Proef-stukken van heilige sinne-beelden. Deel 1

V. Afdeeling.
Waar in het voorgaande word aangedrongen tot selfsondersoeking en betragtinge van Godsaligheid.

⁺OM nu de verhandelde saken wat nader tot ons selven te brengen. Wat beleven wy niet gelukkige tyden, dat wy dat gene sien geschonken te wesen aan de kerke Gods, waar naar de geloovige Vaderen soo ernstig hebben verlangt. Onse oogen hebben gesien, het gene vele Koningen en Profeten hebben begeert te sien, maar sy hebben het niet gesien. Wy hebben dien tyd al agter den rugge, in welke de kerk heeft konnen seggen; Zie dese is onse God, wy hebben hem ver-

+ Nader toepassing.
1. Ons geluk dat dese Waterstroomen daar zyn.

[p. 369]

wagt, Hy sal ons zalig maken. Iohannes de Dooper is in dat opsigt de grootste, die van vrouwen geboren is, om dat hy seggen kon: Zie daar het Lam Gods, dat de sonden der weereld wegneemt. Maar de minste in het koningryk der hemelen, dat is, in de kerk des Nieuwen Testaments, is meer en gelukkiger dan Hy. Wy konnen seggen, dat het Lam Gods reeds geslagt is; dat hy de sonden heeft weggenomen. Syne verdiensten zyn een fonteine, die eertyds gesloten was, maar nu geopent is tegen de sonde en onreinigheid; de leere des Euangeliums is nu uitgegaan en gevloeid als een stroomende beeke; De geest is rykelyk uitgestort: God heeft water gegoten op de dorstige, en stroomen op het drooge, Hy heeft van synen geest gegoten op onser vaderen zaad, en synen zegen op der selver nakomelingen. En alle de ziels-verkwikkende weldaden zyn nu aan de kerk medegedeelt. soo dat het koningryke Gods nu niet is spyse en drank, maar geregtigheid, vrede en blydschap door den Heiligen Geest. Rom. XIV. 17. En het zyn dese weldaden die ons in het Euangelium aangeboden, en die onder de sinnebeeldige heilteikenen in het Heilige Avondmaal worden voorgestelt.

Maar wat baat het dese tyden te beleven, wat baat het dese fonteine⁺ des levens en de waterstroomen, daar uit vloejende, in het midden van ons te hebben; soo men aan deselve niet deelagtig word; soo men daar uit niet drinkt tot verkwikking, en daar in gesogt en gevonden heeft de verkwikking van syne heiltogtige ziele?

Wilt gy dan getrouw met u selven handelen, en ondersoeken, of⁺ gy sulx in waarheid van u selven kond denken, en voor God en de menschen kond betuigen; soo ondersoek en toets u slegts aan dese twee kenteekenen.

1. Of by waarlyk ooit regt gedorst en geschreeuwd hebt naar de gemeenschap⁺ Gods en Christi. 2. Of gy ook die wateren des levens,⁺ die in Christus zyn, en uit hem vloejen, gesmaakt, daar uit gedronken; en u daar in gebaadet hebt.

Nopens het eerste, sult gy u ondersoeken, of gy ooit in die staat bevonden⁺ hebt, dat gy seggen kondet: Als een hert schreeuwt, enz. Soo moest gy u selven vragen

a. Of gy wel ooit overtuigd zyt geweest, dat gy God en Christus miste⁺ en van de gemeenschap Gods versteken waart, dat gy derfde alles, wat tot ware zielsvergenoeging noodig is, en hoe elendig die staat is. Hebt ge dat gesien, en zytge daar over verlegen, reddeloos en radeloos by u selfs geweest.

b. Of daar nog is by gekomen, dat gy hebt gesien en gevoelt in uwe⁺ ziele de hitte van Gods toorn, ontsteken tegen de sonde; hebtge de overtuiginge van een ontwaakt geweten gevoeld, heeft die u benauwd, gejaagd, bekommerd gemaakt over uwe sonden?

c. Hebtge wel een beseffen van Iesu algenoegsaamheid, als bekwaam,⁺ om al uw gebrek te vervullen, en dat'er in Iesus en by hem stroomen des levendigen waters zyn, die u konnen verkwikken? dat

+ 2. Dogh wat baat dat, soo wy'er geen deel aan hebben.

+ 3. Twee kenteikenen.

+ a.

+ b.

+ Nopens a.
Of gy wel regt gedorst hebt.

+ α.

+ β.

+ γ.

[p. 370]

syne verdiensten genoegsaam zyn om een ziel te konnen gerust stellen, die over hare sonden bekommerd is? dat syn woord bekwaam is om den slegten wysheid te geven; syn geest magtig om den sondaar te wederbaren en te heiligen; syne weldaden, om hem ryk te maken in Gode? Met een woord, dat hy alles in allen kan worden, tot wysheid, regtveerdigmaking, heiligmaking en volkomene verlossing?

⁺d. Zytge met een innig en vierige begeerte ingenomen geweest naar Iesus? Is'er een onversadelyke trek in u geweest naar syne gemeenschap? Hebtge gehongert en gedorst naar syne geregtigheid? Is'er niets, dat u heeft konnen of nog gaan te vreden stellen, als Iesus en syne verdiensten, geest en weldaden? Agt gy alle dingen schade en drek, om Iesus maar te gewinnen, ende in hem bevonden te worden?

⁺Maar, ten tweeden. Indien het voorgaande ooit in u geweest is, dewyl nu God niet kan te vergeefs gesogt worden, en hy gesegt heeft Wie dorst heeft, die kome en koope de wateren des levens om niet, en die tot my komt, sal ik geensins uitwerpen; soo mogenwe ook wel als een merkteiken van een die gemeenschap aan Iesus heeft, stellen, of gy ooit gesmaakt hebt dat de Heere goedertieren is, of gy ondervindingen hebt van de genade Christi tot vergeving uwer sonden, tot uwe heiligmaking en vertroosting? Ik spreek niet in hoe grooten trap of mate; maar immers moest gy hier iets van ondervonden hebben, souwd gy u versekeren van de opregtigheid uwer begeerte naar, en van de waarheid van uw deelgenootschap aan Iesus.

⁺Wanneer sig nu het genaamde Christendom hier aan eens wil ter toets brengen, (en wy betuigen elk dat hy het getrouwelyk doe) o hoe vele sullen beschaamd moeten staan, en overtuigd dat sy van dese dingen vervreemd zyn! want

^+1.	Hoe vele, die noit regt overtuigd zyn geweest, dat sy God en syne gemeenschap missen, en vervreemd zyn van Iesus. Openb. III. 17. Vele zyn'er ook, die wel sien dat sy geen grond hebben om hen van Gods gemeenschap te versekeren, die'er egter niet verlegen nog bekommert over zyn, en geen werk maken om tot de gemeenschap Gods te geraken.
^+2.	Hoe vele, die noit nog zyn benauwd geweest door de overtuigingen van hunne conscientie; die ook noit gesien hebben dat de Satan en syne engelen het toeleggen op hun verderf, en die daar door niet ontrust zyn geworden, om, ware het mogelyk, de listen en strikken des Satans te ontvlieden? O neen, vele weten van geen ontrust. Daar zyn geen banden tot haren dood toe. De Satan laat hen ook wel gerust, om dat hy weet datse syn prooje en roof zyn. En soo zyn en blyvense in hunne sorgeloosheid onder de magt en het eigendom van den God deser eeuwe.
^+3.	Hoe vele, die Iesus, syne algenoegsaamheid, de kragt van syne verdiensten, enz. niet eens regt kennen.
^+4.	Die daar naar niet begeerig zyn, dat sy Iesus mogten deel-

+ δ.

+ Nopens b. Of gy wel van dese wateren gesmaakt hebt.

+ 4. Overtuiging dat vele hier van vervreemd zyn.

+ 1. Vele hebben noit gesien dat sy God missen.

+ 2. Hebben Gods toorn niet gevoelt.

+ 3. Kennen Jesus niet.

+ 4. Zyn niet regt begeerig naar hem.

[p. 371]

	agtig worden: of, indiense al seggen, dat sy ja wel begeerig zyn;
	a. Welker begeerte niet ernstig is, maar flauw.
	b. Die wel begeeren, maar'er niet om willen arbeiden en loopen. Dit is de begeerte van een leujaard.
	c. Die andere dingen nog vieriger begeeren en hooger schatten, als Iesus en syne gemeenschap.
5.	Immers hoe vele toonen, dat sy nog nooit van dese levendige waterstroomen,^+ die uit Christus vloejen, gedronken hebben. Want had gy die gesmaakt,
	a. Souwd gy van der selver verkwikkelykheid niet wat weten te getuigen? Souwdge niet wel eens in staat wesen om te konnen seggen: Komt gy alle die God vreest; ende ik sal u verhalen wat Jehova ontrent myne ziele gedaan heeft?
	b. Soo gy dese wateren gesmaakt had, souwd gy dan wel soo konnen hunkeren naar de modderpoelen van de geneugten deses levens, en u daar in baaden en wentelen?
	c. En dewyl dese wateren, die uit Christus vloejen, ook zyn de werkingen des Heiligen Geestes, moest gy dan die werkingen niet in u vertoonen? Maar terwyl gy niet toont verandert, vernieuwd, en geheiligd te zyn door den Heiligen Geest; hoe kond gy dan u toeëigenen, dat gy gemeenschap hebt aan Christus en syne levendige waterstroomen?
	d. Die van dit water gedronken heeft, dien word het selfs een fonteine, springende tot in het eeuwige leven. Joh. IV. 14. Want die in my gelooft: stroomen des levendigen waters sullen uit syn buik vloejen. Joh. VII. 38. Maar waar toonen vele, dat sy selfs geworden zyn tot fonteinen des levendigen waters, om andere te verkwikken, te versterken ende te stigten? O wat toonen vele dat sy dorre en droog zyn, en geen beginsel van levendig water in haar selven hebben!

O rampsalige en elendige staat, vervreemd te wesen van God en syne⁺ gemeenschap! een begeerte te hebben tot het hoogste goed, en dat egter voor eeuwig te moeten missen! Ia in tegendeel eeuwig te moeten ondervinden de wrekende hand Gods en de hittigheid van Gods toorn! Gy hebt daar tot nog toe geen pynelyk gevoel van; maar des te ongelukkiger zyt gy, om dat het u misschien dan eerst aan sal komen, als het te laat is: dan sult gy sien, dat gy God mist, dan sal uwe conscientie ontwaken, dan sult gy eeuwig tot een prooje van den Satan worden; dan sult gy de hittigheid van Gods toorn moeten gevoelen en daar door verteert worden: en dan sult gy wel dorsten: maar ah! het sal wesen sonder eenige laafenis te ontfangen. Spiegel u aan den rykaart Luc. XVI. 24, 25.

En daarom, terwyl Iesus nog staat en roept: ô alle gy dorstige, kom⁺ tot de wateren, enz. Wie dorst heeft, die kome, enz. Ag dat gy u mogt

+ 5. Hebben dese wateren noit gesmaakt.

+ 5. Elendige staat der soodanige.

+ 6. Opwekking om naar Jesus begeerig te zyn.

[p. 372]

opwekken laten, om uwe gebrek en uw rampsaligheid te kennen en het gewigte van Gods toorn, mitsgaders het gevaar dat u dreigt! Wees dogh niet sorgeloos; loop met een vierige begeerte naar Iesus. Strek u tot hem uit. Waarom souwd gy langer uw geld uitwegen voor het gene geen brood is? ende uwen arbeid voor't gene niet versadigen kan? hoor aandagtelyk na my, ende etet het goede, en kom tot my, hoor, ende uwe ziele sal leven: want ik sal met u een eeuwig verbond maken, en u geven de gewisse weldadigheden Davids.

⁺En wiltge Beweegredenen?

^+1.	God heeft in u gelegd een begeerte naar een hoogste goed; die kond gy nergens anders versadigd krygen.
^+2.	Hoe sult gy anders de hitte van Gods toorn uitstaan, soo gy in dese wateren geen verkoelinge soekt en vind?
^+3.	Denk wat gevaar u op de hielen sit van uwe geestelyke vyanden, die het op uw verderf toeleggen, en daarom, waar sult gy ontkominge vinden, als in Iesus Christus?
^+4.	Denk wat voor heerlyke weldaden gy in de gemeenschap van Iesus Christus kond vinden.
^+5.	Hoe onverantwoordelyk het wesen sal, de aangebodene genade te versmaden.

Is dit alles niet magtig om uwe begeerte uit te lokken en u gaande te maken, om u te doen seggen: Als een hert, enz. Wat sal'er dan eindelyk kragtig toe zyn?

⁺Wel dan, indien'er eenige sondaaren mogten wesen, die reeds geraakt mogten zyn in hun gemoed; die daar een beseffen van hebben, dat sy vervreemd zyn van God, die overtuigd zyn van hunne sonden; en die begeerig zyn naar God en syne gemeenschap, waar sultge anders henen gaan als tot Iesus, die de wateren des eeuwigen levens heeft? Ei schreeuw en loop tot hem. Salig zynse die hongeren en dorsten naar de geregtigheid; want sy sullen versadigd en gedrenkt worden. Wien heeft het ooit berouwd tot Iesus gekomen te zyn/ Zytge verlegen over uwe sonden, begeert de wateren van syne verdiensten: wenschtge wys gemaakt te worden ter saligheid; wees begeerig naar de leere des Euangeliums: Bid hem om syn Geest en alle syne weldaden; schreeuw en verlang naar dese wateren, om'er van te drinken, om'er u in te verkoelen, en om'er uwe veiligheid in te soeken.

⁺En gy, die niet alleen ooit gedorst hebt en nog dorst naar dese waterstroomen; maar die deselve ook verkregen hebt, daar uit gedrenkt, en verkwikt zyt; wy souden u ook toonen en uw geluk, en uwe pligten: Dogh om niet te lang te zyn, brekenwe hier af, en laten sulx over aan uwe eigene overdenkinge.

+ Beweegredenen.

+ 1.

+ 2.

+ 3.

+ 4.

+ 5.

+ Opwekking voor de gene die naar Jesus begeerig zyn.

+ Tot de geloovige die reeds deel aan Jesus hebben.