De verraders

Amsterdam

9 Augustus 1962 zou ik opnieuw verrast worden door een aanval beneden de gordel van DE TELEGRAAF. Werner Verrips was in New York op stap geweest met de correspondent van het blad in de V.S., Robert Kiek. Samen hadden zij mijn doopceel geklopt en dat stond dan thans, voorzien van een foto, met een tweekoloms kop in de rechter bovenhoek van de voorpagina van DE TELEGRAAF. Het vervolg kwam ergens binnenin.

Mijn echtscheiding werd niet overgeslagen en een psychiater zou hebben verklaard, dat ik een Messias complex bezat. De hoofdschotel van het chef d'oeuvre was evenwel, dat de regering in Washington op het punt stond mij het land uit te smijten vanwege mijn vele reizen naar Fidel Castro's Cuba. Ik zou voor een senaatscommissie van de binnenlandse veiligheid moeten verschijnen en daarop zou mijn verblijfsvergunning in Amerika worden ingetrokken.

Het begeleidende hoofdartikel verscheen onder het kopje MISSELIJK GEVAL.

Was was gebeurd? In mijn vijfdaagse wekelijkse radiocommentaar voor Syndicated Broadcast Features in Chicago had ik verscheidene malen over Cuba gesproken en gegevens over mijn verschillende reportage reizen naar Havana nader toegelicht.

Eén van de bij dit syndicaat aangesloten stations lag in Miami, Florida. Uit deze stad met zijn vele Cubaanse vluchtelingen waren

[p. 209]

felle reacties gekomen. Een Cubaan verscheen voor de senaatscommissie voor binnenlandse veiligheid en beschuldigde er Walter Lippmann, Charles Kuralt, en mijzelf van pro-Castro propaganda in de V.S. te maken.

Ik telegrafeerde daarop de voorzitter van de commissie, senator Kenneth B. Keating van New York, en deelde mee in de gelegenheid te willen worden gesteld mij voor de commissie tegen deze beschuldiging te verweren. Dit stond, toen het TELEGRAAF stuk verscheen op het punt te gebeuren. Na een langdurig uitstel heb ik op 30 november 1962, (committee of the judiciary, 87ste zitting van het Amerikaanse Congres, nr. 88947) om 14.45 uur een lange verklaring voor de commissie afgelegd, welke door senator Keating persoonlijk werd voorgezeten. Alhoewel er verscheidene journalisten aanwezig waren, bleef Robert Kiek weg, en, dit is typerend voor DE TELEGRAAF journalistiek, wanneer men dan gelegenheid krijgt zelf iets te zeggen, is er geen plaats op pagina één om uiteen te zetten waarom Willem Oltmans niet uit de V.S. is gezet vanwege zijn reizen naar Havana, Kiek's reportage was niet anders dan een revanche geweest, geinspireerd misschien door Werner Verrips, maar zonder door feiten te zijn gestaafd. Ik wacht nog om er door de Amerikanen uitgegooid te worden. Kiek had er in het ganse Nieuw Guinea spel, zoals zich dat in New York en Washington ontvouwde steeds naast gezeten, en dit was dan zijn manier om ook weer eens aan het woord te komen. Kiek neem ik het niet kwalijk. Hij zou later in zijn vijver vallen en verdrinken. Maar DE TELEGRAAF, als populair publiciteitsorgaan, zou men willen toewensen, wat voorzichtiger te werk te gaan wanneer het van tijd tot tijd nieuwe objecten aanboort om systematisch en categorisch af te breken.

De Amerikaanse pers meende wel enige aandacht aan mijn Cuba verklaring voor de senaat te moeten besteden. De commentator James Wechsler vroeg zich af in de New York Post, met welk recht Keating's senaatscommissie meende in te moeten gaan op verklaringen van Cubaanse vluchtelingen. Hij citeerde mij uit het Congressional Record van 30 november 1962 (29 tot en met 45), als volgt:

‘Ik verdedig en ben bereid te strijden voor de integriteit van de journalist om in staat te zijn bijzonderheden over Cuba te vertellen, die misschien minder plezierig zijn om te lezen....

[p. 210]

‘Ik geloof, dat het grote Amerikaanse publiek lange tijd reeds bij de neus wordt genomen op basis van vooringenomen en onjuiste artikelen, die niet in Cuba zelf, maar in Miami, Florida geschreven worden. Ik geloof, dat het niet verstandig is onszelf ten aanzien van Castro's revolutie om de tuin te leiden, want als men zulks niet had gedaan, zou men nooit op de wijze als is gebeurd aan de Varkensbaai aan land zijn gegaan, waarbij vele levens van moedige mannen verloren gingen, en waarbij men al gauw naar de V.S. terug moest zwemmen, omdat men toen pas ontdekte, dat Fidel Castro sterker was dan men had aangenomen. Bovendien heeft de C.I.A. invasie van Cuba hem niet verzwakt maar versterkt’. Etcetera. Ik trok verder een parallel tussen Castro, Soekarno en Mao Tse Toeng en gaf de senaatscommissie in feite een lezing van fl. 1.500, - cadeau. Om ook eens Amerikaans te denken!

Thomas Jefferson heeft gesproken van de ‘artillerie van de pers’, waarbij het instituut - de pers - dat zo uitermate belangrijk is voor de vrijheid van een land en de functionerende democratie, zou worden misbruikt en vercorrupteerd. Niemand zal willen ontkennen dat DE TELEGRAAF in Nederland niet zonder meer over de zwaarste howitzers beschikt. Jarenlang ben ik op dit blad geabonneerd geweest, zelfs in New York. Het zou echter sportief en journalistiek fatsoenlijk zijn geweest, om, nadat zij op de voorpagina (met foto) had verklaard, dat ik uit Amerika gewezen zou worden, zij haar correspondent ook zou hebben afgevaardigd naar mijn verschijnen voor die senaatscommissie. Tenslotte zouden er voldoende omwegen te bewandelen zijn geweest om aan te geven, dat het MISSELIJKE GEVAL Oltmans helemaal niet uit de V.S. werd gezet.