel vereischt worden, zyn Kroon, Scepter, Goude en

[p. 204]

Zilvere Vaaten, Aard- en Hemel-klooten, Tafels, Fakkels, Stoelen, Afgoden, Wierookvaaten enz. welken allen tot het gebruik op het sierlykste behoorden toegerust te zyn.

Van de Muzyk.

De Muzyk wordt geplaatst tusschen de Bedryven, om de gedachten te verfrisschen, die zomtyds bezwaard zyn door eene droevige Geschiedenisse aan te zien, en is ook om de gaaping tusschen de Bedryven met iets aangenaams te vullen.