Rymen ende Zangen over het Hooge-Lied Salomons

[p. 41]

Den Inhout van dit volgende Capittel.

Den Brudegom Christus, bekent dat hy een sonderlingh wel behagen hadt aen de Vruchten vande Kercke; en sy bekent, dat se eens versuymt heeft haren Brudegom in te laten, doch dat se daer na opgestaen zijnde om hem de deur te openen, hy wech gegaen was, 't welck haer seer moeyde. Oock toontse in wat ongemack sy was geraeckt doen sy hem sochte, sy geeft hare Speel-genoten te kennen hare groote Liefde tot hem, en beschrijft de schoonheyt van zijne gestaltenisse.

Het Vyfde Capittel.

Op de wyse vanden Lofzangh Maria.
Mijn Ziel maeckt groot den Heer, &c.

Den Brudegom Christus spreeckt.

ICk ben van¹ boven of,
Gekomen inden Hof

1 (Van boven of) Dat is, van boven de Aerde, uyt den Hemel.

[p. 42]

 

Van die, die mijn¹ Gebeente,

 

Mijn Suster is, en Bruyt,

 

Die boven al uyt muyt,

 

Mijn bloeyende Gemeente.

Daer zijnde, was mijn Oogh
Dan neder, dan om hoogh,

Dan op de² Galeryen,

Dan hier, dan weder daer,
Tot dat ick wier gewaer

De Soete³ Speceryen.

1 (Gebeente) Soo wert de Bruyt genaemt, ten aensien van Christo, die hare nature, Vleesch, en Bloet, sonder Sonde aengenomen heeft. Heb. 2.14.

2 (Galeryen) Verstaet hier door, gelijck oock cap.7.5. sijne Kercke, en de plaetsen daer sijne gheloovigen, even als op de Galeryen by elckand'ren sitten.

3 (Speceryen) De Wel-ruyckende deugden, van Hope, Geloof, &c.

[p. 43]

3.

Het is my wel geluckt,

 

Ick heb' aldaer gepluckt

 

Mijn Myrrh', en Honich-raten,

 

[Hier door ist dat ick meen'

 

Danck-off'ren, en Gebeen'

 

Van myne Ledematen.]

 

 

4.

Ick vond' daer¹ Wijn en Melck,

 

Oock heb ick uyt den Kelck

 

Daer van met smaeck gedroncken:

 

Ick sagh waer dat ghy waert,

 

Dit heb ick u gespaert,

 

't Is u om niet geschoncken.

1 (Wijn en Melck) Verstaet daer door, de Hert-sterckende en voedende Genaden en Werckingen des H. Geestes.

Het I. deel.
De Bruyt spreeckt.

Ick sliep, ick sliep, helaes!
(Den Voorspoet, en het aes

Van weeld', had my doen staken,

[p. 44]

 

t' Gevoel van 's Hemels¹ win:)

 

Maer des al niet te min,

 

Soo was myn Hert aen 't waken.

 

 

6.

'k Vergat² mijn Brugom niet,

 

Noch sijne gunst; want siet,

 

Soo haest ick hoorde Hemmen

 

En kloppen aende deur,

 

Riep ick, wie is daer veur?

 

En seyd': ô! 't is sijn Stemme!

Mijn Suster, mijn Vriendin',
Mijn Duyve, laet my in;

1 (Win) Verstaet hier door, de Winst diese te vooren hadt gehadt van 't gevoele van Gods gunst, en de tekenen sijner genade, die Gods Kinderen niet altijt even seer gewaer worden, maer door de asch van voorspoet soo nu soo dan bedeckt werden, gelijck de Bruyt hier getuycht. siet Ps. 51.73. en elders.

2 ('k Vergat mijn Brugom niet) Sy wil seggen, dat de Wortel, van haer vertrouwen op hem, niet wegh en was, hoe wel hy seer was verwelkt, en verswakt.

[p. 45]

 

Want siet; myn¹ Hooft, en wangen,

 

Mijn Locken, en mijn Haar,

 

Met drupp'len al te gaar;

 

Sijn jammerlick om-hangen,

 

 

8.

Met drupp'len van verdriet,

 

En Bloet, gelijck ghy siet;

 

Dit heb ick al geleden,

 

Dit heb ick al gedaen,

 

En dus ist my vergaen;

 

In uwe plaets en Stede.

1 (Hooft en wangen) Dat is mijn gansche Aensicht.

Het II. deel.
De Bruyt spreeckt.

Ick legh² op myn gemack,
Ick hebbe pack, en sack,

En Rocken uytgetogen,

De Rust, en weelde, siet
My hare gunste biet

Waer wil ick meer na pogen?

2 (Op mijn gemack) Dat is, op 't Bed van voorspoet, Rust, en Vrede.

[p. 46]

10.

Mijn Voeten heb ick oock,

 

Eer dat ick onder doock,

 

Met Wat'ren schoon gewassen;

 

Dies kan ick, ('t is my leet!)

 

Dus trecken aen mijn kleet

 

Soo¹ schielijck, en soo rasse.

 

 

11.

Mijn Voeten, die ick heb

 

Soo suyver als een² Web',

 

Sal ick die weer besoet'len?

 

Mijn³ Vleesch seyt, ongeraen!

 

Ten wilder oock niet aen,

 

En roept, hoe dus te hoet'len!

1 (Soo schielick en soo rasse) Hier mede geeftse te kennen den stryt die in haer was, tusschen Geest en Vleesch, dat den Geest wel willich was om tot Christum te komen, maer door 't Vleesch, voor als doen wederhouden wert.

2 (Web) Verstaet hier door een stuck Lynwaet, dat eerst vanden Bleyck gekomen is.

3 (Vleesch) Het onherbooren Deel, den boosen Adam en verdorventheydt die noch by my is, en in my woont. Rom. 7.

[p. 47]

12.

Mijn vrient, die trock de Hant,

 

(Wanneer hy my soo vant,

 

In 't Weelde-Bed gelegen)

 

Van 't Slot: dat was geseyt,

 

Ick ga; in eeuwicheyt

 

Ghy missen sult myn Zegen.

 

 

13.

Soo haest ick dat vernam,

 

Jck over eynde klam,

 

En reyckte na mijn kleeren,

 

En sprongh ten Bedden uyt,

 

En riep vast overluyt

 

Jck kom, ick kom, mijn Heere!

 

 

14.

Ick voelde sulcken Brant,

 

In 't hert en ingewant,

 

Ick voelde sulcke nepen,

 

Wanneer hy riep, ick gà,

 

Als of de¹ Satana,

 

Mijn wegh hadt willen slepen.

1 (Satana) Soo wert den Duyvel genoemt Mat. 4.10. en elders, 't welck soo veel is als een tegenpartie, een tegen-stryder of hater, om dat hy der Menschen Vyant is, die altijts rontom gaet als een Leeuw, om te verslinden. 1. Pet. 5.8.

[p. 48]

Het III. deel.
De Bruyt spreeckt.

Ick dé de grendel los,
En¹ kreegh een Roode blos,

Mijn² vingers, en myn handen,

(Hoort wat een wonder dingh!)
Die drupten, op den Ring,

Van Myrh', en op de Randen:

Mijn suchten en Gebeen',
Mijn Tranen vlogen heen,

Als³ Sluysen uyt mijn Oogen.

1 (En kreeg een roode blos) Soo uyt schaemte dat ick soo ongehavent, en half gekleet was, als oock om dat ick mijn Brudegom, doen hy klopte, niet in liet, maer Vleesch-lijcke excusen maeckte.

2 (Mijn vingers &c.) Hier door verstaetse de Roeringen van Gods-Geest, diese begonde te voelen, en de apprehensie diese kreeg over het wech gaen van haren Brudegom.

3 (Als Sluysen) Met sulcken gewelt ende in sulcken overvloet, als de Wateren door de Sluysen breken wanneerse op geset werden.

[p. 49]

 

Mits, open was de deur;

 

Hy isser dacht ick, veur;

 

Dan, vond my heel bedrogen.

 

 

17.

Doen viel ick plat ter neer.

 

En riep, ô Godt! mijn Heer!

 

Het hert wil my beswijcken,

 

Mijn krachten henen gaen,

 

Het is met my gedaen,

 

Ick word' gelijck de¹ Lijcken!

 

 

18.

Jck sogt, doch vont hem niet,

 

Ick stommelden, ick stiet;

 

Ick liep soo op de Straten,

 

Als waer ick dul geweest,

 

Of van een krancken Geest:

 

De² Wachters die daer saten,

1 (Lijcken) Dat is, als een Doodt Mensch.

2 (Wachters) Verstaet hier door, gelijck Cap. 1. de Boose Regenten en valsche Leeraers, die haer voor Wachters uytgeven, en niet en sijn.

[p. 50]

19.

Die riepen tot my, Stà!

 

De Ronde,¹ qui va là?

 

Ick wiert een² bed geslagen,

 

Mijn³ Sleuyer raeckt' ick quijt,

 

En, dat my 't meeste spijt,

 

Voor Hoer sy my aensagen.

1 (qui va là) Ofte, wie daer? 'tis een maniere van roepen die de Soldaten gebruycken, wanneerse op Santinelle staen, en yemandt de Santinel en 't Wachthuys meent te passeren.

2 (Een bed) Dat is, dapper, geweldich.

3 (Mijn Sleuyer) Ofte Lampert, waer doorse verstaet dat dexel, waer mede sy haer schaemts-halve bedeckt hadde, en wy oock een Sleuyer noemen.

Het IV. deel.
De Bruyt spreeckt, tot haer Speel-genoten.

'k Besweer u Dochters, hoort,
En daer mé loop ick voort;

Soo ghy mijn Lief ontmoetet,

In Stadt, of op het Velt,
Segt hoe ick ben gestelt,

En hem aldus begroetet.

[p. 51]

21.

Sy is¹ van Liefde kranck,

 

Sy nut noch spijs noch dranck,

 

Se seyt, ick kan niet leven,

 

Ten sy, mijn Brudegom,

 

Mijn Ziele, wederom

 

Als vooren wert gegeven.

Ghy stoft dus van u Heer;
Maer segt ons, is hy meer?

(ô Schoonste vande Vrouwen!)

Als, die door Godes Geest,
Gedreven sijn geweest

Om Israël te² bouwen?

1 (Sy is van Liefde kranck) Verstaet hier door, die brandende begeerte, om Christi gunst weder te mogen smaecken, diese onder de weelde ende asch van voorspoet hadt bedeckt.

2 (te bouwen) Dat is te seggen, te leeren en te stichten, de gelijckenis genomen sijnde vande Timmerlieden, die een Huys Bouwen, gelijck de Propheten en Mannen Gods, des Heeren Huys en sijn Volck.

[p. 52]

23.

Den grooten Abraham,

 

Of yemant vande Stam

 

En Choren der Propheten?

 

Die voor, of na de Wet,

 

Van¹ Godt zijn ingeset?

 

Dat wouden wy wel weten.

Ia, waerlick is hy meer;
Immanuel mijn Heer,

Is Blanck, en sonder sonden:

Bespa en Root van bloet,
Dus hadmen hem begroet',

En jammerlijck geschonden:

Gelijcker-wijs, 't geswier
Van 't moedige² Banier,

1 (Van Godt sijn ingeset) Dat is, van Godt selfs tot die Ampten verkoren, en geroepen sijn, als Moses, Aaron, David, Esaias, &c.

2 (Banier) Sy wil seggen, dat gelijck een Banier ofte Vendel, dat een Vaendrager draegt, boven de Hoofden der Soldaten uytsteeckt, hy oock alsoo in Glans, kracht, &c. uytsteeckt, boven alle de Engelen en Menschen.

[p. 53]

 

Uytnemend 'is verheven,

 

Hy oock alsoo uytmuyt,

 

In sterckte boven uyt,

 

Van al die¹ Leefd' of leven.

1 (leefd' of leven) Engelen en Menschen, die oyt geleeft hebben, of nu leven en leven sullen.

Het V. deel.

Sijn Hooft [sijn Godlick-rijck,
Dat geen heeft sijns gelijck]

Is vast als Gout; sijn Locken,

[De sterckten van sijn Hart]
Als Ravens sijn soo swart,

Gekrult op-ronde stocken.

Sijn Oogen [sijn gesicht,
Sijn wetenschap en licht]

Zijn wit en klaer gewassen,

Gelijck der Duyven sijn,
Die cierelick en sijn,

Als² Ringen staen in kassen.

2 (Als Ringen staen in Kassen) Dat is, gelijck de Dimanten en Gesteenten, staen inde Kaskens vande Goude Ringen; cierlijck, fray en wel ingeset.

[p. 54]

28.

Zijn Wangen, [sijne gunst]

 

Zijn¹ Toorens, na de kunst

 

Van Specerie beddens,

 

Zijn² Lippen, root en schoon,

 

Gelijck een³ Lely Kroon,

 

Van Myrrh', nat als de⁴ Weddens.

 

 

29.

Zijn Handen, [wat hy doet,

 

Voor wie het is, ten goed',]

 

Zijn, als de goude Ringen,

 

Met Turre-kois gevult.

 

Zijn Lichaem, [zyn gedult

 

En liefden die hem dwingen]

1 (Toorens van Specerie) Ofte Specery-toorens, Verstaet hier door, die Doosen der Apotekers, die hooge sijn als Toorenkens, daermen Specerie, Pouder of Parfuym, in bewaert.

2 (Lippen) Dat is, sijne Leeringen.

3 (Gelijck een Lely Kroon) Dat is, gelijck een Lely schoon is om sien, en een stercken Reuck geeft, soo sijn Leeringen desgelijcks.

4 (Weddens) Verstaet hier door, de plaetsen daer de Paerden gedrenckt werden, en overvloet van Water is; gelijck by Christi Woort, overvloet is van vertroostinge.

[p. 55]

30.

Is blinckend' Elpenbeen,

 

Rontom en over heen,

 

Met¹ Sapphir overtogen,

 

Zyn Schenckelen, [zyn sterckt',

 

Waer door hy wonder werckt,

 

Zyn Goddelijck vermogen,]

 

 

31.

Zyn vast, als een Pilaer,

 

Van Marmer Wit en swaer,

 

Gegront op goude Voeten.

 

't Gestel van 't hele Lijf,

 

[Zyn wesen en bedrijf]

 

Gelijckenen wy moeten

 

 

32.

By d'aldergrootste Mast,

 

Die op den² Lib'non wast.

 

't Gehemelt dat ick vonde,

 

Dat is, [zyn heyligh Woort,

1 (Sapphir) Verstaet hier, door dese soorte van Gesteente, de suyverheyt Christi.

2 (Libanon) Een Berg in't Iootsche Landt gelegen, vermaert van wegen de Hooge Ceder-Boomen, die op den selven wassen.

[p. 56]

 

En wat ick hadt gehoort]

 

Was my, en mynen Monde

 

 

 

Een enckel soetigheyt,

 

Met al wat aen hem leyt.

 

Siet! siet! soo uytverkoren,

 

Soo schoon, soo heerelick,

 

Is hy myn¹ Ander-Ick,

 

Dien heb ick laes! verloren.

EYNDE

Van 't vijfde Capittel.

1 (Mijn Ander-Ick) Dat is die, die een is met my, enick met hem, een Hert en Ziel.