Rymen ende Zangen over het Hooge-Lied Salomons

[p. 28]

Den Inhout van dit volgende Capittel.

Christus prijst zijn Kercke van wegen hare schoonheyt, en geeft haer te kennen dat hy voor een kleynen tijdt van haer gaen sal; Sy bidt dat hy snellijcken weder komen wil, en door sijnen Heyligen Geest krachtigh in haer wercken, op datse hem aengename vruchten voort-brengen mach.

Het Vierde Capittel.

Op de wyse vanden 24. Psalm
De Aerd' is onses Gods voorwaer, &c.

Christus den Brudegom spreeckt van zyne Kercke en Bruyt als volgt.

SChoon sijt ghy, schoon, mijn lieve Bruyt,
Vriendin', u Oogen, in en uyt

Der Duyven Oogen dapper lijcken;

De Vlechten van u cierlijck¹ Haar;

1 (Haar) Verstaet hier door haren vriendelijcken sagtmoedigen aert.

[p. 29]

 

Der¹ Bergen Gileads² Geyten-Schaar

 

In sacht' en gladheyt niet en wijcken.

U Tanden, ['t Geestelick³ gebit
Daer mé ghy inde Spyse sit

Die Zielen voet] sijn als der⁴ Schapen,

1 (Bergen-Gileads) Dese Lant-streecke was seer bequaem om de Schapen en Geyten te weyden.

2 (Geyten-Schaer) Verstaet hier door een Troepe van Geyten, ghelijck men ghewoon is een menichte van volck, een Schare te noemen.

3 ('t Geestelick gebidt) Verstaet het ware geloove, dat Christum (de spijse der Ziele) tot een Geest'lijck voetsel aenneemt Ioh. 6.

4 (Als der Schapen) Te weten Tanden zijn.

[p. 30]

 

Die even¹ als in Kaskens, saem

 

Op order zijn geset; bequaem

 

Om door 't herkauwen kracht te rapen.

 

 

3.

Als Schapen, die rontom den² Berg,

 

En sonder schroom en sonder erg

 

Met al die groene fijne graasen

 

(Heel wit Bedouwt van 's Hemels nat)

 

En Lustich, vrolick, vet en glat,

 

Het Loof afscherende, gaen Aasen.

 

 

4.

Als Schapen, daer des Huysmans Vrouw

 

Noyt van en sprack, ick heb berouw

1 (die even als in Kaskens &c.) Hy wil seggen met dese en de volghende woorden, dat hare Geestelijcke Tanden (te weten het ware Geloof) daer mede sy de spyse der Zielen herkauwt, al het cieraet hebben datmen in Tanden soude konnen wenschen, en dat de spijse diese door die Tanden herkauwt (te weten Gods Woort en Troost) hare Zielen soe wel doet gedyen en in't goede soo vruchtbaer maeckt, als die Schapen die Vet ende wel Geweyt werden.

2 (Berg) Verstaet hier door als vooren, den Bergh Gilead gelegen over de Iordane, en de Lantstreke daer ontrent, seer bequaem om Schapen te weyden.

[p. 31]

 

Van datse quamen op ons' Erve,

 

Want geen van 't Vè daer soo mè slaet,

 

En daer het ons soo wel mè gaet,

 

Van al dat loopt ontrent de Werve:

 

 

5.

Ten mist ons noyt, of in't gemeen

 

Soo geven dese twee voor een,

 

En werpen alletijt met paren;

 

En dat het besten is van al,

 

En ons oock noyt bedriegen sal,

 

Vol zijnse steets naer het vergaren.

 

 

6.

De¹ Lippen van u soeten Mont,

 

[Dat is, de lessen die ick vont

 

Dat in u huys, soo na als vooren,

 

[Van die daer alletijts verkeert]

 

Vrymoedelijcken zijn geleert]

 

Sijn schoon, en Liefelijck om hooren.

 

 

7.

U Roode Wang, oock den Granaet

 

In blos, en Root te boven gaet;

1 (Lippen) Verstaet hier door de Leeraers die Godt gelieft te gebruycken als Instrumenten, tot onderwysinge van sijn volck. siet Mal. 2.7.

[p. 32]

 

[Ick meen daer mé, mijn uytverkooren,

 

Dit, dat u eerbaer Aengesicht

 

Dan bloost, wanneer een dertel Wicht

 

Yet schaemtelijcx u leyt te vooren.]

 

 

8.

Vol van Courag' is uwen¹ Hals,

 

En inder waerheyt is sy, als

 

Mijns² vaders Magazijn en³ Tooren,

 

Daer Wapenen van alle soort'

 

Rondassen, Schilden, en soo voort,

 

Meer bloncken als de schoonst' Yvooren.

 

 

9.

Oock was daer't Schilt van 't waer geloof

 

Daer⁴ Davids Helt mé vloogh, en stoof

1 (Hals) Verstaet hier door de Christlijcke en Heylige vrymoedicheit, waer doorse als met uytghereckten halse Christum verwacht, &c.

2 (Mijns vaders) Te weten, Davids.

3 (Toorne) Verstaet hier door den hooghen en stercken burgt Davids. 2. Sam. 5.9. of dien hoghen en uytstekenden Tooren daer van gesproocken wert. Neh. 3.25.

4 (Davids Helt) Verstaet hier door, al die Helden welckers Geloof Paulus beschrijft en prijst. Heb. 11.

[p. 33]

 

Ter Poorten uyt, om slach te geven

 

Aen Doot, aen't Kruys, aen Hel', en Sond',

 

En wat hem ergens tegen stont;

 

Waer by¹ den Sathan liet het leven.

 

 

10.

U Borsten zijn wy lang gewent

 

Het Oud' en Nieuwe Testament

 

Met haren Troost en Leer' te noemen;

 

Die als de² Welpen, (door de³ Meyt

 

In 't groene Vet en glad geweyt,)

 

Vol sijn van⁴ Soch, en soete Roomen.

1 (Waer by den Sathan liet het leven) Dat is, waer door hem, en de sijne, haer kracht benomen wiert, om te konnen beschadigen.

2 (Welpen) Verstaet hier door die Ionge en eerst gheworpen Rheetiens.

3 (de Meyt) Verstaet een Huysmans Dochter of Meyt die de sorge van dien was bevoolen.

4 (Vol van Soch &c.) Verstaet hier door, de soete vertroostingen en beloften van Gods Woort, soo int Oude als Nieuwe Testament, voor gestelt.

[p. 34]

Het I. deel.

Vaert wel; ick ga mijn soete Bruyt,
Ick ga, en blijf een weynich uyt

Op mynen Berg, dat is, daer boven

Daer Myrrh'¹ en Wieroock wast; (een Kroon
Die geen s' gelijck en heeft, soo schoon;

Daer d'Englen Gods, Godt altijt loven.)

Dan, hoort, wat ick u seggen sal
(Om niet te smelten heel en al;)

Ick sal wel gaen, maer weder koomen,

Wanneer dien dach, dien² Groten-dach

1 (Myrrh' en Wieroock) Verstaet hier door, de Lofzangen der Engelen en Zielen, oock de voorbiddingen Christi. Rom. 8.34.

2 (dien Groten-dach) Verstaet daer door, den Dach des laetsten Oordeels, die soo wert genoemt Act. 2.20. Ioel. 2.28. En soodanich wesen sal, ten aensien van Gods groote Majesteyt, 't groote Vonnis, en de volgende dagen van Eeuwicheydt die dien Dach in hem besluyten sal, want, soo den Boom sal vallen en gevonden werden, sal hy Eeuwich blyven leggen, 't sy dan aende slincker of Rechter-hant; ter Doodt of ten leven.

[p. 35]

 

(Met recht ick hem soo noemen mach)

 

Den Mensch bespringen sal, als droomen.

 

 

13.

Schoon sijt ghy mijn Vriendin, men siet

 

U Fauten en gebreken niet,

 

Ick hebse doch bedeckt; mijn wonden

 

U Heyl, en u genesingh sijn,

 

Dies ghy van droefheyt, smert, en pijn,

 

Bevrijt sijt, en van al u Sonden.

Het II. deel.

'k Sie dat myn Bruyt, van¹ Libanon,
Van Aman, Senir, en Hermon,

Haer Aengesicht begint te toonen,

Ick siese komen van die kant,
En uyt dat Wilde Woeste Landt

Daer Luperden en Leeuwen woonen.

1 (Libanon, Aman, &c.) Dit sijn Namen van verscheyde Bergen, die in vergelijckinge, vande Valleyen en andere soete Lant-streken, Wilde plaetse schenen te wesen, hoe wel dat se andersints, wegen hare Plantagien en Geboomten geroemt werden, en van verre schoon waren om aen te sien.

[p. 36]

15.

(Ick meen het wreede Tranendal,)

 

Se komt; by my sy blyven sal,

 

Oock salse noyt hier weder keeren.

 

Gestolen hebt ghy met¹ een' Oog'

 

Mijn Hert; waer mé ghy start om hoog;

 

En² tart de Luperden en Beeren.

 

 

16.

De deugden u vercieren, als

 

Een keten om u witten Hals.

 

Mijn schoone Bruyt, wilt u verblyen,

 

Want ick betuyg', dat uwe Min

 

Veel soeter is in mynen sin,

 

Dan Wijn, en alle Speceryen.

 

 

17.

Als eenen Hof, sijt ghy ô Bruyt

 

Die toegesloten is; waer uyt

1 (Een Oogh) Verstaet hier door, het Oog des waren geloofs, waer mede Gods Kinderen sien in't Heylige der Heyligen.

2 (Tart de Luperden en beeren) Dat is, ghy eyscht uyt; en overwint door 't Geloof, den Sathan; de Hel, de Sonden, &c. Die Wreet en gruwelijck sijn, als de Wilde Dieren. siet van die overwinning. Heb. 11.

[p. 37]

 

Gehouden werden Wilde Dieren,

 

Bouvejachten, Leeuw', en Wint,

 

En wat tot scheuren is gesint,

 

Die als de By-en om u swieren.

Het III. deel.

Ick sie dat uyt¹ u Lippen kruypt,
Ick sie dat van u Tonge druypt;

Een enckel Myrrh', en Honich-seemen:

Die mijn² gemoet, en die mijn Ziel
Als haer de bangheyt over viel,
Meer drenckten, als den Stroom de³ Beemen.

Ghy srjt ô Bruyt! als een Fonteyn,
En sulcken⁴ Wel, daer groot of kleyn

1 (Ick sie dat uyt u Lippen &c.) Verstaet hier door de wel rieckende Gebeden, Lof-zangen, en Belydenissen, van Gods Kinderen.

2 (Die mijn gemoet &c.) Verstaet hier door het vermaeck ende verlangen, dat Christus hadde na hare Ghebeden &c. En't Hert-seer dat hy voelde alsse daer in verflauwde.

3 (Beemen) Dat is, Landouwen, en Weyden.

4 (Wel) Verstaet hier door, een lopende stroom en Beke.

[p. 38]

 

(Die buyten is) geen levend' Water

 

Van troost, uyt putten kan; want geen,

 

Den¹ Emmer heeft, als ghy Alleen;

 

Gaet, leest myn Woort, want siet,² soo stater.

 

 

20.

U³ Scheuten, waerlijcx⁴ Vruchten sijn,

 

Mijn Hert, en Ziel, soo soet, als Wijn

 

Van Appels, in⁵ Gods Hof gevallen;

 

Als⁶ Nardus, Cyprus, Saffaraen,

1 (Emmer) Verstaet hier door, het ware Zalichmaeckende Geloof, 't welcke van Paulo. Tit. 1.1. 't Geloof der uytverkoornen genoemt wert, om dat het haer alleen eygen is, en uyt genade geschoncken wert, Phil. 1.25.

2 (Soo stater) Tit. 1.1. Act. 13.48. 1. Ioh. 3.14. &c. en elders.

3 (Scheuten) ofte rancken, verstaet hier door de Geloovigen en Leden der Kercken.

4 (Vruchten) Verstaet de Vruchten des Geestes, als Gebeden, danck seggingen, deugden &c.

5 (Gods Hof) Verstaet het Paradijs van God geplant.

6 (Nardus &c.) Verstaet hier door allerhande welrieckende Specerien.

[p. 39]

 

Als Alo', Myrrh', en¹ Oost-wert aen

 

Voor Specery, wast inde Dallen.

1 Oostwert aen) Verstaet hier door de Landen die in 't Oosten legghen, alwaer die Specerien aldermeest vallen.

Het IV. deel.
De Bruyt spreeckt, tot haren Brudegom.

Fontein der² Hoven; diepen³ Put,
Die Stroomen Waters steets uyt schut:

Die Waters geeft, die noyt begeven,

Waer van een Zielen-dorstich Hert,
Vol op, en wel gedrencket wert,

En drinckend', sal in⁴ eeuwen leven.

2 (Hoven) Verstaet hier door alle sijne particuliere Kercken.

3 (diepen Put) Verstaet daer door de grondeloose en altijt blyvende genaden - giften des H. Geestes.

4 (In eeuwen) Van Eeuwicheyt tot eeuwicheyt, altijt.

[p. 40]

Christus spreeckt.

22.

Ontwaeckt, ghy¹ Noorden-wint, ontwaeckt,

 

En blaest ghy Zuyden dat het² kraeckt

 

Door mynen Hof, en door de Ryen

 

Der Boomen, die daer staen, (geeft soet,

 

En suur, ghy Heyl'ge Geest,) en doet

 

Dat vande stercke Speceryen

 

 

23.

Den Geur, en Reuck, de Smaeck, en kracht,

 

Langs al de³ Beddens sy gebracht.

 

ô! Dat mijn Bruyt, mijn Liefste quame;

 

Tot desen Hof, in dit Prieel,

 

Om Vruchten t' eten; die soo eel,

 

En oock soo lieflick zijn, te same.

EYNDE Van't vierde Capittel.

1 (Noorden-wint ende Zuyden-wint) Verstaet hier door, de werckingen des H. Geestes, die Act. 2.2. by een Wint vergeleken werden, en somtijts door scherpe bestraffinghen als een Noorden-wint; somtijts door vertroostingen als een Zuyden-wint, door de Hoven en Herten sijner Kinderen, wayt.

2 (Dat het kraeckt) Dit wert geseyt, om dat den H. Geest. Act. 2. vergeleken wert by een krachtigen gedreven Wint.

3 (Beddens) Verstaet de particuliere Kercken en Leden van dien.