Beschrijvinge der stad Leyden (fragment)

[p. 446]

[Tweede deel vande beschrijvinge der Stadt Leyden.]

1. Cort verhael vande eerste Belegeringhe der Stadt Leyden.

^*Naer dat Ducq d'Alba, door wiens ongehoorde wreetheyts wille de Nederlanden inde uyterste ellende ende miserie gheraeckt waren, door last van de Conincklicke Majesteyt van Spaignen, die sulcx door sijnen Raedt verstaen hadde, hem wederomme ontboden ende alreede vertrocken was: ende dat sijn Soon Don Frederico opten 12. Julij des Jaers 1573. de stadt van Haerlem, nae een swaer ende ellendigh Belegh van acht Maenden, met verlies van twaelf duysent van sijn beste Soldaten, met accoort inne gecregen ende verovert hadde: ende binnen der Stede sulcken ellendighen bloetbadt gemaeckt hadde: ende een getal van omtrent 2200. Soldaten ende eenige Borgeren in drie dagen tijts soo door 'tSwaert, den Strop, als 'tWater hadde doen dooden ende omme brengen: ende dat hij opten 10. October de Stadt Alckmaer, naer dat hy verscheyden bloedighe stormen daer op gedaen, ende vanden 21. Augusti af belegert hadde, heeft moeten verlaten ende met schande te rugge wijcken: ende dat den Grave van Bossu den Slach opte Zuyder-zee verlooren hadde: ende dat hy noch hier ende daer verscheyden nederlagen geleden hadde: alsoo dat het scheen dat God Almachtich voor hem genomen hadde, de wreetheyt van dese bloethonden te straffen: naer dat dit alles alsoo verloopen ende geschiet was, soo heeft Don Frederico met sijne Spaengjaerden, ende anderen beraet slaecht wat sy aldereerst wederomme souden beginnen ende by de handt nemen, omme tot haer voorghenomen wit, van dese Nederlanden onder haer dwang ende subjectie te brengen, te mogen geraken: ^*soo hebben sy luyden nae verscheyden consideratien, besloten ende geresolveert de Stadt Leyden te belegeren, ende met gheweldt te brengen onder de gehoorsaemheyt vande Con. Majest. van Spaignen: ende dat te meer, overmits sy luyden verstaen hadden, door eenige persoonen die van hare zijde waren, dat de Stadt gantsch niet ofte immers seer weynich versien ende geprovideert was van victuailien, amonitien van oorloge ofte andere nootsakelickheden. Maer na dien de Spaigjaerden door groote muyterien ende oneenicheden onder den anderen verwert waren ende over hoop lagen, soo is de Belegeringe eenige dagen uytgestelt: twelck die van Leyden vernemende, hebben om haere Stadt te beter te mogen bewaren, tegen de bedeckte aenloopen ende listige aenslaghen van hare vyanden, ende om haer soo veel voordeels te benemen als haer doenlicken was: so hebben sy omtrent een half mijl rontomme der Stede doen af branden, af-werpen, ende af-houwen alle Huysen, Barghen, Schuyren, Boomen, ende andere dinghen, waer mede den Vyant hem eenichsins soude hebben konnen behelpen, ende de Stadt hinderlick wesen, Baldeus achtervolgende sijn voorne-

* Verhael vant belegh ende innemen van Haerlem.

* Baldeus besluyt Leyden te belegeren.

[p. t.o. 446]

[p. 447]

men is ^*opten letsten October des Jaers 1573. met groote macht ende gewelt van Crijchs-knechten voor de Stad gecomen, ende heeft de selve so tot Leyderdorp, Soeterwoude, Valckenburch ende verscheyden andere Dorpen, Wateren, ende plaetsen beschanst, ende in weynichdagen so vast besloten, dat men van geen oorden, wegen, wateren, de selvige mocht victualieren, ofte ontsetten: ende heeft die so vast besloten gehouden totten 21. Martij des Jaers 1574. toe: ten welcken daghe, wesende op een Sondagh, hy die heeft verlaten, daer voor ghelegen hebbende 24. weken ende drie dagen. ^*De redenen waeromme hy genootsaeckt ende gedwongen was de Stadt te verlaten, was de comste van Graef Lodewijck van Nassau Broeder van mijn Heer de Prince van Oraignen, de welcke met Hertogh Christoffel van Beyeren des Half-Graven Soon, met een groote menichte van Ruyteren ende Knechten omtrent Maestricht gecomen was, om dese Landen, ende den Prince te helpen, tegen het ghewelt der Spaignaerden. Die vande Stadt Leyden alsoo sy redelicken versien waren met proviande ende Soldaten, die hebben ghesaementlicken, geduyrende hare Belegeringe, met verscheyden uytvallen, aenslaghen ende schermutsinghen, den vyandt groote schade ende af-breuck ghedaen. De Regeerders ende andere Bevel-hebberen maeckten soodanighen Wetten ende Ordonnantien opte Eet-waren, wachten ende andere saken, als sy aldernutst ende bequaemste tot het welvaren ende behoudinge harer Stede konden vinden ende beramen. Ick wenschte wel van herten dat ick dese eerste Belegeringhe wat particulierder mocht beschrijven, maer overmits datmen van het selfde soo weynich in onse Nederlantsche Chronijcken beschreven vint, ende datse haere Beschrijvinghe ghesamentlicken spaeren op de leste Belegheringhe, de welcke in strengicheyt, ende benautheyt tegen dese niet te ghelijcken is, soo sullen wy de selvighe naer volghen, ende op dit Belegh niet langher blijven staen, maer voortgaen tot het ander. Doch soo wy te eenigher tijdt eenighe claerder ende naerder beschrijvinge konnen bekomen, soo sullen wy de selvige den Lees-gierigen Leser mede deelen.

* Baldeus comt voor Leyden.

* Vertreckt te rugge.