Logo DBNL
Proef-stukken van heilige sinne-beelden. Deel 1 (1700)

Proef-stukken van heilige sinne-beelden. Deel 1

(1700)–Johannes d' Outrein–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

IV. Afdeeling.
II. Lid des tweeden deels; Sy sullen opvaren met vleugelen als de Arenden.

+WY sien hier, dat'er nopens de geloovige nog een andere eigenschap word aangeteikent: Sy sullen opvaren met vleugelen, als de Arenden. De Syrische oversettinge heeft in plaats van Arenden, Duiven: een misslag, die onverschoonelyk is, en geensins met den Hebreeuwsen text kan worden ingeschikt.

+De Geleerde Bochart verstaat door dese spreekwyse niet anders dan het gene in de voorgaande reeds gesegd was: Sy sullen de kragt vernieuwen; en waar in sal die vernieuwinge bestaan? Hare vleugelen sullen uitwassen als der Arenden. Want soo kan het woord 'עלו ook vertaald worden; dewyl alles wat ergens uit voorkomt en groeit, daar uit gesegd word op te gaan. Zie Jes.. LIII. 2. En hy beroept sig op de oversetting der Lxx, dewelke heeft ϰτεροφυήσουσι; Hare vleugelen sullen uitwassen.

+Dogh volgens de eigenschap der woorden kan het alsoo gevoegelyk opgevat worden: Sy sullen den vleugel, dat is, de vleugelen, verheffen, gelyk de Arenden. Ofte, Sy sullen opvaren met vleugelen, als de of der Arenden. Want אכר beteikent eigentlyk de pennen van de vleugelen: gelyk af te nemen is uit Ezech. XVII. 3. Een Arend נרול הכנפ'ם groot van vleugelen, ארך האכר lang van pennen, מלא הנועה vol van vederen. Dogh het word ook wel voor de geheele vleugel genomen. Het eenvouwdig getal word voor het meervouwd gebruikt, gelyk doorgaans: wordende maar eenmaal het woord אכרות in het meervouwd gevonden. Psal. LXVIII. 14. En 'עלו אכר kan soo veel te seggen zyn, als כאכר, gelyk meermaals de letter ב, in de beteikenis van met, afwesig is.

+Immers, indien het al verstaan wierd, de pennen sullen haar uitwassen gelyk de Arenden, soo dienen dogh de pennen niet anders, dan om te vliegen, en daar in souw dan de vernieuwing van de kragt der geloovige bestaan, dat sy souwden vleugelen krygen, om daar op te konnen vliegen: invoegen wy tot verklaring deser woorden noodsakelyk ook het vliegen van de Arenden in nader aanmerking nemen moeten. En hier ontrent is op te merken:

+

a.Dat de Arenden groote vleugelen hebben. Soo hebben ook de geloovige sekere vleugelen, waar op sy, als het ware, gesegd worden te vliegen en sig van de aarde te verheffen. Als sulke vleugelen konnenwe aanmerken
I.Het werksame saligmakende geloof.
II.De hemelsche begeerten.
III. Geestelyke meditatien.
IV.Kragtige gebeden en dankseggingen. Hoe sig de geloovige door die alle van de aarde hemelwaarts verheffen, is lig te bevroeden. Zie onse inleiding uit Psal. LXVIII. 14.+

Of wil men dit brengen tot twee hoofden, als in over-een-komste van de twee vleugelen eenes Arends, soo souwdenwe seggen, dat deselve zyn.

I.Het geestelyk verstand der geloovige, het welk sig werksaam vertoont en oefent in meditatien, in het ondersoek van Gods woord en waarheid, en van de goddelyke en bovenhemelsche waarheden en saken.
II.De wille, die sig werksaam vertoont in de oefening van verscheide hemels-gesinde betragtingen, als mede in gebeden en begeerten tot God. Ofte, in geloove, liefde en hope, de drie hoofd-deugden van het Christendom.

Wy willen hier tusschen beiden hebben aangemerkt, dat sommige Heidensche wysgeeren, ook wel aan de ziel plegen vleugelen toe te schryven, bestaande in een verheffinge der ziele tot de boven-hemelsche dingen. Dus segt de Geleerde Stellingfleet, dat sy leeraarden, dat den mensch+ door de neiging van syn wil ten kwade, ‘verlooren heeft de waare πτεροῤῥυησις, dat is, de vleugelen der ziele, waar mede sy opsteigerde na den hemel, en dat de ziel beneden sig selfs gesonken is in een ontaarde en afvallige staat, waar uit het onmogelyk is herstelt te worden’ sonder een ongemeen godlyke gunst. Hoedanigen gunst hier den geloovigen word toegesegd. Hy heeft een spreuk uit Hierokles:+ ‘Daarom gelyk wy door den afval van God en de verwerping van de vleugelen der ziele, waar mede wy konden opgeheven worden boven dese weereld, gevallen zyn in de plaatse der sterflykheid, die omcingelt is door vele kwalen; Soo is 't dat wy door het wegwerpen der vleeslyke genegentheden, en door aanwas der deugden, die als nieuwe vederen der ziele zyn, opklimmen tot de plaatse van het suivere’ volmaakte goed, en tot de genieting van een godlyk leven. Dit is een druive van distelen, en honig, die uit den muil van een leeuw niet onsmakelyk is; immers die seer wel dient tot opheldering van dese plaats. Doch wy gaan voort.

bMet dese vleugelen nu vliegen de geloovige+
  
אSeer snel, wakker en veerdig. Met hare meditatien synse+ in een oogenblik ontrent verscheide plaatsen, voorwerpen en waarheden besig. Haar geloove is levendig, wakker en sterk. Haare begeerte vierig en ingespannen. Haar gebeden yverig en ernstig, kragtig, doordringende. met een woord, sy zyn niet traag, (immers als het wel met haar gesteld is,) in het beneerstigen, maar vierig van geeste.
בEen Arend vliegt seer hoog: Waar van daan het spreekwoord:+ Aquila in nubibus. Een Arend in de wolken. Horatius mogt eens van een deugdsaam man seggen:
 
Virtus recludens immeritis mori
 
Coelum, negata tenta titer via,
 
Coetusque vulgares & udam
 
Spernit humum fugiente penna.
 
 
 
Dat is:
 
 
 
De deugdelykheid baant den weg ten hoogen hemel,
 
En doet langs 't enge pad ontvlieden het gewemel
 
Der stervelingen, sy versmaad de logge aard,
 
Met snelle vleugelen, en geeft sig bovenwaart.

Maar het is wel seker waaragtig van de geloovige, dat sy niet soeken de dingen die op de aarde, maar die boven zyn. Oog om hoog, de ziel na boven! Sursum Corda, Om hoog de herten! dat is de sinspreuk van de geloovige. Derwaarts wenden sy geern hare meditatien, daar gaat haar geloof heen, want het voorwerp des geloofs en het einde desselfs is in den hemel; daar gaat hare hope heen, want die werpense als een anker agter het binnenste voorhangsel. Derwaarts gaan hare pogingen en begeertens: want daar is haren schat en diensvolgens ook haar herte. Ia in alle haren wandel hebbense haare aangesigten na dat hemelsche Sion gewendet, sy wandelen den weg, die den verstandigen na boven leid, en dat met verlating, veragting en versmading van al wat beneden is, als haare agting, begeerte, liefde en betragtinge niet weerdig. Moetense al eens uit noodsakelykheid sig op de aarde onthouwden en ontrent het aardsche besig zyn, dat is haar element niet; als sy sulx berigt hebben, dan begevense sig weder in de hoogte.

En gelyk Salomo iets wonderlyks en onbegrypelyks aanmerkte in de weg eenes Arends naar den hemel. Spr. XXX. 19. soo is het waarlyk boven-natuurlyk, het gene in desen den geloovigen eigen is. De natuurlyke mensch begrypt het niet. Ia het is voor elk een tot verbaastheid, hoe een geloovige ziel, selfs terwylse nog gehegt is aan dit licchaam, sig soo van de aarde kan opbeuren en betragten van de hemelsche dingen.

+גDe vlugt van den Arend verwekt een geluit, dat voor de draken vervaarlyk is en deselve een schrik aanjaagd. Soo ook het geloove, en de hemelsgesinden wandel der kinderen Gods (hoe weinig sy het daar op toeleggen, om eclat te maken van het gene sy doen) konnen niet verborgen blyven: sy laten sig hooren en worden, selfs tegen haren toeleg, bekend. Is'er een hand vol koorn in het land, de vrugt daar van sal ruisschen als de Libanon. Psal. III. 16. En niets is'er, daar de Satan en
 syn saad meer afkeerig van is, en dat sy minder dragen konnen, als dat de geloovige ernstig werksaam zyn in het oefenen van haar geloof, liefde en hemelsche betragtingen en wandel.
ר.Eindelyk is ook in de vlugt der Arenden aan te merken, dat+ sy seer volstandig, onophouwdelyk, en verre en lang vliegen sonder vermoeid te worden. Ziet het gene wy in de volgende verhandeling daar van seggen sullen. Hier op schynt het my toe dat ook in onse plaats word gespeeld: wanneer'er gesegd zynde: Die Jehova verwagten, sullen de kragten vernieuwen, sy sullen opvaren met vleugelen als de Arenden: terstond daar word by gevoegd: Sy sullen loopen ende niet moede worden, wandelen ende niet mat worden. 't Welk in de volgende afdeeling sal verhandeld worden.
ה. Is de vlugt der Arenden regt uit; seker de geloovige beminnen+ de kromme wegen van de werkers der ongeregtigheid niet. Psal. CXXV. 5. Een dobbelhertig man mag krom en ongestadig zyn in syne wegen. Jac. 1.8. Maar wat de geloovige belangt, sy gaan regt door zee. Wetende dat die in syn opregtigheid wandelt, seker wandelt. Haar geloove, meditatien, begeerten en hope gaan regt uit tot haren beminden. Hoogl. VII. 9. en tot alles wat een voorwerp van deselve mogte zyn.

Vorige Volgende