De geschiedenis van de 'Nederlandse' Antillen. Historia di Antia

[p. 36]

strijd voor afschaffing van de slavernij op de bovenwindse eilanden / lucha pa abolishon di sklavitut na isla riba

In 1814 werd de slavenhandel verboden. Het was gedaan met de rijkdom van de handelaars op de Bovenwindse eilanden, die hun inkomsten te danken hadden gehad aan het verhandelen en uitbuiten van mensen. Zij poogden de schade af te wentelen op de slaven door hun rantsoenen te verminderen. Voor de slaven was echter de vrijheid in zicht. In 1833 werd de slavernij in de Britse koloniën afgeschaft. Veel slaven van de Nederlandse Bovenwindse eilanden zagen kans een boot te bemachtigen en naar de Britse eilanden te vluchten. In 1848 werd ook in de Franse koloniën de slavernij afgeschaft. Nu het Franse deel van St. Maarten vrij was, braken grote stakingen uit onder de slaven van de Nederlandse helft van het eiland. Zij eisten ook voor hen de vrijheid. In angst voor de massale akties moesten de Nederlandse kolonialisten de slaven van St. Maarten vrij verklaren.

[Papiamentu]

Na aña 1814 e komersio di katibu a wòrdu prohibí. Di e manera ei a yega un fin na e rikesa di e komersiantenan ku a saka nan ganashi dor di kumpramentu i bendementu di hende i dor di eksplotashon di hende. Nan a purba di saka e gastu for di e katibunan dor di dunanan menos kuminda, paña ets. Pa e katibunan, sinembargo, libertat tabata na kaminda. Na aña 1833 sklavitut a wòrdu abolí den e kolonianan ingles. Hopi katibu di e islanan hulandes a logra haña un boto pa hui bai e islanan ingles. Na aña 1848 nan a abolí sklavitut na e islanan franses tambe. Despues ku e parti franses a bira liber, tabatin hopi welga grandi bou di e katibunan di e parti hulandes di e isla.

Nan a eksigí libertat pa nan tambe. Dor di e akshonnan grandi ku a tumá lugá e kolonialistanan hulandes a haña nan obligá di deklará e katibunan di San Martin liber.

[p. 37]

Toen de berichten over deze overwinning St. Eustatius bereikten stroomden ook daar de slaven naar het huis van de gezaghebber om afschaffing van slavernij, verhoging van rantsoen en meer vrije uren te eisen. De gezaghebber liet echter op de betogers vuren, waarbij de leiders van de slaven dodelijk werden getroffen. Uit Curaçao werd een oorlogsschip gezonden om verdere opstand te onderdrukken. Maar het getij was niet meer te keren. In 1863 moest ook Nederland de slavernij afschaffen. Aan de plantageeigenaars werd daarbij nota bene ƒ 200,- schadevergoeding uitgekeerd voor iedere slaaf. Verontwaardigd eisten de vrije negers, die zichzelf vóór de afschaffing van de slavernij hadden vrijgekocht, teruggave van de vrijkoopsom van ƒ 200,- à ƒ 250,- die zij daarvoor hadden moeten betalen. Bewust van hun macht kwamen de voormalige slaven op voor wat hen toekwam. Zo eisten de vrijgekomenen op St. Maarten, die door hun plantageeigenaars waren uitbesteed bij de Mij. tot Zoutwinning of bij een Amerikaanse Maatschappij om vogelmest te verzamelen, hiervoor hun loon op. Zij weigerden, ondanks dreigementen met dwangarbeid en opsluiting, te werken vóór zij hun rechtmatige loon hadden ontvangen.

[Papiamentu]

Ora ku e notisia di e viktoria aki a yega St. Eustatius, e katibunan a baha bai na gran kantidat pa kas di sahèber pa eksigí abolishon di sklavitut, mas kuminda, paña ets. i mas ora liber. E sahèber sinembargo a laga tira riba e demonstrantenan i e lidernan di e katibunan a perdè nan bida. For di Kòrsou nan a manda un bapor di guera pa oprimí demas rebelion. Na aña 1863 Hulanda tambe mester a abolí sklavitut. E doñonan di plantashi a haña komo daño di perhuisio doshen florin pa kada katibu.

E negernan liber, ku a kumpra nan libertat promé ku abolishon di sklavitut, a eksigí e suma di doshen pa doshenisinkuenta florin ku nan a paga pa haña nan libertat. Konsiente di nan poder e èks-katibunan a kuminsá lucha pa nan derecho. E èks-katibunan na San Martin ku dor di nan doñonan di plantashi a wòrdu fiá na Kompania pa eksplorashon di salu òf na Kompania merikano pa hopia guano, a eksigí nan sueldo pa e trabou ei. Nan a nenga di traha tanten ku nan no a haña e sueldo riba kuá nan tin derecho, a pesar di e amenasanan pa trabou obligatorio i seramento den prison.