De verraders

New York City

Werner Verrips bleef ook gedurende 1963 geregeld tussen Huis ter Heide en New York heen en weer reizen, Bij één van zijn bezoeken aan de V.S. liep hij op het K.L.M. kantoor aan Fifth Avenue het bureau van de heer Van der Jagt binnen en deelde mee, dat ‘Oltmans langzamerhand dermate voor de voeten liep, dat de hoogste tijd gekomen was om hem met een zware vrachtwagen uit de weg te ruimen......’.

Nu beschouwde ook Van der Jagt deze quasi professor en

[p. 217]

afgezant van de heren Rijkens en Van Konijnenburg als een onbedaarlijke fantasie, Maar uit Verrips verleden bleek, dat hij tot veel in staat zou zijn. Van der Jagt waarschuwde mij. Ik besloot twee vliegen in één klap aan te pakken, namelijk Luns en Verrips.

Met minister Luns had ik langzamerhand een zuur appeltje te schillen. In de jaren 1956-1962 had mijn naam op de zwarte lijst van buitenlandse zaken geprijkt. Ik beschouwde dit als een eer. De B.V.D. zou mij tijdens mijn bezoeken aan Nederland schaduwen. De telefoon werd afgetapt. Ik heulde met de vijand. Soit. Het was van hun standpunt uit gezien begrijpelijk en verklaarbaar. Ik wilde een deel van het koninkrijk zeven jaar te vroeg aan de vijand over hevelen. Hier diende iets aan te worden gedaan. Maar toen het drama zich inmiddels in 1962 precies volgens mijn voorspellingen en artikelen in Vrij Nederland had voltrokken, zou ik in 1963 hebben mogen verwachten dat mijn betrekkingen als Nederlands journalist nu ook langzamerhand in de kring van buitenlandse zaken en/of B.V.D. zouden kunnen worden genormaliseerd. Daarbij kwam, dat ik mij na afloop van de Papoea affaire met andere zaken, als Cuba, de Congo en China was gaan bezighouden. Ik heb naar mijn beste weten zelfs vermeden, hetzij in artikelen, hetzij privé, van daken en torens te verkondigen, ‘zie je wel, ik had gelijk en jullie niet’. Integendeel. Het interesseerde mij niet meer.

Ik was in die zeven jaren dat ik in New York woonde bijvoorbeeld nooit op Koningin's verjaardag uitgenodigd, om met een glaasje oranjebitter in de hand een driewerf hoera op H.M. de Koningin te kunnen uitbrengen. Op deze receptie worden zelfs de portiers en chauffeurs van plaatselijke Heineken kantoren meegevraagd, dus langzamerhand begon ik op dit soort zaken wat meer te letten. Ik was ook nu correspondent voor verschillende dagbladen, naast het Dagblad Zaanstreek Typhoon en de Delftse Courant, en de tijd rijp leek om wat meer geintegreerd in de Nederlandse gemeenschap in Amerika te gaan meedraaien.

Toen minister Luns in het najaar van 1962 de Assemblee kwam bijwonen en de aanwezige Nederlandse pers voor een gesprek met hem uitnodigde, waar pers attaché Van den Bogaert, zoals in het verleden usance was geweest, mij weer onkundig van

[p. 218]

liet, leek dit een voortreffelijke gelegenheid deze zaak tesamen met het dreigement Verrips aan de orde te stellen.

Ik gaf in New York 3 december 1962 aan de pers een verklaring uit, dat ik mijn raadsman te Amsterdam opdracht had gegeven een kort geding tegen minister Luns aan te spannen, ten einde de beperkende maatregelen mij sedert jaren door buitenlandse zaken opgelegd, opgeheven te krijgen. Luns arriveerde 5 december op Schiphol, werd door journalisten gevraagd om een reactie. De minister zei onkundig te zijn van mijn kort geding plan - wat een leugen was, want hem was de tekst van mijn persverklaring in New York gegeven - en voegde er met humor aan toe, ‘Oltmans, is dat niet die mijnheer die zo'n belangstelling voor Indonesie heeft?’

Ik kwam zelf enige dagen later op Schiphol aan en werd door de heer Parée van de Federatie van Journalisten met een twintigtal journalisten opgewacht, Na mijn plannen voor een kort geding tegen de minister te hebben toegelicht, gaf ik tegelijkertijd enige bekendheid aan het dreigement van de medewerker van Paul Rijkens, Werner Verrips, dat hij mij met een vrachtwagen uit de weg zou willen ruimen. Het A.N.P. was zo vriendelijk mijn mededelingen op het net te zetten en de publiciteit deed de rest van het werk. Het dagblad Trouw kwam met een kop, ‘Oltmans komt enige appeltjes schillen’. Ook het Algemeen Handelsblad maakte op pagina één gewag van mijn voorgenomen geding tegen minister Luns.

De federatie van journalisten heeft hierop een jaar lang via de landsadvocaat Drooglever Fortuyn met minister Luns onderhandeld. Het zou dus niet tot een kort geding komen en buitenlandse zaken beloofde mij geen beperkende maatregelen meer op te zullen leggen, noch mij van persconferenties uit te sluiten.

Op 17 april 1964 reisden minister Luns en ikzelf bij puur toeval samen vanuit Mexico City met een toestel van de Eastern Airlines naar New York. Dit was enkele dagen na afloop van het koninklijk bezoek aan president Lopez Matteos. Via een kaartje, dat ik de stewardes meegaf naar de eerste klasse, gaf ik de minister te kennen, dat ik van deze unieke gelegenheid gebruik wenste te maken hem eens persoonlijk te ontmoeten. En hier is Luns dan weer sportief in. Hij kwam mij in de tourist section later opzoeken en wij voerden een plezierig gesprek.

[p. 219]

Sedertdien zou men kunnen stellen is inderdaad een en ander normaler verlopen.