Proef-stukken van heilige sinne-beelden. Deel 1

[p. 212]

⁺IX. Hoofddeel.
Waar in getoond word dat de sesdaagsche schepping, en Gods ruste daar op gevolgd is, is geweest een Voorbeeld, en ook een Sinnebeeld, van de tweede of geestelyke schepping, soo in elk bysonder geloovige, als van de Kerk in 't gemeen aangemerkt. Een korte schets van het voorbeeldige der schepping, door Josua Placaeus, hier ingevoegd.

⁺§. CXXXIII. Ik souwde met het voorgaande Hoofddeel dese inleiding konnen besluiten. Dogh nademaal wy pag. 133. gesegd hebben, dat tot het aandagtig beschouwen van de scheppinge der weereld door het geloove, niet alleen behoort, dat men de bysondere schepselen aanmerke als Sinnebeelden van geestelyke saken; maar ook, dat de scheppinge selfs, in ses dagen, en de order, welke God in het voortbrengen van syne werken gehouwden heeft, agtervolgt van de ruste des sevenden dags, niet alleen een Sinnebeeld,⁺ maar ook een Voorbeeld is geweest van de geestelyke schepping, die God voornemens was werkstellig te maken in de uitvoering van dese aangename stof niet afscheiden, sonder ons daar over ook wat nader uit te laten.

⁺§. CXXXIV. Ontrent de geestelyke overbrenging nu van de Historie der schepping zyn de gedagten van de Godgeleerde verscheiden. Sommige agten dat men het tegenbeeld van de schepping niet anders vinden moet dan in den weg en de wyse, die de Almogende Schepper en Herschepper houwd in het herstellen, dat is, verlossen, regtveerdigen, wederbaren en heiligen van ieder uitverkoren son-

+ IX. Hoofddeel.

+ De schepping in ses dagen is ook voorbeeldig geweest.

+ Zie pag. 149.

+ Soo, van de herschepping van elk uitverkorene;

[p. 213]

daar, op sig selfs aangemerkt. Daar op doelt Paulus niet⁺ duisterlyk, wanner Hy sinspeelt op de schepping van het ligt, 't welk het eerste was, dat God op den eersten dag wrogt; 2 Cor. iv. 6. God, die gesegt heeft dat het ligt uit de duisternisse souwde schynen, is de gene die in onse herten geschenen heeft, om te geven verligtinge der kennisse der heerlykheid Gods in 't aangesigt van Jesus Christus. En cap. v. 17. Soo dan, die in Christus is, is een nieuw schepsel; (ofte, een nieuwe scheppinge; ϰαινὴ τίσις.) Het ouwde is voorby gegaan, zie het is al nieuw geworden. Mitsgaders Eph. ii. 10. Wy zyn syn maaksel, geschapen in Christus Jesus tot goede werken, welke God voorbereid heeft, op dat wy in deselve souwden wandelen. Hoedanigen taal ook David selfs gevoerd heeft. Psal. li. 12. Schep in my een rein herte, ô God! en vernieuw in het binnenste van my eenen vasten geest. Andere⁺ daar en tegen zyn van oordeel, dat men, om de geestelyke beduidenis van de schepping te vinden, syn oog moet hebben, niet soo seer op ieder bysonder geloovige, als wel op de Gemeinte der uitverkoornen, in haar geheel aangemerkt, en het gene God in en met betrekking op de Kerk van tyd tot tyd in deselve en in de weereld werken souwde. En sy sterken dit gevoelen met die reden, dat'er tusschen de schepping der Weereld, en de oprigting en volmaking van de Kerk in deselve, een gevoeglyker proportie en evenredigheid is, dan tusschen de schepping van de gantsche weereld, en elk uitverkoren sondaar. Sy beroepen zig bysonder op de navolgende plaatsen: Jes. lxv. 17. lxvi. 22. 2 Petr. iii. 13. Openb. xxi. 1. Hebr. 11. 5.⁺ Dogh wy konnen niet sien, of het kan beide wel te samen gaan; En vinden daar in de allerdoorlugtigste ontdekking van de veelvuldige wysheid Gods. De Mensch word, in het natuurlyke selfs, een kleine weereld genoemd; wat wonder, dat in het geestelyke sulx te gelyk ook plaats

+ IX. Hoofddeel.

+ Als van de Kerk in het gemeen.

+ 't Welk beide wel kan t'samen gaan.

[p. 214]

⁺grypt, dat de geestelyke schepping, in navolging van de eerste schepping, soo wel gewrogt word in elk uitverkoren sondaar, als in de Kerk in 't gemeen? Want elk geloovige is in het klein, het geen de Kerk in het groote is. De ouwde Tabernakel en Tempel was een voorbeeld niet alleen van de Algemeene Kerk, maar ook van elk geloovige; en niet alleen van elk geloovige, maar ook van de Kerk in het gemeen; bysonder die van het Nieuwe Testament. Dit selfde moet dan ook gelden ontrent de scheppinge. Immers wy lesen in de strax aangetogene plaatsen van de scheppinge van een nieuwe Hemel en een nieuwe Aarde; 't welk niet kan verstaan worden, dan met opsigt op de Gemeinte des levendigen Gods, in haar geheel aangemerkt. Het lust ons van het een en het ander eenige ontwerpen voor te stellen, en aan de overdenking en beproeving van den Godvrugtigen en Waarheid-lievenden Leeser over te laten.

⁺Nopens de eerste opvatting, dat de schepping der ses dagen een Sinnebeeld is van het werk Gods, in Christus door den Heiligen Geest, tot Verlossing, Bekeering en Heiligmaking van elk uitverkoren sondaar, bysonder onder de dagen des Nieuwen Testaments; daar van hebben wy voor eenige jaren tot ons eigen gebruik een Schets van over-een-komsten opgesteld; welke wy niet ongevoegelyk, een weinig nader beschaaft, hier souwden konnen inlasschen.⁺ Edogh, ons is naderhand ter hand gekomen een tractaat van den vermaarde en schrandere Josua Placaeus, Hoog-Leeraar in de Schoole van Saumeurs, in de Jare 1656. na syne aflyvigheid, in het ligt gekomen, en bestaande uit sekere Akademische oefeningen, soo over de voorbeelden in het gemeen, als over het voorbeeld van de schepping in het bysonder. Hier van heb ik dienstiger geoordeelt een korte Schets, dan myne eigene gedagten, mede te deilen. Ik heb de saken soo seer bekort, en soo klaar en onder-

+ IX. Hoofddeel.

+ Nopens het eerste.

+ Aantrekking van een tractaatje van Josua Placaeus.
Vide Cl. Waeyeni Diss. de Numero Septenario Edit. secuad. pag. 44.

[p. 215]

scheidentlyk voorgesteld als my mogelyk was. Hier en daar⁺ heb ik iets met myne eigene woorden moeten byvoegen, om mynen Leeser de meining des geleerden Schryvers des te beter te doen begrypen.

+ IX. Hoofddeel.