Reize in de binnen-landen van Zuid-Africa

[16 Juli 1803]

ZATURDAG den 16e JULY, vervolgden wy onze reis en lieten de Caroluspoort aan onze slinke hand, gaande meer noordwaards aan.⁶¹⁶ Wy zagen tegens circa tien uuren een menigte elanden, op welke de landlieden gesamentlyk jagt maakten, en een getal van zeventien nedervelden. Het was nog geen elfuuren toen wy aan de Venterfonteyn⁶¹⁷ kwamen, om ons middagmaal te houden, en onze wagens in te wagten.

Deze moesten links en rechts afryden om de elanden op te laden, hetwelk oorzaak was, dat men besloot om instede naar VanderWalds Fonteyn⁶¹⁸ te ryden, hier te overnachten, aangezien het reeds in de nademiddag was, alvorens de wagens te samen opdaagden. Wy zagen meer gnou's dog er werden geene geschoten.

616 Die roete van Caroluspoort af was halfregs na Ventersfontein (2 plase verder) en daarna ietwat oos van Tooverberg (later Colesberg) deur 'n streek waar in 1803 nog geen plase uitgegee was nie. (Sien Kaart 819, Kaapse Argief: F. Rawstorne, Map of the Division of Colesberg etc., 1841).

617 (Ventersfontein) gelegen in de kopjes of losse heuvels agter de roode berg (9 myl noord van Caroluspoort (Naauwpoort), tans Ventersfontein COL 3.3, geleë suidoos van die spoorwegstasie Arundel) is ná 1803 toegeken aan J.P. van der Waltse derde seun, Nicolaas Tjaart, ged. 28.7.1782 (Sien G.R. 14/16, Lys van plase, 1808, en Divisional Map, Colesberg, 1900).

618 Van der Waltsfontein, volgens Lichtenstein (V.R.V. 11, p. 50) genoem na die oorlede veldkommandant Tjaart van der Walt wat dit sou ontdek het; geleë aan die oorsprong van Van der Waltsrivier, oos van die huidige Colesberg, en effens oos van die huidige spoorwegaansluiting Colesberg. (Sien kaart 329 I, Kaapse Argief).
Van der Waltsfontein (wat Van Reenen (V.R.V. 18, p. 232) slegs aandui as ‘zeker gat’) was ongeveer op die noordelike landsgrens soos deur Van Plettenberg in 1778 bepaal, d.w.s. 'n lyn van die Suurberg na die Plettenbergsbaken aan Seekoeirivier. Die roete was hier deur onuitgegewe grond, buite die landsgrense. Die veldkommandant J.P. van der Walt en sy broers was pioniers in hierdie streke (Vgl. verwysings by Van der Merwe (a) pp. 114 en 123-125.)