Reize in de binnen-landen van Zuid-Africa

[9 Augustus 1803]

DINGSDAG den 9e AUGUSTUS, verlieten wy dezen oord. Wy hadden op gisteren een dragonder vooruit gezonden naar de Veld Cornet Jacobsen⁷²⁰ aan de Verkeerde Valey met een schriftelyke verzoek ons toch tegens morgen van versche ossen te voorzien. Wy hoopten dat zulks lukken zoude want telkens zyn wy genoodzaakt flauw gevallene ossen aftespannen, en de wagens op te houden.

Wy spanden des middags in eene nauwe rotsige kloof uit,⁷²¹ daar eenig regenwater werd gevonden, na ons een paar uuren opgehouden te hebben reden wy tusschen de ruggen door, naar de plaats van de weduwe Beck,⁷²² genaamd De Draay, denkelyk deze naam voerende om de menigvuldige zwenkingen die men door de bergen moet maken, alvorens de plaats te naderen.⁷²³ Wy kwamen vroegtydig aldaar en bleven er overnachten.

720 Infra, voetn. 724.

721 Pienaarskloof (langs die Pienaarsrivier, tussen Bonteberg en Voetpadsberg, reg noord van die spoorweghalte Jan de Boers) en langs die plaas Klipfontein (tans WOR 8.28). Vgl. V.R.V. 11 (Lichtenstein) p. 97.

722 Die weduwee van Jacob Friedrich Beck, uit Stuttgart, as soldaat aan die Kaap aangekom, 1751; op 9.7.1758 getr. met Maria Dorothea Kamerling; hertr. in 1785 met Johanna Maria van Deventer (ged. 6.1.1743), wed. van Dirk van der Bank. Oorlede 1789. Die wed. Beck se stiefseun, Johan Jacob Beck (ged. 13.8.1769 en getr. met Johanna Susanna de Villiers op 3.10.1802) het op die plaas geboer. (Vgl. G.R. I, A-J, pp. 32 en 187; Hoge(a), p. 19; Kaapse Plakkaatboek, VI, p. 162 en B.H.D. III, pp. 182 en 336 e.v.).

723 Die plaas se volledige naam Het Kruispad aan de Thouwsrivier, eigentlyk den Draai (van de Zoute Rivier, bij de Verkeerdevlei) verklaar in sekere mate die herkoms (R.L.R. 78, p. 109 en Kaapse Plakkaatboek VI, p. 162). Dit was geleë waar Touwsrivier sy draai na die suidooste maak om uiteindelik by die Gouritz aan te sluit. Kruispad was dit omdat naas die wed. Beck se woning die pad na Hexrivier dié van die Koue Bokkeveld na Konstapelsvlakte kruis-‘omdat de wegen naar Graaff-Reinet, het Nieuwe Veld, de Carro, en de Roggevelden zig daar uiteen scheiden.’ (Theal, Records IV, p. 245 en B.H.D. III, p. 336 e.v.). Die plaas is van 1775 al op ordonnansie verleen (R.L.R. 23, p. 383); in 1804 is die skeiding van die nuwe Tulbaghse distrik deur De Draai vasgestel; in 1878 is Touwsrivier (dorp) aangelê op die twee plase De Draai en Kruispad, groot 8,595 morg (Aanwins 709 (Touwsrivier) Kaapse Argief).